लोणी काळभोर हे पुणे , महाराष्ट्र , भारत , पुणे शहराच्या पूर्वेस 20 किलोमीटर अंतरावरचे गाव आहे .
| लोणी काळभोर | |
|---|---|
| गाव | |
| लोणी काळभोर
महाराष्ट्र, भारत मधील स्थान लोणी काळभोर हे पुणे , महाराष्ट्र , भारत , शहराच्या पूर्वेस 11 किलोमीटर अंतरावरचे गाव आहे . | |
| समन्वय: 18.483333 ° एन 74.033333 ° ई | |
| देश | भारत |
| राज्य | महाराष्ट्र |
| जिल्हा | पुणे |
| तालुका | हवेली |
| वेळ क्षेत्र | UTC + 5: 30 ( IST ) |
भूगोल संपादन
हे गाव सिंहगड - भुलेश्वर पर्वताच्या शृंखलाच्या उत्तरेकडील बाजूला आहे, जे सह्याद्रीच्या पर्वतांच्या पश्चिमेस व पूर्वेस प्रेरणा देते. मुळा-मुठा नदीच्या उत्तरेला गावाच्या उत्तरेकडील बाजूला वाहते.प्रशासकीयदृष्ट्या हे गाव पुणे जिल्ह्यातील हवेली तालुक्यात आहे. हे गाव सतत वाढत असलेल्या पुणे महानगराचा भाग आहे . पुणे शहराजवळील ग्रामीण गाव असल्यापासून मागील काही वर्षात खेड्याच्या आसपासचे भाग निसर्गात उप-शहरी बनले आहेत.
लोकसंख्याशास्त्र संपादन
भारताच्या २०११ च्या जनगणनेनुसार या गावाची लोकसंख्या 225181 आहे, त्यापैकी 117227 पुरुष व 101011 महिला आहेत. 6 वर्षांखालील मुले खेड्यातील एकूण लोकसंख्येपैकी 12.59% आहेत. 2011 मध्ये गावचे साक्षरतेचे प्रमाण होते महाराष्ट्राच्या 82.34% च्या तुलनेत 82.82%.पुरुष साक्षरता 89.18% आहे तर महिला साक्षरता दर 76.07% आहे.
स्थानिक शासन संपादन
भारतीय संविधान आणि पंचायती राज अधिनियमानुसार, गावचे गाव सरपंच (गावप्रमुख) संचालित केले जाते, जे खेड्याचे प्रतिनिधी म्हणून निवडले जातात.
परिवहन संपादन
सोलापूर महामार्ग तसेच मुख्य पुणे - सिकंदराबाद रेल्वे लाईन गावाजवळ जाते. अनेक गाड्या स्टेशनवर थांबत असतात. पुणे व पिंपरी-चिंचवड कॉर्पोरेशनद्वारे PMPML पीएमपीएमएल बस सेवा या गावाला सेवा दिली जाते.
अर्थव्यवस्था संपादन
लोणीच्या आसपासचा परिसर मुठा कालव्याद्वारे सिंचनाखाली आला आहे आणि म्हणूनच जमीन उसा आणि द्राक्षेसारख्या नगदी पिकांसाठी ऐतिहासिक वापरली गेली आहे. उसाचा पुरवठा प्रामुख्याने जवळील सहकारी साखर कारखान्यांना केला जातो. गावाजवळ हिंदुस्तान पेट्रोलियमची साठवण सुविधा आहे.
बॉलिवूडचा लोकप्रिय अभिनेता राज कपूर यांच्याकडे खेड्याजवळील शेताची मालकी होती. बॉबी आणि सत्यम शिवम सुंदरम यांच्यासह त्याच्या सिनेमातील अनेक देखावे खेड्याजवळील गावात शूट झाले आहेत. हे फार्म आता एमआयटी नेव्हल Academyकॅडमी आणि डीएसके अ‍ॅनिमेशन कॉलेजचे ठिकाण आहे. पुण्यात कार्यरत व्यावसायिकांसाठी अपार्टमेंट कॉम्प्लेक्सची संख्या वाढत असून लोणी हळूहळू प्रवासी शहर बनत आहे.
उच्च शिक्षण संपादन
एनोवेरा स्कूल, एमआयटी लोणी काळभोर , पृथ्वीराज कपूर मेमोरियल हाईस्कूल व काॅलेज जे शैक्षणिक विकासावर कार्य करते आणि व्यावहारिक शिक्षणामध्ये कार्य करते, एक सर्वोत्कृष्ट दर्जाचे शाळा आहे, ज्यामध्ये कर्मचार्‍यांचे प्रमाण कमी आहे. मुलांना नेतृत्व कौशल्य शिकवले जाते आणि ते विकसनशील समुदायामध्ये काम करतात. इनोवेरा स्कूल फ्री रनर्स चॅरिटेबल ट्रस्टच्या सहकार्याने अल्ट्रा मॅरेथॉन देखील आयोजित करते. लोणी काळभोर येथील एमआयटी कॅंपसमध्ये जगातील सर्वांत मोठे घुमट उभारण्यात आले आहे.
संस्कृती संपादन
लोणी काळभोर हे वार्षिक संत तुकाराम महाराज पालखी ते पंढरपूरमार्गावर आहेत. लोणी काळभोर येथे पालखीचा एक दिवस मुक्काम असतो.
रामदरा मंदिर संपादन
रामदरा मंदिर हे लोणी जवळ एक प्राचीन मंदिर आहे. हे मंदिर राम, लक्ष्मण आणि सीतेच्या मूर्तींसाठी प्रसिद्ध आहे. मंदिराच्या पुढे श्री देवीपुरी महाराजांचा एक आश्रम देखील आहे ज्याला धुंदी बाबा असेही म्हणतात. मंदिराला एक प्रभावी नंदी देखील आहे.मंदिराशेजारी एक छोटा तलाव आहे. मंदिर कॉम्प्लेक्सभोवती घनदाट झाडे आहेत आणि विविध प्रकारचे पक्षी आहेत.