"अण्णा भाऊ साठे" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक
Content deleted Content added
Sandesh9822 (चर्चा | योगदान) No edit summary खूणपताका: मोबाईल संपादन मोबाईल वेब संपादन प्रगत मोबाईल संपादन |
Sandesh9822 (चर्चा | योगदान) खूणपताका: उलटविले |
||
ओळ २१:
| संघटना =
| प्रसिद्ध_साहित्यकृती = [[फकिरा]]
| प्रभाव = [[बाबासाहेब आंबेडकर]], [[श्रीपाद अमृत डांगे]], [[कार्ल मार्क्स]]
| प्रभावित =
| पुरस्कार =
ओळ ४३:
|journal =The Criterion
|access-date =2015-04-05
}}</ref> साठे एका [[मांग]] समाजामध्ये जन्मलेले व्यक्ती होते. त्यांचे लेखन सामाजिक आणि राजकीयदृष्ट्या कृतीशीलतेवर आधारलेले होते.<ref name="Prasad2007">{{स्रोत पुस्तक|first=S. K. |last=Paul |chapter=Dalitism: Its Growth and Evaluation|शीर्षक=Dalit Literature: A Critical Exploration|दुवा=https://books.google.com/books?id=Bg0rOOqvBMkC|year=2007|publisher=Sarup & Sons|isbn=978-81-7625-817-3 |page=36 |editor1-first=Amar Nath |editor1-last=Prasad |editor2-first=M. B. |editor2-last=Gaijan}}</ref> साठे हे मार्क्सवादी-आंबेडकरवादी प्रवृत्तीचे होते, सुरुवातीला त्यांच्यावर साम्यवादाचा प्रभाव होता पण नंतर ते [[आंबेडकरवाद| आंबेडकरवादी]] झाले.<ref>{{Cite web|url=https://www.forwardpress.in/2019/04/the-history-of-marathi-ambedkarite-literature/|title=The history of Marathi Ambedkarite Literature|first=J. V. Pawar जे वी|last=पवार|date=13 एप्रि, 2019|website=Forward Press}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://books.google.com/books/about/The_Life_and_Work_of_Annabhau_Sathe.html?id=d3qcYgEACAAJ|title=The Life and Work of Annabhau Sathe: A Marxist-Ambedkarite Mosaic|first=Milind|last=Awad|date=1 ऑग, 2010|publisher=Gaur Publishers & Distributors|via=Google Books}}</ref><ref>http://velivada.com/2017/07/18/annabhau-sathe-leftist-turned-ambedkarite/</ref><ref>{{Cite web|url=https://books.google.co.in/books?id=vjsHCwAAQBAJ&pg=PT319&lpg=PT319&dq=annabhau+sathe+ambedkarite&source=bl&ots=PQEx6qfPy1&sig=ACfU3U1Y2e5cmxaImHOClRm1TIPOWpW7ew&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwih2cOguL_jAhUIWysKHbmzAYg4KBDoATACegQICBAB|title=Today's Pasts: A Memoir|first=Bhisham|last=Sahni|date=10 नोव्हें, 2015|publisher=Penguin UK|via=Google Books}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.loksatta.com/vishesh-news/feature-article-on-folk-singer-anna-bhau-sathe-on-occasion-of-113-jubilee-162493/|title=आजही अण्णा भाऊ..|date=1 ऑग, 2013}}</ref>
==वैयक्तिक जीवन==
अण्णा भाऊ साठेंचा जन्म [[ऑगस्ट १|१ ऑगस्ट]] [[इ.स. १९२०]] रोजी [[सांगली जिल्हा|सांगली जिल्ह्याच्या]] वाळवा तालुक्यातील वाटेगाव या गावी झाला. त्यांच्या वडीलांचे नाव भाऊराव साठे व आईचे नाव वालुबाई साठे होते. साठे हे शाळेत शिकलेले नाही, केवळ दीड दिवस ते शाळेत गेले नंतर तेथील
==लेखन==
साठे यांनी मराठी भाषेत ३५ कादंबऱ्या लिहिल्या. त्यामध्ये ''[[फकिरा]]'' (१९५९) समाविष्ट आहे, तिला इ.स. १९६१ मध्ये [[महाराष्ट्र शासन|राज्य सरकारच्या]] उत्कृष्ट कादंबरीचा पुरस्कार मिळाला आहे. साठेंच्या लघु कथांचा संग्रह १५ आहे, ज्यामध्ये मोठ्या संख्येने बऱ्याच भारतीय भाषांमध्ये आणि २७ अ-भारतीय भाषांमध्ये भाषांतरित केल्या गेल्या आहेत. कादंबरी आणि लघुकथा यांच्याव्यतिरिक्त साठे यांनी नाटक, रशियातील भ्रमंती, १२ पटकथा आणि मराठी पोवाडा शैलीतील १० गाणी लिहिली.<ref name="Jamdhade"/>
साठेंच्या [[पोवाडा]] आणि [[लावणी]] यांसारख्या लोककथात्मक कथा शैलींच्या वापराने लोकांमध्ये ते लोकप्रिय बनले व त्यांचे कार्य अनेक समुदायांपर्यंत पोहोचण्यास मदत झाली. [[डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर]]ांच्या झुंजार लेखणीला अर्पण केलेल्या ‘फकिरामध्ये, साठेंनी आपल्या समुदायाला पूर्ण भुखमरीपासून वाचवण्यासाठी ग्रामीण रूढिवादी प्रणाली आणि ब्रिटिश शासनाच्या विरूद्ध विद्रोह करणाऱ्या नायक फकिराला चित्रित केले.<ref name="Jamdhade"/><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.loksatta.com/mumbai-news/anna-bhau-sathe-birth-anniversary-1128319/|title=साहित्यसम्राट लोकशाहीर अण्णा भाऊ साठे यांची जयंती|date=1 ऑग, 2016}}</ref> नायक आणि त्याच्या समुदायाला नंतर ब्रिटिश अधिकारी द्वारे अटक आणि छळ दिला जातो, आणि अखेरीस फकिराला फाशी देऊन ठार मारले जाते.<ref name="Gaikwad">{{जर्नल स्रोत
| दुवा= http://www.the-criterion.com/V4/n1/Baliram.pdf
| शीर्षक =Manifestation of Caste and Class in Anna Bhau Sathe’s Fakira and Baburao Bagul’s Jenvha Mi Jaat Chorli Hoti
ओळ ६८:
साठे पहिल्यांदा [[श्रीपाद अमृत डांगे|कॉ. श्रीपाद अमृत डांगे]] यांच्या कम्युनिस्ट विचारसरणीने प्रभावित झाले. <ref name="Gaikwad"/> १९४४ मध्ये [[दत्ता गवाणकर]] आणि [[अमर शेख]] या शाहिरांच्या सोबत त्यांनी लालबावटा कला पथक स्थापन केले. याद्वारे त्यांनी अनेक सरकारी निर्णयांना आव्हान दिले होते. ते १९४० च्या दशकामध्ये कार्यरत राहिले आणि तेविया अब्राम्स यांच्यानुसार, भारतातील [[साम्यवादा]]च्या आधी स्वातंत्र्याच्या नंतरची "१९५० च्या दशकातील सर्वात रोमांचक नाटकीय घटना" होती.<ref>{{स्रोत पुस्तक |first=Tevia |last=Abrams |chapter=Tamasha |pages=282, 288 |शीर्षक=Indian Theatre: Traditions of Performance |editor1-first=Farley P. |editor1-last=Richmond |editor2-first=Darius L. |editor2-last=Swann |editor3-first=Phillip B. |editor3-last=Zarrilli |publisher=Motilal Banarsidass |year=1993 |isbn=978-8-12080-981-9 |दुवा=https://books.google.co.uk/books?id=OroCOEqkVg4C&pg=PA282}}</ref> भारतीय स्वातंत्र्य्यानंतर उच्चवर्णीयांचे भारतावरील शासन त्यांना मान्य नव्हते म्हणून त्यांनी १६ ऑगस्ट १९४७ रोजी [[मुंबई]] येथे वीस हजार लोकांचा मोर्चा काढला आणि त्या मोर्च्यातील घोषणा होती, "ये आझादी झूठी है, देश कि जनता भूखी है!" इंडियन पीपल्स थिएटर असोसिएशनमध्येही ते एक महत्त्वपूर्ण व्यक्तिमत्त्व होते, जी [[भारतीय कम्युनिस्ट पक्ष]]ाची एक सांस्कृतिक शाखा होती<ref>{{स्रोत पुस्तक |first=Binayak |last=Bhattacharya |chapter=The Left Encounter: Progressive Voices of Nationalism and Indian Cinema to the 1950s |pages=26, 38 |शीर्षक=Salaam Bollywood: Representations and Interpretations |editor1-first=Vikrant |editor1-last=Kishore |editor2-first=Amit |editor2-last=Sarwal |editor3-first=Parichay |editor3-last=Patra |publisher=Routledge |year=2016 |isbn=978-1-31723-286-5 |दुवा=https://books.google.co.uk/books?id=wQLeCwAAQBAJ&pg=PA38}}</ref> आणि [[संयुक्त महाराष्ट्र चळवळ]]ीमध्ये, ज्याने भाषिक विभागातून वेगळे मराठीभाषी राज्य (बॉम्बे राज्य) निर्माण करण्याची मागणी केली होती.<ref name="wani"/>
साठे नंतर [[डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर]]ांच्या शिकवणुकींना अनुसरत दलित कार्याकडे वळले आणि दलित व कामगारांच्या जीवनातील अनुभवांना प्रकट करण्यासाठी त्यांच्या कथांचा वापर केला. [[इ.स. १९५८]] मध्ये, बॉम्बेमध्ये स्थापन केलेल्या पहिल्या [[दलित साहित्य संमेलन]]ात आपल्या उद्घाटन भाषणात त्यांनी म्हटले की, "पृथ्वी ही शेषनागाच्या मस्तकावर तरलेली नसून दलित व कामगार लोकांच्या तळहातावर तरलेली आहे"<ref name="Gaikwad"/> यातून त्यांनी जागतिक संरचनांमध्ये दलित आणि कामगार वर्गांचे महत्त्व स्पष्ट केले. या काळातील बहुतांश दलित लेखकांच्या विपरित, साठेंचे कार्य [[बौद्ध धर्म]]ाऐवजी [[मार्क्सवादा]]च्या प्रभावाखाली होते.<ref>{{स्रोत पुस्तक |शीर्षक=Language and Civilization Change in South Asia |editor-first=Clarence |editor-last=Maloney |publisher=BRILL |year=1978 |isbn=978-9-00405-741-8 |first=Eleanor |last=Zelliot |authorlink=Eleanor Zelliot |chapter=Dalit: New Cultural Context for an Old Marathi Word |pages=78, 82 |दुवा=https://books.google.co.uk/books?id=M_oUAAAAIAAJ&pg=PA78}}</ref>
त्यांनी म्हटले आहे की, "दलित लेखकांना सध्याच्या सांसारिक व [[हिंदू]] अत्याचारांपासून दलितांना मुक्त करणे आणि त्यांचे संरक्षण करण्याची जबाबदारी देण्यात आली आहे. कारण दीर्घकालीन पारंपरिक श्रद्धांना त्वरित नष्ट केले जाऊ शकत नाही.<ref name="Gaikwad"/>
ओळ १७१:
[[वर्ग:इ.स. १९६९ मधील मृत्यू]]
[[वर्ग:पोस्टाचे तिकीट असलेल्या व्यक्ती]]
[[वर्ग:दलित व्यक्ती]]
[[वर्ग:कादंबरीकार]]
[[वर्ग:आंबेडकरवादी]]
| |||