नेपाळी संसद

नेपाळी संसद ही नेपाळचीया विधिमंडळ संसद आहे. नेपाळची संसद पूर्वी २००२ मध्ये राजा ज्ञानेंद्र यांनी माओवादी बंडखोरांना हाताळण्यात असमर्थ असल्याचे ठरवून विसर्जित केली होती.

नेपाळी संसद नेपाळची संसद
प्रकार
प्रकार	द्विसदन
सभागृह	प्रतिनिधि सभा राष्ट्रीय सभा
इतिहास
नेते
संरचना
सदस्य	३३४ सदस्य (२७६ आणि ५९)
निवडणूक
बैठक ठिकाण
काठमांडू
संकेतस्थळ
www.parliament.gov.np
तळटिपा

तेव्हा देशाच्या पाच मुख्य राजकीय पक्षांनी राजाविरोधात निषेध नोंदवला होता. त्यांनी असा युक्तिवाद केला की त्यांनी नवीन निवडणुका म्हणून कॉल करणे आवश्यक आहे किंवा निवडून आलेले विधानमंडळ पुनर्गणून ठेवले पाहिजे. २००४ मध्ये, राजा यांनी घोषणा केली की बारा महिन्यांतच निवडणुका होतील; एप्रिल २००६ मध्ये, प्रमुख समर्थक लोकशाही रोख्यांच्या प्रतिसादात, अशी घोषणा करण्यात आली की संसदेची पुनर्स्थापना केली जाईल. शेर बहादूर देउबा हे नेपाळचे तत्कालीन पंतप्रधान आहे.

इतिहास

एप्रिल २००६ च्या लोक चळवळ यशस्वी झाल्यानंतर, १५ जानेवारी २००७ रोजी मंजूर झालेल्या संसदेचे पुनर्रचना अंतरिम संविधानाने करण्यात आले. संविधान सभा निवडणुकीची तारीख ७ जून २००७ रोजी झाली पण निवडणूक पूर्ण होऊ शकली नाही आणि नोव्हेंबर २२, २००७ची तारीखही अयशस्वी ठरली. १० एप्रिल २००८ रोजी प्रथम संविधान सभाची तारीख ठरली गेली आणि नवीन संविधान बनविण्याची अटी दोन वर्षात तयार करण्यात आली. २८ मे २०१२ रोजी, नेपाळची पहिली संविधान सभा विसर्जित करण्यात आली जेव्हा विधानसभा निर्धारित वेळेत घटनेत आणि चार वर्षांत वाढविण्यास अयशस्वी ठरली.

दुसरा संविधान विधानसभा निवडणूक १९ नोव्हेंबर, २०१३ रोजी झाली आणि २० सप्टेंबर २०१५ रोजी एक नवीन संविधान तयार करण्यात यशस्वी ठरला. नवीन संविधान जाहीर झाल्यानंतर २००७ मध्ये अंतरिम संविधान तयार झाला, तो निष्क्रीय झाला.

नवीन संसद

शेवटच्या एकाधिकार व्यवस्थापन संसदेचे पद १४ ऑक्टोबर २०१७ रोजी संपले. २०१५ च्या नवीन नेपाळ संविधानानुसार, आता नेपाळमध्ये द्विमासिक संसदेत असतील. हाऊस ऑफ रिप्रेझेंटेटिव्हज आणि नॅशनल असेंबली हा नवा प्रशासक संसदेच्या दोन संसद भवन असतील.

आकार आणि संज्ञा

नेपाळच्या संविधानाच्या निकषानुसार नेपाळमध्ये दुहेरी संभागित संसद असेल.

हाऊस ऑफ रिप्रेझेंटेटिव्हज (प्रतिनिधि सभा) २७५ सदस्य पाच वर्षासाठी निवडतील, १६५ सिंगल-सीट मतदारसंघांतून आणि एक आनुपातिक पक्षाच्या सूचीमधून ११० सदस्य असतील.

नॅशनल असेंब्ली (राष्ट्रीय सभा)च्या ५९ सदस्यांची निवड सहा वर्षासाठी राहील.

५९ सदस्यांपैकी तीन सदस्य राष्ट्रपतींचे नामांकन आहेत.उर्वरित ५६ सदस्य ७ प्रांतंमधून समान (प्रत्येकी आठ) निवडून येतात. यातउर्वरित ३ महिला १ दलित व १ वेगवेगळ्या अभिषिक्त गटांतील असेल.

रूपांतरणानुसार निर्मिती

20 सप्टेंबर, 2015 रोजी संविधानाची घोषणा झाल्यानंतर दुसरी नेपाळी संविधानसभा नेपाळच्या विधानसभेत रूपांतर झाले. प्रथम संविधान असेंब्लीने नवे संविधान तयार करण्याचा अयशस्वी केल्यामुळे दुसऱ्या नेपाळी संविधान सभाची स्थापना झाली. दुसरा नेपाळी संविधानसभा ने २० सप्टेंबर, २०१५ रोजी संविधानाने यशस्वीरित्या घोषणा करून आपले कार्य पूर्ण केले आहे.

राष्ट्रीय संसदेतील महिला प्रतिनिधी

नेपाळमध्ये सध्या संसदेचे स्पीकर म्हणून एक महिला आहे.16 ऑक्टोबर २०१५ रोजी संसदेने सर्वसमावेशकपणे यूसीपीएन-माओवादी कायदेपंडित, ओन्सरारी मोटारी मगर यांची स्पीकर म्हणून निवड केली. नेपाळच्या संसदेतील महिलांचे प्रतिनिधित्व संविधान सभात वाढले आहे, ज्यात नेपाळच्या भावी घटनेचा मसुदा तयार करण्यासाठी प्रचंड भूमिका असेल.