बेलम लेणी
या लेखातील मजकूर मराठी विकिपीडियाच्या विश्वकोशीय लेखनशैलीस अनुसरून नाही. आपण हा लेख तपासून याच्या पुनर्लेखनास मदत करू शकता.
नवीन सदस्यांना मार्गदर्शन हा साचा अशुद्धलेखन, अविश्वकोशीय मजकूर अथवा मजकुरात अविश्वकोशीय लेखनशैली व विना-संदर्भ लेखन आढळल्यास वापरला जातो. |
बेलम लेणी भारतीय उपखंडातील सर्वात मोठी आणि प्रदीर्घ तसेच सर्वांसाठी खुली लेणी प्रणाली आहे. अशा अधोमुखी लवणस्तंभ आणि ऊर्ध्वमुखी लवणस्तंभ चुनखडीची कमान असलेली. बेलम लेणी ही लांब, प्रशस्त, ताजे पाणी आणि वक्राकार आकार यामुळे प्रसिद्ध आहेत. या नैसर्गिक भूमिगत लेणी प्रणालीमध्ये भूमीगत पाण्याचा झरा असून तो तेथेच भूमिगत होतो. ४६ मी (१५१ फूट) पाताळगंगा.तेलगू भाषेतत्यास बेलम गुहलु असे म्हणतात. बेलम लेणीसमूहाची एकूण लांबी ३,२२९ मी (१०,५९३.८ फूट)असून ती भारतातील उपखंडातील केरम लायट प्राह(Krem Liat Prah) या मेघालय येथील लेण्यानंतर दुसऱ्या क्रमांकाची सर्वात मोठी नैसर्गिक लेणी आहेत. मेघालयातील लेण्यांनंतर भारतीय उपखंडातील हे एक मध्यवर्ती राष्ट्रीय संरक्षित स्मारक आहे.[१]
बेलम लेण्यांकडे वैज्ञानिकांचे लक्ष इ.स. १८८४ मध्ये वेधले गेले.. इ.स. १९८२ ते १९८४ मध्ये जर्मन गुहा विशेषज्ञांचा एक संघ एच. डॅनियल जय बायर यांच्या नेतृत्वाखाली आला होता. त्याचप्रमाणे ब्रिटिश सर्व्हेयर रॉबर्ट ब्रुस गॅंरी ब्लेक यांनी या लेण्याचा तपशीलवार शोध लावला. त्यानंतर इ.स. १९८८ मध्ये राज्य शासनाने हे संरक्षित स्मारक म्हणून घोषित केले. आणि आंध्र प्रदेश पर्यटन विकास महामंडळ (आंध्रप्रदेश पर्यटन विभाग महामंडळ (APTDC)) यांनीही विकास करून ही लेणी पर्यटकांचे आकर्षण म्हणून बनवली आहे. ३.५ किमी (२.२ मैल) १.५ किमी (०.९ मैल)
ठिकाण
संपादन
बेलम लेणी बेलम गावाजवळ आहेत. कोळीमिन्गुदल प्रांतात, कर्नूल जिल्हा, राज्य आंध्र प्रदेश. येथे आहे. कोळीमिन्गुदल हे बेलम लेण्यांपासून ३ किमी (१.९ मैल) अंतरावर आहे..[२] तसेच ही लेणी पेटनिकोटा गावापासून ८ किमी (५.० मैल) अंतरावर आहे.
बेलम लेणी ही इरामलाई येथील चुनखडी युक्त मोठ्या जटिल भागाचा प्रदेश आहे. याच परिसरात बिलासुर्गम लेणी, संयुसुला लेणी, यागंती लेणी, येराजरी लेणी, आणि मुच्च्लता ही इतर लेणी आहेत.(लेणीला स्थानिक भाषेत गावी म्हणतात).
शोध
संपादन
बेलम लेण्यांना स्थानिक लोक ओळखत होते, तरी त्याची पहिली नोंद ब्रिटिश भूवैज्ञानिक आणि पुरातत्त्व रॉबर्ट ब्रुस, ग्यारी ब्लेक यांनी इ.स. १९८४ मध्ये अहवालात केली. त्यानंतर, बेलम लेण्याकडे लक्ष न दिल्या गेल्यामुळे जवळजवळ एक शतक होईपर्यंत ही लेणी अज्ञात राहिली. एक लेणी तज्ज्ञांचा जर्मन गट हर्बर्ट डॅनियल जय बायर यांच्या नेतृत्वाखाली सन १९८२ आणि १९८३ साली येथे आला व त्याने लेण्यांचे तपशीलवार संशोधन केले. या मोहिमेत भाषम चलपती रेड्डी (निवृत्त पोलीस उपअधीक्षक), पोथीरेड्डी रामा सुब्बा रेड्डी (निवृत्त.मुख्याध्यापक), रामास्वामी रेड्डी, बोयू मेधुलेट्टी, के. Padmanabhaiah, Mr K. Chinnaiah आणि श्री. ए. Sunkanna ही मंडळी होती. लेण्यांत मुख्य प्रवेशद्वार आणि १६ विविध मार्गांचा समावेश आहे. क्वार्ट्‌ज लेणी हे येथील वैशिष्ट्ये होय..[३]
- इ.स.पू. ४५०० इ. स. पू : लेणीत भांड्यांचे अवशेष आढळले.
- इ.स.पू. २००० वर्ष जैन आणि बौद्ध भिक्खू यांचे आश्रयस्थान
- इ.स.१८८४- ब्रिटिश भूवैज्ञानिक आणि पुरातत्त्व श्री रॉबर्ट ब्रुस गॅरी ब्लाक यांनी लेण्यांचे अस्तित्त्व मान्य करून रेकॉर्ड स्वरूपात आणले.
- इ.स. १९८२-८३ जर्मन विशेषज्ञ हर्बर्ट डॅनियल जय बायर यांनी लेण्याचा शोध लावला.
- इ.स. १९८८ - आंध्रप्रदेश शासनाने संरक्षित स्मारक म्हणून घोषित केले.
- इ.स. १९९९ - आंध्र प्रदेश पर्यटन महामंडळाने लेण्याचा विकास सुरू केला.
- एप्रिल- २००२ - लेणी सर्वांसाठी खुली केली.
- जुलै-२००२ - संगीत चेंबर शोधला.
- जानेवारी २०१३ - आंध्रकोइडेस जिबॉएरी नावाची एक नवीन गुळगुळीत (फक्त या लेणीत वास्तव्य) प्रजातीचा शोध.
ऐतिहासिक महत्त्व
संपादन
बेलम लेणी भौगोलिक आणि ऐतिहासिकदृष्ट्या महत्त्वाची लेणी आहेत. शेकडो वर्षापूर्वी येथे जैन आणि बौद्ध भिख्खू राहत असत. या लेणीत अनेक बौद्ध वस्तु आढळल्या आहेत. या वस्तु आता अनंतपूर येथील संग्रहालयात ठेवण्यात आलेल्या आहेत..
भारतीय पुरातत्त्व खात्याला देखील येथे इ.स.पू. ४५०० पूर्वीच्या बौद्ध कालीन वस्तू व अवशेष आढळलेले आहेत.[४]
जैविक महत्त्व
संपादन
पाताळगंगा चेंबर मध्ये आंध्रकोइडेस जिबॉएरी नावाची एक नवीन गुळगुळीत (फक्त या लेणीत वास्तव्य) प्रजातीचा शोध. सन्मान मध्ये हर्बर्ट डॅनियल जिबॉएरी यांच्या स्मरणार्थ या प्रजातीस तसे नाव दिले आहे. ज्याचा समावेश संपूर्ण दस्तऐवजीकरण आणि लेणीच्या नकाशात केला गेला आहे.[५]
विकास
संपादनइ.स. १९८८ पर्यंत लेणी टाकाऊ कचरा टाकण्यासाठी वापरली जात असे. स्थानिक लोक जवळच्या तोडगे, यात पोलीस पुरुष आणि रहिवासी बेलम गावात को-ऑपरेट शासनाच्या आंध्रप्रदेश आणि विकसित गुहेत साइट म्हणून एक पर्यटन आकर्षण आहे. शेवटी त्यांच्या जवळजवळ दोन दशकात लांब प्रयत्न परिणाम सरकारच्या आंध्रप्रदेश जाहीर संपूर्ण क्षेत्र संरक्षित क्षेत्र आहे. शेवटी 1999 मध्ये, आंध्र प्रदेश पर्यटन विकास महामंडळ घेतला कार्य beautifying आणि राखण्यासाठी लेणी. आंध्रप्रदेश पर्यटन विभाग महामंडळ(APTDC) कोण आहे पासून केले शुल्क व्यवस्थापन, मंजुर रु. 7,5 दशलक्ष विकसित करण्यासाठी लेणी. आंध्रप्रदेश पर्यटन विभाग महामंडळ(APTDC) देखील विकसित मार्ग सुमारे २ किमी (१.२ मैल) लांबीची व बाहेर लेणी प्रदान, प्रदीपन आणि निर्माण केला आहे ताजे-हवा-shafts at site. गुहेत, आंध्रप्रदेश पर्यटन विभाग महामंडळ(APTDC) स्थापित केले आहे, पूल आणि पायऱ्या, आणि एक उपहारगृह, बाथरुम आणि शौचालय सुविधा येथे नोंद बिंदू आहे.
re is a sizeable बुद्ध पुतळा जवळ एक टेकडी जवळ लेणी. एक caverns येथे बेलम म्हणून ओळखले जाते "ध्यान हॉल", जे होते द्वारे वापरले बौद्ध भिख्खू,. वस्तु बौद्ध काळात येथे सापडले. या वस्तु आहेत आता ठेवलेल्या मध्ये एक संग्रहालय मध्ये Ananthapur.
बेलम लेणी मुख्य विभाग
संपादन
- पिल्लीडवरम — पिल्लीडवरम म्हणजे मांजर द्वार. मांजर द्वार एक नैसर्गिक कमान आहे. कमानीचा आकार सिंहाच्या डोक्याप्रमाणे आहे.
- कोटीलिंगरू चेंबर - हा विभाग चुनखडीच्या झुलत्या आकाराचा आहे.
- पातळगंगा - एक लहान बारमाही पाण्याचा प्रवाह आहे.
- Saptasvarala E किंवा चेंबर संगीत - Saptasvarala E अर्थ चेंबर सात नोट्स. stalactite थव्याचा या चेंबर संगीत पुनरुत्पादित वाटतं तेव्हा या मारले एक लाकडी स्टिक किंवा नॅकल. या विभागात उघडले होते, सार्वजनिक 2006 मध्ये.[६]
- Dhyan मंदिर किंवा ध्यान हॉल - या विभागात जवळ प्रवेशद्वार आहे. एक मनोरंजक निर्मिती येथे ध्यान हॉल दिसते एक बेड उशी बसू. स्थानिक आख्यायिका आहे की प्राचीन काळी अनेक साधू वापरले येथे राहतात. या विभागात होते द्वारे वापरले बौद्ध भिख्खू,. अनेक वस्तु बौद्ध काळात येथे सापडले आहेत, जे आता ठेवलेल्या संग्रहालय येथे Ananthapur.
- हजार Hoods - या विभागात आहे आश्चर्यकारक stalactite थव्याचा आकार जसे टोपी कोब्रा. stalactite थव्याचा वर कमाल मर्यादा दिसते म्हणून तर हजारो cobras उघडली त्यांच्या hoods.
- वडाचे झाड हॉल - या विभागात एक प्रचंड स्तंभ सह stalactites फाशी कमाल मर्यादा आहे. हे देते एक नजर वटवृक्ष त्याच्या हवाई मुळे पाहिले तेव्हा खालील पासून. लोकल कॉल "Voodalamari" असल्याने ते असे दिसते एक वटवृक्ष त्याच्या हवाई मुळे पासून फाशी शाखा.
- Mandapam - हे एक प्रचंड क्षेत्र आत गुहेत भव्य stalactite संरचना बाजूंच्या देत तो एक देखावा एक हॉल सह खांब.
प्रवेशद्वार लेणी
संपादन
पर्यटकांसाठी रु. ५० फी असून परदेशी पर्यटकांसाठी ३०० रुपये. आंध्रप्रदेश पर्यटन विभागाद्वारे (आंध्रप्रदेश पर्यटन विभाग महामंडळ(APTDC)) इलेक्ट्रॉनिक दरवाजे बसवलेले आहेत. तसेच तेथे सरकत्या इलेक्ट्रोनिक सरकता जिना देखील आहे.
प्रवेशद्वारा समोरील खड्डा आताच्या तुलनेत पूर्वी खूप लहान होता. पर्यटकांच्या सोयीसाठी पायरया बसवण्यासाठी तो मोठा केला गेला आहे.
प्रवेशद्वार म्हणजे खड्डा लेणी प्रमाणे आहे. मोकळ्याजागे पासून आपण फक्त दोन खड्डे पाहू शकतो. आणि तिसरा खड्डा थोडे पुढे दूर आहे. नंतर प्रवेशद्वार पासून २० मीटर पायऱ्या , उतरल्यावर आपण आडव्या लेणीत पोहोचतो.
बेलम लेणीकरिता आंध्रप्रदेश पर्यटन विभाग महामंडळ(APTDC)ला पुरस्कार
संपादन- मध्ये, 2003, आंध्रप्रदेश पर्यटन विभाग महामंडळ(APTDC) प्रतिष्ठित "राष्ट्रीय पर्यटन पुरस्कार" स्थापन करून वाहतूक, पर्यटन आणि संस्कृती, भारत सरकार, त्याच्या उपक्रम विकसित आणि प्रसार बेलम लेणी.
- बेलम लेणी देखील घोषित सर्वोत्तम गंतव्य पुरस्कार 2002 येथे पर्यटन आणि प्रवास फेअर बंगलोर मध्ये 2002.
प्रवेश
संपादनnearest railhead पोहोचण्याचा बेलम लेणी आहे तदिपत्री, ३० किमी (१८.६ मैल) away. तेथे दररोज गाड्या पासून दिल्ली, मुंबई, चेन्नई, हैदराबाद, तिरुपति, कन्याकुमारी, तिरुवनन्थपुरम, कोइम्बॅटोरे आणि गोवा जे थांबणार तदिपत्री रेल्वे स्थानक आहे. From तदिपत्री, एक बस घेऊन बेलम लेणी.
अंतर प्रमुख शहरांमध्ये/शहरे
संपादन- बंगलोर - ३०१ किमी
- हैदराबाद - ३६५ किमी
- चेन्नई - ४२० किमी
- कुरनूल- १०६ किमी
- अनंतपुर, आंध्र प्रदेश
- पुट्टपर्ती- १६५ किमी
- प्रोद्दतुर -६८ किमी
- तदिपत्री- ३० किमी
- 60 किमी मंडला
- 105 किमी पुलिवेंदुला
- 25 किमी Banganapalle
- 34 किमी कोईल्कुन्तला
- 44 किमी जम्मालमदुगु
- 135 किमी अदोनी
- 92 किमी गुंतकल
- 737 किमी विशाखापट्टणम
- 76 किमी Chilamkur
गॅलरी
संपादन-
अंतर्भाग -
कमाल मर्यादा हॉल हजार Hoods -
माणूस येतील stalactite निर्मिती निर्मिती वाद्य नोट्स. -
रस्ता आत लेणी -
अभ्यागतांना आत लेणी
हे सुद्धा पहा
संपादन- यादी भारत गुहा मंदिरे
- गुहा संशोधन भारत
संदर्भ
संपादन- ^ "Centrally Protected Monuments". 2017-06-26 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 2017-06-09 रोजी पाहिले.
- ^ Reddy, K. Thimma (1976) Billasurgam: An Upper Palaeolithic Cave Site in South India
- ^ [१] The Hindu Business Line : Belum caves on the tourist map
- ^ [२] Show Caves of India: Belum Caves
- ^ [३] new species
- ^ Educationworldonline.net
- एक नवीन प्रजाती Andhracoides विल्सन आणि रंगा रेड्डी, 2011 (Isopoda: Hypsimetopidae) पासून बेलम गुहा, आंध्र प्रदेश, भारत, एक phylogenetic आढावा कुटुंब by George D. F. विल्सन, Shabuddin Shaik आणि Yenumula रंगा रेड्डी स्रोत: जर्नल Crustacean जीवशास्त्र, खंड 35, अंक 2, पृष्ठे 216 – 240 प्रकाशन वर्ष : 2015, DOI: 10.1163/1937240X-00002333, ISSNसाचा:ISSN, ई-ISSN 1937-240X, दस्तऐवज प्रकार: संशोधन लेख. http://booksandjournals.brillonline.com/content/journals/10.1163/1937240x-00002333
बाह्य दुवे
संपादन- www.बेलमCaves.com संकेतस्थळ'
- डेक्कन हेराल्ड - भूमिगत साहसी बेलम लेणी
- तार - कोलकाता : शनिवार व रविवार
- cave-biology.org गुहा जीवशास्त्र (biospeleology) in India.
- बेलम लेणी संग्रह फ्लिकर'