पार्वती

हिंदू धर्मातील भगवान शंकर महादेव यांची पत्नी
(तारिणी माता या पानावरून पुनर्निर्देशित)

पार्वती ही हिंदू धर्मातील जगन्माता समजली जाणारी देवी, तसेच शिवाची पत्‍नी आहे. 'अन्नपूर्णा' हे पार्वतीचे एक रूप आहे. सप्तमातृकांत हिचे रूप माहेश्वरी (महेश-शिवाची शक्ति) असेही आहे.

पार्वती

शिवासह बसलेल्या पार्वतीचे मध्ययुगीन लघुचित्र

जगन्माता; जनन, पोषण, खलनिर्दालन - इत्यादींची अधिपती देवता

निवासस्थान कैलास
वाहन सिंह
शस्त्र त्रिशूळ, चक्र
वडील हिमालय/ दक्ष प्रजापति
आई मेना/ दक्षपत्नी
पती शिव
अपत्ये गणपती,कार्तिकस्वामी, अशोक सुंंदरी
अन्य नावे/ नामांतरे अपर्णा, अंबिका, उमा, कात्यायनी, काली, गिरिजा, गौरी, चंडी, चामुंडा, दुर्गा, भवानी, ललिता, सती.
नामोल्लेख ललिता सहस्रनाम

तारिणी माता

संपादन

तारिणी माता हा पार्वतीचा एक अवतार असून ओडिया संस्कृतीमधल्या प्रमुख देवतांपैकी ती एक देवता आहे. तिचे मुख्य मंदिर ओडिशातील केओंझार जिल्ह्यातील घाटगांव येथे आहे.

 
तारिणी माता मंदिर

ओडिशातील सर्व शक्ती आणि तंत्र पीठ किंवा मंदिरांसाठी मां तारिणी हे प्रमुख देवता आहेत. शक्ती किंवा स्त्रीची शक्ती म्हणून पृथ्वीची पूजा केल्याचा उगम जगातील बऱ्याच संस्कृतीत आढळतो. ओडिशामध्ये आदिवासी लोकसंख्येची उच्च घनता आहे ज्यांची धार्मिक प्रथा हिंदू धर्माच्या मुख्य धर्मामध्ये सामावली गेली आहे, खडक, झाडाच्या खोड्या, नद्यांसारख्या नैसर्गिक रचनेची उपासना आदिवासींमध्ये व्यापक आहे.