एशियाटिक सोसायटी मुंबई टाऊन हॉल

एशियाटिक सोसायटी मुंबई टाऊन हॉल किंवा टाऊन हॉल मुंबई ही दक्षिण मुंबईच्या फोर्ट ठिकाणी निओक्लासिकल इमारत आहे. त्यात मुंबईची एशियाटिक सोसायटी, राज्य केंद्रीय ग्रंथालय आणि एक संग्रहालय आहे, महाराष्ट्र राज्य ग्रंथालय संचालनालयाचे मुख्य कार्यालय, महाराष्ट्र राज्य महिला परिषद, मुद्रांक कार्यालयांचे अतिरिक्त नियंत्रक आणि एक टपाल कार्यालय आहे.

एशियाटिक सोसायटी मुंबई टाऊन हॉल
Alternative names	• Asiatic Library Building •Town Hall
सर्वसाधारण माहिती
वास्तुकलेची शैली	Neoclassical Architecture
Website
http://asiaticsociety.org.in/index.php/about-us/history-asiatic

इतिहास

१८११ मध्ये, बांधकामाची योजना सुरू झाली. सुरुवातीला, १९व्या शतकात टाऊन हॉलचे ("टोंडल" देखील बोलण्यात यायचे) बांधकाम निधी अभावी पूर्ण होऊ शकले नाही आणि लॉटरीच्या माध्यमातून १०,००० रुपये जमा करून 'लिटररी सोसायटी ऑफ बॉम्बे' (मुंबई)ने केवळ ग्रंथालय व संग्रहालय बांधले गेले. हा निधी संपूर्ण बांधकामासाठी पुरेसे नव्हता म्हणून संस्थेला अधिक निधीसाठी सरकारकडे जावे लागले. १० वर्षांनंतर, १८३३ मध्ये, टाऊन हॉलचे बांधकाम अखेर पूर्ण झाले .

वास्तुकला

बॉम्बे इंजिनियर्सचे कर्नल थॉमस काऊपर यांनी या इमारतीचे डिझाइन केले होते. १८३३ मध्ये टाऊन हॉल इमारतीचे बांधकाम पूर्ण झाले. इमारतीच्या आर्किटेक्चरल शैलीची नियोक्लासिकल आर्किटेक्चर आहे जी 18 व्या शतकात अस्तित्वात आली.

रचना

या संरचनेची उंची १०० फूट आणि २०० फूट आहे. ग्रीक आणि रोमन शैलीच्या स्थापत्यशैलीतून प्रेरणा मिळाली. टाऊन हॉलच्या प्रवेशद्वाराकडे जाण्यासाठी ३० पायऱ्या आहेत. इमारतीच्या प्रवेशद्वारास ग्रीसियन पोर्टिको आणि ८ प्रभावी डोरीक शैलीच्या खांबांनी सुशोभित केले आहे. संपूर्ण बांधकाम इंग्लंडहून आणलेल्या दगडांनी बनवले गेले होते आणि निओ-शास्त्रीय पद्धतीने सुंदर डिझाइन केले होते. इमारतीच्या आत, मजले प्राचीन लाकडाने झाकलेले आहेत, पायऱ्या आवर्त आहेत आणि गच्ची सुंदर गढलेल्या लोखंडाने सुशोभित केलेले आहेत. १९व्या शतकाच्या भारतीय संरक्षकांच्या उल्लेखनीय संगमरवरी पुतळ्यांच्या संग्रह सभागृहात आहे.

या इमारतीवर एक ध्वजांकित देखील आहे ज्यावर भारतीय राष्ट्रीय ध्वज दरवर्षी १५ ऑगस्ट आणि २६ जानेवारी रोजी फडकविला जातो.

महत्त्व

एशियाटिक सोसायटी मुंबई टाऊन ही एक वर्गीकृत वारसा रचना आहे. १९३० मध्ये मुंबईचे तत्कालीन राज्यपाल सर जॉन मॅल्कम म्हणाले होते की, “चवीने आणि कार्यक्षमता यांच्या एकत्रितपणे भारतात बनवलेली ही आत्तापर्यंतची सर्वात भव्य रचना आहे”.

हॉलमध्ये सुरक्षितपणे संरक्षित केलेल्या इतर खजिन्यांसह पर्शियन, प्राकृत, उर्दू आणि संस्कृत भाषेत अनेक प्राचीन हस्तलिखिते आहेत. दांते यांचा इन्फर्नोचा पहिला अंक टाऊन हॉलमधील सर्वात मौल्यवान खजिन्यांपैकी एक आहे .

ही भव्य रचना दक्षिण मुंबईतील मुख्य व्यवसायिक विभागातील फोर्ट येथील शाहिद भगत सिंग मार्गावर हॉर्निमन सर्कल गार्डन आणि रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडियाच्या जवळ आहे.