सिंधी राष्ट्रवाद
सिंधी राष्ट्रवाद किंवा सिंधी राष्ट्रवादी चळवळ ( सिंधी : سنڌي قومپرستي يا سنڌي قومي حال ) १९७२ मध्ये सिंधला पाकिस्तानपासून वेगळे करण्यासाठी सुरू करण्यात आलेली चळवळ आहे. १९७१ बांगलादेश स्वतंत्र झाल्यावर, जी.एम. सय्यद यांनी या राष्ट्रवादाला एक नवीन दिशा दिली आणि १९७२ मध्ये स्थापना जय सिंध महजची करत सिंधी लोकांसाठी स्वतंत्र जन्मभुमी म्हणून सिंधू देशाची कल्पना सादर केली. [१] जी. एम. सय्यद हे आधुनिक सिंधी राष्ट्रवादाचे संस्थापक मानले जातात. [२] तथापि, सिंध राष्ट्रवादी विभाजित उभे आहेत. [३]
संपूर्ण सिंध स्वातंत्र्य संपादन
सिंधी राष्ट्रवादी चळवळीच्या मागण्या वाढीव सांस्कृतिक, आर्थिक आणि राजकीय हक्कांपासून ते राजकीय स्वायत्तता आणि पाकिस्तानपासून पूर्णपणे वेगळा होण्यापर्यंत आणि सिंधुदेश म्हणून स्वतंत्र देशाच्या स्थापनेपर्यंतच्या संबोधल्या गेल्या. सिंधला पाकिस्तानपासून वेगळे करण्यासाठी १९७२ मध्ये जी.एम. सय्यद यांनी या चळवळीची सुरुवात केली होती. [४] सिंधी फुटीरवाद्यांचे मत आहे की सिंधी लोकांना पाकिस्तानच्या पंजाबी बहुसंख्य लोकांच्या हातून मताधिकारहरण भोगावे लागले आहे. [५] १९७२ मध्ये जी.एम. सय्यद, सिंधी राष्ट्रवादाचे विख्यात संस्थापक, यांनी 'जय सिंध महाज' ही संस्था स्थापन केली. नंतर ही संस्था पक्षगटांमध्ये विभागली. यापैकी दोन मोठे गट जय सिंध कौमी महज आणि जय सिंध मुत्तहिदा महज आहेत जे राजकीय संघर्ष करण्यात विश्वास ठेवणाऱ्या [६]
दहशतवाद संपादन
सिंधी राष्ट्रवादी सिंधुदेश मुक्ती सेना ही पाकिस्तानमधील सिंधी राष्ट्रवादीची अतिरेकी संघटना आहे. पाकिस्तानच्या हैदराबादजवळ रेल्वे रुळावर बॉम्बस्फोट केल्याचा दावा केल्यानंतर २०१० मध्ये सिंधुदेश लिबरेशन सेना सार्वजनिकपणे प्रसिद्ध झाली. ऑक्टोबर २०१२ मध्ये पाकिस्तान सरकारने सिंधुदेश मुक्ती सेनेला दहशतवादी संघटना म्हणून नियुक्त केले होते.
१९४० च्या ठरावानुसार सिंधचे हक्क संपादन
सिंध प्रांतात या फुटीरवादी राष्ट्रवादीशिवाय इतर अनेक राष्ट्रवादी पक्ष पाकिस्तानच्या चौकटीत १९४० दशकातल्या लाहोर ठरावानुसार सिंधी जनतेच्याहक्कांची मागणी करत होते. [७] रसूल बश पालिजो, ज्यांनी पूर्वी जी. एम. सय्यद सोबत काम केले पण सय्यद यांनी स्वतंत्र सिंधी जन्मभूमीची मागणी घातल्यावर त्यांनी वेगळा मार्ग धरला, यांच्या नेतृत्वात अवामी तेहरीक म्हणजे या वक्तव्याचे समर्थन करणारे प्रमुख पक्ष आहे. जी.एम. सय्यद यांचे नातू सय्यद जलाल मेहमूद शहा यांच्या नेतृत्वात सिंध युनायटेड पार्टी आहे आणि कादिर मगसी यांच्या नेतृत्वात सिंध तारकी पासंद पार्टी आहे . [८]
संदर्भ संपादन
- ^ "Analysis: Sindhi nationalists stand divided". DAWN.COM (इंग्रजी भाषेत). 4 December 2014. 9 February 2017 रोजी पाहिले.
- ^ "Making of the Sindhi identity: From Shah Latif to GM Syed to Bhutto". DAWN.COM (इंग्रजी भाषेत). 10 September 2015. 9 February 2017 रोजी पाहिले.
- ^ Sangi, Sohail (2014-12-04). "Analysis: Sindhi nationalists stand divided". DAWN.COM (इंग्रजी भाषेत). 2021-04-30 रोजी पाहिले.
- ^ "Analysis: Sindhi nationalists stand divided". DAWN.COM (इंग्रजी भाषेत). 4 December 2014. 9 February 2017 रोजी पाहिले."Analysis: Sindhi nationalists stand divided". DAWN.COM. 4 December 2014. Retrieved 9 February 2017.
- ^ "Here's The Untold Story Of Sindhudesh - A 'Country' Of Sindhi People Lost In Pakistan". indiatimes.com (इंग्रजी भाषेत). 6 December 2016. 10 February 2017 रोजी पाहिले.
- ^ "Baloch rebels inspire separatists in Sindh". www.thefridaytimes.com (इंग्रजी भाषेत). Archived from the original on 2013-06-03. 10 February 2017 रोजी पाहिले.
- ^ "Magsi demands equal rights for Sindh". www.thenews.com.pk (इंग्रजी भाषेत). 9 February 2017 रोजी पाहिले.
- ^ "Analysis: Sindhi nationalists stand divided". DAWN.COM (इंग्रजी भाषेत). 4 December 2014. 9 February 2017 रोजी पाहिले."Analysis: Sindhi nationalists stand divided". DAWN.COM. 4 December 2014. Retrieved 9 February 2017.