लेखन पद्धती

लेखन पद्धतीचा उल्लेख लिपी असा सुद्धा केला जातो. भाषा/भाषेने व्यक्त होणाऱ्या घटकास आणि बोलण्यास संकेतचिन्हाद्वारे अभिव्यक्त/निर्देशित करण्यास लेखन पद्धतीअसे म्हणतात. लेखन पद्धती विविध लिपींचा, भाषा , भाषा शास्त्र, व्याकरण यांचा सातत्याने विचार करते.

छापलेला उतारा वहीत पाहून लिहिणे याला अनुलेखन म्हणतात.
श्रुतलेखन : ऐकलेला मजकूर जश्याच्या तसा सुवाच्य अक्षरात बिनचूक लिहिणे याला श्रुतलेखन असे म्हणतात.

सर्वसाधारण माहिती

यशस्वीपणे वाचण्याकरिता अथवा समजण्याकरिता लेखन पद्धतीस संबंधित भाषां/भाषेचा आधार असावा लागतो या अर्थाने लेखन पद्धती इतर संकेतचिन्हपेक्षा वेगळी असते. जसे गणिती संकेतचिन्हास,माहिती संकेतचिन्ह,नकाशे संकेतचिन्ह भाषां/भाषेचा आधार आवश्यक नाही.

भाषा हा मानवी समुदायाचा अंगभूत घटक आहे. परंतु सबंध मानवी इतिहासात लेखन पद्धतीचा विकास आणि वापर ही तुरळक प्रमाणातच झाला.

लेखन पद्धतीचा एकदा वापर सुरू झाला कि मात्र संबंधित भाषेतील बदलापेक्षा लेखन पद्धती सावकाश बदलते. त्यामुळे लेखनपद्धती कालांतराने भाषेच्या वापरातून गेलेल्या पद्धती व नियमांचा, चिन्हांना बाळगून ठेवते. लेखन पद्धतीचा मोठा फायदा म्हणजे माहितीचे जतन होते.

सर्व लेखन पद्धतीत खालील घटकांचा आधार लागतो:-

सुसंबद्ध मूळ घटक चिन्हे जसे की अक्षर आणि आकारविल्हे

सुसंबद्ध मूळ घटक चिन्हांचे क्रमास, त्यांच्या परस्परातील संबंधास, अर्थ देणारे नियम व परंपरांचा भाषा समुदायाचा वापर,

सुसंबद्ध मूळ घटक चिन्हांचे क्रमास, त्यांच्या परस्परातील संबंधास नियमांना अर्थ देऊन भाषा (साधारणतः बोलली जाणारी/गेलेली) अभिव्यक्त होणे.
स्थायी अथवा तात्पुरत्या प्रत्यक्ष (मुख्यत्वे दृष्य) माध्यमांचा वापर(कागद,वृक्षपाने,पाटी इ.).[ब्रेल हे दृष्य माध्यम नाही]