तेजस्विता

खगोलशास्त्रामध्ये तेजस्विता (इंग्रजी: Luminosity) म्हणजे एखाद्या तारा, दीर्घिका किंवा इतर वस्तूने प्रति एकक वेळेत उत्सर्जित केलेली एकूण ऊर्जा होय. SI प्रणालीमध्ये तेजस्विता ज्यूल प्रति सेकंद म्हणजेच वॅट मध्ये मोजतात. तेजस्वितेची किंमत बऱ्याचदा सूर्याच्या तेजस्वितेच्या पटीत मोजली जाते ज्याची एकूण ऊत्सर्जित ऊर्जा ३.८४६×१०^२६ वॅट एवढी आहे. सौर तेजस्वितेचे चिन्ह L_⊙ हे आहे.

ताऱ्याची तेजस्विता (Brightness) म्हणजे ताऱ्याची दृश्यप्रत. म्हणजेच त्याचा प्रखरपणा किंवा अंधुकपणा. सर्वसाधारण दृश्यप्रत १ मानून त्यानुसार इतर ताऱ्यांच्या तेजस्वितेची दृश्यप्रत ठरवतात. म्हणजे ज्या ताऱ्याचा प्रखरपणा १ पेक्षा जास्त असेल त्याला ऋण संख्येत मोजले जाते. सर्वसाधारण डोळ्यांना जास्तीत जास्त ६ दृश्यप्रत असलेले तारे पाहता येतात. ज्या ताऱ्याची ऋण दृश्य प्रत जेवढी जास्त तेवढा तो तारा जास्त प्रकाशमान आहे असे म्हणतात. +७ व त्यापेक्षा जास्त दृश्यप्रतीचे तारे पाहण्यासाठी दुर्बिणीची मदत घ्यावी लागते.

ताऱ्यांची तेजस्विता पुढील दोन प्रमुख घटकांवर अवलंबून असते. (१) ताऱ्याचे तापमान आणि (२) ताऱ्याचे आकारमान.

व्याध (इंग्लिश: Sirius, सिरियस) हा रात्रीच्या आकाशातील सर्वांत तेजस्वी तारा आहे. त्याची दृश्यप्रत उणे १.४६ इतकी आहे.