डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर मराठवाडा विद्यापीठ औरंगाबाद मराठवाडा विद्यापीठ या जुन्या नावाने ओळखल्या जाणाऱ्या मराठवाड्यातील औरंगाबाद शहरात हे विद्यापीठ सन 23 औगेस्ट 1958 साली स्थापन करण्यात आले. महाराष्ट्रातील आंबेडकरी जनतेच्या मागणीनुसार विद्यापीठाचे नामकरण डॉ.बाबासाहेब आंबेडकर मराठवाडा विद्यापीठ असे 14 जानेवारी 1994 रोजी करण्यात आले. त्याच सोबत नांदेड शहरात स्वामी रामानंद तीर्थ मराठवाडा विद्यापीठाची सुद्धा सुरुवात करण्यात आली.डॉ.बाबासाहेब आंबेडकर मराठवाडा विद्यापीठाचे पहिले कुलगुरू एस.आर.डोंगरेकरी हे होते. ‘ हे ज्ञानी ची पवित्रता|ज्ञानीची आथी|’ या विद्यापीठाचे ब्रीदवाक्य आहे विद्यापीठाचे क्षेत्रफळ: ७२५ एकर , विद्यापीठाशी संलग्न महाविद्यालये: ४१० पेक्षा जास्त , कोर्सेस: पदवी, पदवीत्तर आणि संशोधन केंद्र , http://www.bamu.net विद्यापीठाची उद्दिष्टे : • संशोधन विद्वान आणि/किंवा विद्यापीठ यांना विशेष स्वारस्य असलेल्या क्षेत्रातील संशोधनासाठी आवश्यक संसाधने प्रदान करणे.
• विद्यापीठातील शिक्षकांना त्याच्या/तिच्या क्षेत्रातील विकासाची माहिती देण्यासाठी मदत करणे.
• सूचनांच्या सर्व औपचारिक कार्यक्रमांच्या यशस्वीतेसाठी आवश्यक असलेल्या लायब्ररी सुविधा आणि सेवा प्रदान करणे. • स्वतःच्या स्पेशलायझेशनच्या क्षेत्राच्या सीमेपलीकडे असलेल्या पुस्तकांच्या विस्तृत जगासाठी दरवाजे उघडा.
• आनंद, आत्म-शोध, वैयक्तिक वाढ आणि बौद्धिक जिज्ञासा वाढवण्यासाठी वाचनाला प्रोत्साहन देणारी पुस्तके, विद्यार्थी आणि विद्वानांना एकत्र आणणे.
• संशोधन विद्वानांना त्यांची संशोधन क्षमता वाढवण्यासाठी आधुनिक साहित्य प्रिंट किंवा डिजिटल प्रदान करणे. KRC डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर मराठवाडा विद्यापीठ औरंगाबाद • डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर मराठवाडा विद्यापीठ ज्ञानस्त्रोत केंद्र प्रस्तुत विद्यापीठ ग्रंथालय हे महाराष्ट्रतील एक सुप्रसिद्ध आणि प्रतिष्ठित ग्रंथालय आहे.विविध संसाधनांचा वापर करून सर्वसमावेशक अशी माहितीची उपलब्धता वापरकर्त्यांना करून देण्याचे काम हे विद्यापीठ करीत आहे. हे करीत असताना तंत्रज्ञान आणि वापरकरते यांच्यामध्ये दुवा साधनाचे काम हे विद्यापीठ करीत आहे.डॉ.बाबासाहेब आंबेडकर मराठवाडा विद्यापीठाचे ग्रंथालय हे पुस्तकांचे सामर्थ्य आणि सेवांच्या दृष्टिकोनातून सर्वात मोठे विद्यापीठ आहे.या ग्रंथालयाचे महत्त्व केवळ 3,26,450 पुस्तके आणि नियतकालिकांच्या मोठ्या संग्रहातच नाही, तर या ग्रंथसंग्रहात काही विशिष्ट वैशिष्टय़ आहे. • ग्रंथालयाचा इतिहास : मराठवाडा विद्यापीठाचे उद्घाटन २३ ऑगस्ट १९५८ रोजी आपले भारताचे पहिले पंतप्रधान दिवंगत पंडित जवाहरलाल नेहरू यांच्या शुभ हस्ते झाले.मुंबई सरकारने औरंगपुरा (नवीन जिल्हा परिषद) येथील माध्यमिक शाळेच्या मालकीची दुमजली इमारत त्याच्या संलग्नकांसह उधार दिली.जोपर्यंत विद्यापीठ विद्यापीठ कॅम्पसमध्ये स्वतःच्या इमारती बांधण्यास सक्षम होत नाही तोपर्यंतसध्याच्या इमारतींचा वापर कार्यालयासाठी, विद्यापीठ विभाग आणि ग्रंथालयासाठी करण्याचा प्रस्ताव होता. विद्यापीठाच्या ग्रंथालयाचे कामकाज डिसेंबर १९५९ मध्ये पहिल्या ग्रंथपालाच्या नियुक्तीने सुरू झाले.श्री.एन.ए. गोरे, संस्कृत विद्वान आणि विचारवंत१६ ऑक्टोबर १९६० रोजी महाराष्ट्राचे तत्कालीन मुख्यमंत्री श्री. यशवंतरावजी चव्हाण यांच्या हस्ते ग्रंथालयाच्या इमारतीची पायाभरणी करण्यात आली.त्याचे उद्घाटन २५ मार्च १९६६ रोजी राष्ट्रपती डॉ. सर्वपल्ली राधाकृष्णन यांच्या हस्ते करण्यात आले. मे १९६६ रोजी ग्रंथालय नवीन इमारतीत स्थलांतरित झाले.विद्यापीठ परिसर१९६० साली हैदराबाद येथील राजा शामराज राय राजवंत बहादूर यांच्याकडून ४५००० पुस्तकांचा मोठा संग्रह विद्यापीठ ग्रंथालयाला प्राप्त झाला. के.एस. देशपांडे (समिती १९७७ ) यांच्या शिफारशींनुसार १४ जानेवारी १९९४ रोजीमराठवाडा विद्यापीठाचे नामकरण डॉ.बाबासाहेब आंबेडकर मराठवाडा विद्यापीठ असे करण्यात आले.यामुळे ग्रंथालयात प्रभावी संवाद साधणे शक्य झाले आहे.इंटरनेट आणि ई-मेल सेवा २००५ पासून सुरू झाली. २००७ पासून सुरू झालेली फॅसिमाईल सेवा यू.जी.सी.आणि इंफ्लीबनेट ने लायब्ररीला इन्फोनेटप्रकल्प मंजूर केला आहे.परंतुते संगणकशास्त्र विभागाच्या नियंत्रणाखाली होते. • विद्यापीठ ज्ञानस्त्रोत केंद्र दृष्टी:(Vision) "मराठवाड्याच्या बौद्धिक, सांस्कृतिक, सामाजिक, पर्यावरणीय आणि आर्थिक गरजांची पूर्तता करताना विद्यापीठाचे ग्रंथालय मराठवाड्यातील शिक्षणाचे अग्रगण्य केंद्र बनण्यासाठी कटिबद्ध आहे. परिणामी विद्यापीठ ग्रंथालय आपल्या शैक्षणिक माध्यमातून या प्रदेशाला आणि राज्याला चैतन्य आणि बळकटी देईल कार्यक्रम आणि संशोधन उपक्रमाच्या माध्यमातून लोकांपर्यंत पोहोचण्याचा प्रयत्न करेल • विद्यापीठ ज्ञानस्त्रोत केंद्र ध्येय:(Mission) विद्यार्थ्यासाठी लाखो मुद्रित आणि ई-संसाधने उपलब्ध करून देणे आणि त्याचा इष्टतम वापर करणे आणि भविष्यातील पिढीसाठी ज्ञान आणि सर्जनशीलतेचा सार्वत्रिक संग्रह टिकवून ठेवणे आणि जतन करणे हे या ग्रंथालयाचे उद्दिष्ट आहे. • ग्रंथालय विभाग ग्रंथालयाचे कामकाज ऑर्डरिंग विभाग, तांत्रिक विभाग, देवघेव विभाग, इंटरनेट प्रयोगशाळा, ई-लायब्ररी, नियतकालिक विभाग, संदर्भ विभाग, पोथीशाळा- हस्तलिखिते, प्रतिलिपी विभाग, वाचन कक्ष, बांधणी विभाग यांच्यामार्फत पूर्ण केले जाते. • ग्रंथालयीन सेवा: प्रस्तुत विद्यापीठ ग्रंथालयात देवघेव सेवा (Home lending), विभागीय कर्ज सेवा (Departmental loan), आरक्षण पुस्तक सेवा (Reservation book ), दस्तऐवजीकरण सेवा (Documentation services), प्रतिलिपी सेवा (Reprographic service), इंटरनेट सुविधा सेवा (Internet facility), संदर्भ सेवा (Reference Service), ग्रंथालय उद्बोधन (Library Orientation Service), सामग्री सारणी सेवा (Table of Content Service), ऑडीओ सेवा आणि व्हिडीओ सेवा (Audio and Video Service),वर्तमानपत्र सेवा (Newspaper Services), दस्तऐवज वितरण सेवा (Document Delivery)खालील सेवा दिल्या जातात. • ग्रंथालय वेळ: वाचन कक्ष वेळ १७ तास (सकाळी ७ ते दुपारी १२. मध्यरात्री) ग्रंथालयाची सोमवार-शनिवार कामकाजाची वेळ: सकाळी १०.२० ते संध्याकाळी ६.०० वा. देवघेव विभाग वेळ:सकाळी 10.30 ते सायंकाळी 5.00 वा. (सार्वजनिक आणि राष्ट्रीय सुट्ट्या वगळता सर्व कामकाजाच्या दिवशी ग्रंथालय उघडे असते.) • ज्ञानस्त्रोत केंद्र संचालक : डॉ. धर्मराज के वीर फ