केंद्रीय सार्वजनिक बांधकाम विभाग

केंद्रीय सार्वजनिक बांधकाम विभाग (CPWD) हे सार्वजनिक क्षेत्रातील कामांचे प्रभारी असलेले भारत सरकारचे एक प्राधिकरण आहे. हा विभाग शहरी विकास मंत्रालयाच्या अंतर्गत आता MoHUA (गृहनिर्माण आणि शहरी व्यवहार मंत्रालय) इमारती, रस्ते, पूल, उड्डाणपूल, स्टेडियम, सभागृह, प्रयोगशाळा, बंकर, सीमा कुंपण आणि सीमा रस्ते यांसह इतर क्लिष्ट संरचना हाताळतो. लॉर्ड डलहौसीने सार्वजनिक कामांच्या अंमलबजावणीसाठी एक केंद्रीय एजन्सी स्थापन करून अजमेर प्रांतीय विभागाची स्थापना केली, त्यानंतर जुलै १८५४ मध्ये हा विभाग अस्तित्वात आला. तो आता एक सर्वसमावेशक बांधकाम व्यवस्थापन विभाग बनला आहे, जो प्रकल्प संकल्पना पूर्ण होईपर्यंत काम पाहतो आणि देखभाल व्यवस्थापन सेवा देखील प्रदान करतो.

बांधकाम विभागाचे प्रमुख हे महासंचालक (DG) असतात. ते भारत सरकारचे प्रमुख तांत्रिक सल्लागार देखील असतात. प्रदेश आणि उप-प्रदेशांचे नेतृत्व अनुक्रमे विशेष DG आणि अतिरिक्त DG करतात, तर सर्व राज्यांच्या राजधानीतील झोन (काही वगळता) मुख्य अभियंत्यांच्या नेतृत्वाखाली असतात.

हा विभाग भारत सरकारचा प्रमुख अभियांत्रिकी विभाग आहे आणि त्याची वैशिष्ट्ये आणि नियमावली स्थानिक सार्वजनिक बांधकाम विभाग आणि इतर विभागांच्या अभियांत्रिकी शाखांद्वारे अनुसरण केली जाते.

CPWD मध्ये कार्यान्वित क्षेत्रात तीन शाखांचा समावेश होतो - B&R (इमारती आणि रस्ते), E&M (इलेक्ट्रिकल आणि मेकॅनिकल) आणि फलोत्पादन..