अब्झु
अब्झू किंवा अप्सू (Sumerian: 𒍪𒀊, romanized: abzu; Akkadian: 𒍪𒀊, romanized: apsû), ज्याला एंगुर देखील म्हणतात. याची विविध भाषेतील नावे अशी आहेत: Cuneiform:𒇉, LAGAB×HAL; Sumerian: engur; Akkadian: engurru. याचा शब्दशः अर्थ अब='पाणी' झु='खोल' असा होतो.[१] सुमेरियन आणि अक्कडियन पौराणिक कथांमध्ये हा एक धार्मिक गुणवत्तेचा दर्जा असलेल्या भूमिगत जलचर आहे. तलाव, झरे, नद्या, विहिरी आणि ताजे पाण्याचे इतर स्रोत अब्झूमधून त्यांचे पाणी घेतात असे मानले जाते. सुमेरियन आणि अक्कडियन पौराणिक कथांमध्ये, याला अंडरवर्ल्ड (कुर) आणि पृथ्वी (मा) यांच्या मधील जागी असलेल्या आदिम समुद्र म्हणून संबोधले जाते. 'झु' साठीचे चित्र हा पूर्ण मोजमापाचा कप आहे आणि त्याचा अर्थ ज्ञान, विद्वान, शहाणपण आहे. 'अब' साठीचे चित्र म्हणजे घर, किंवा छाटलेली झोपडी, म्हणजे वडी. अशाप्रकारे, अब्झू, प्रत्यक्षात झुआब, म्हणजे 'सर्व जाणणारा पिता' आणि 'एंगुर' हे चित्रचित्र देखील आहे, देवत्वाचे प्रतीक म्हणून मध्यभागी तारा असलेले चौकोनी खोरे आहे. नदीचे क्यूनिफॉर्म चिन्ह 'एंगुर' आहे, जे पाणी झुब मधून वाहते. झुआब ही व्यावहारिक कृषी रूपकांवर आधारित भ्रूण दृष्टी आहे. झुआबसाठी क्यूनिफॉर्ममध्ये वापरला जाणारा समानार्थी शब्द म्हणजे अब्बा, म्हणजे पिता असा आहे.
| अब्झु | |
| पत्नी | टियामत |
| अपत्ये | किंगू (बॅबिलोनियन धर्म), लहामू, लहमु, अनु (सुमेरियन धर्म) |
सुमेरियन संस्कृतीत
संपादनएरिडू शहरात, एन्कीचे मंदिर ज्याला इ दोन अब्झु (खोल पाण्याचे घर) म्हणून ओळखले जात होते. ते दलदलीच्या काठावर होते.[२] बॅबिलोनियन आणि अ‍ॅसिरियन मंदिराच्या प्रांगणातील पवित्र पाण्याच्या काही टाक्यांना अब्झू (अप्सु) असेही म्हणतात.[३] धार्मिक धुण्यासाठी या टाक्यांमधून पाणी वापरले जात असे. या टाक्या हिंदु मंदीरातील जलकुंड, यहुदी धर्मातील मिकव्हॉट, इस्लामिक मशिदींमधील धुण्याचे तलाव किंवा ख्रिश्चन चर्चमधील बाप्तिस्म्यासंबंधी फवाऱ्यांसारखेच होते.
सुमेरियन संस्कृती मध्ये
संपादनसुमेरियन देव एन्की (अक्कडियन भाषेतील ईए) हा मानव निर्माण होण्यापूर्वीपासून अब्झूमध्ये राहत होता असे मानले जाते. त्याची पत्नी दमगलनुना, त्याची आई नम्मू, त्याचा सल्लागार इसिमुद आणि द्वारपाल लहमू सारखे विविध प्रकारचे अधीनस्थ प्राणी देखील अब्झूमध्ये राहत होते.[४][५][६][७][८]
देवता म्हणून
संपादनअब्झू (अप्सु) याला देवता म्हणून चित्रित केलेले आहे.[९] या देवतेचा उल्लेख बॅबिलोनियन सृष्टी महाकाव्य एनुमा एलिश मध्ये आढळतो. असुरबानिपाल (इ. स. ६३० ईसापूर्व) या ग्रंथालयात होते. या कथेत, तो ताज्या पाण्यापासून बनलेला एक आदिम प्राणी होता आणि दुसऱ्या आदिम देवतेचा प्रियकर होता. त्याचे नाव टियामाट होते जो खाऱ्या पाण्याचा प्राणी होता. एनुमा एलिश मध्ये सुरुवातीला असे लिहिले होते: "जेव्हा आकाशाच्या वर कशाचेच अस्तित्वात नव्हते किंवा खाली पृथ्वी नव्हती, तेव्हा अप्सू गोड्या पाण्याचा महासागर तेथे होता. जन्म देणारी टियामात ही खार्या पाण्याच्या समुद्राचे प्रतिनिधित्व करते. अजूनही त्यांचे पाणी एकमेकांत मिसळत होते. परंतु तेथे कुरणाची जमीन तयार झाली नाही किंवा दलदल देखील तयार झाली नव्हती." याचा परिणाम म्हणून लहान देवतांचा जन्म झाला. ज्यांनी नंतर विश्वाचे प्रभुत्व बळकावण्यासाठी अप्सूची हत्या केली. क्रोधित, टियामाट पहिल्या ड्रॅगनला जन्म देते. परंतु ती रक्ताच्या ऐवजी विषाने त्याचे शरीर भरते. तिच्या विश्वासघातकी मुलांशी युद्ध करते. परंतु त्याचा वध मार्डुक (वादळांचा देव) तर्फे होते. त्याच्या प्रेतापासून नंतर स्वर्ग आणि पृथ्वी बनते.
इतर लोकप्रिय संस्कृतीत
संपादन२०१६ मध्ये अब्झु या नावाचा साहसी खेळ आला होता जो अब्झूच्या सुमेरियन पौराणिक कथांनी प्रभावित होता.
२०२० मध्ये आलेल्या प्लॅटफॉर्मर गेम स्पेलुन्कि-२ मध्ये, अब्झु नावाचे एक जग आहे.
हे सुद्धा पहा
संपादनसंदर्भ
संपादन- ^ "Brill - Apsȗ". October 2006. doi:10.1163/1574-9347_bnp_e129820. Cite journal requires
|journal=(सहाय्य) - ^ Green, Margaret Whitney (1975). Eridu in Sumerian Literature. University of Chicago: Ph.D. dissertation. pp. 180–182.
- ^ Jeremy Black and Anthony Green, 1992. Gods, Demons, and Symbols of Ancient Mesopotamia: an illustrated dictionary, s.v. "abzu, apsû". आयएसबीएन 0-292-70794-0.
- ^ Orlin, Eric (2015-11-19). Routledge Encyclopedia of Ancient Mediterranean Religions. Routledge. p. 8. ISBN 978-1134625529.
- ^ Horowitz, Wayne (1998). Mesopotamian Cosmic Geography. Eisenbrauns. p. 308. ISBN 0931464994.
- ^ Putthoff, Tyson (2020). Gods and Humans in the Ancient Near East. Cambridge University Press. p. 71. ISBN 978-1108490542.
- ^ Eppihimer, Melissa (2019). Exemplars of Kingship: Art, Tradition, and the Legacy of the Akkadians. Oxford University Press. p. 188. ISBN 978-0190903015.
- ^ N. Pope, Charles (2016). Living in Truth: Archaeology and the Patriarchs (Part I): Early Pharaohs. DomainOfMan.com. p. 17.
- ^ Jordan, Michael (1993). Encyclopedia of gods: over 2,500 deities of the world. New York: Facts on File. p. 2. ISBN 9780816029099 – Internet Archive द्वारे.