"यकृत" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक
Content deleted Content added
Dr.sachin23 (चर्चा | योगदान) छोNo edit summary |
Dr.sachin23 (चर्चा | योगदान) छोNo edit summary |
||
ओळ १:
{{विस्तार}}
{{जाणकार}}
यकृत हा असा अवयव आहे, की जो अविरतपणे काम करत राहतो. किरकोळ बिघाड झाला तरी यकृत तो दर्शवत नाही, म्हणूनच सहसा यकृतातील बिघाड लक्षात येतो तोपर्यंत खूप नुकसान झालेले असू शकते.
==== शरीरशास्त्र : ====
[[चित्र:Liver..JPG|250px|thumb|पचनसंस्थेतील उदरपोकळीतील अन्य अवयवांसह यकृताचे स्थान]]▼
[[प्रौढ]] अशा मानवाचे यकृत हे १.३ ते ३.० कि.
यकृताला दोन भाग असतात.
#उजवा भाग (Right lobe)- हा डाव्या भागापेक्षा मोठा असतो.
#डावा भाग (left lobe)
▲[[प्रौढ]] अशा मानवाचे यकृत हे १.३ ते ३.० कि. गॅ्र. इतक्या वजनाचे असते. हे नरम व गुलाबी करडया रंगाचे असते. हे मानवाच्या शरीरातील दुसर्‍या क्रमांकाचे अवयव व सर्वात मोठी ग्रंथी आहे. हे अवयव उदराच्या वरच्या बाजुस बरगड्यांच्या खाली स्थित असते.
==== रक्तप्रवाह : ====
स्प्लेनिक रक्तवाहिनी ही मेसेन्ट्रीक रक्तवाहिनीशी जोडलेली असते. पोर्ट्ल व्हेन द्वारे आतड्यांकडील रक्त यकृताकडे आणले जाते व त्यावर यकृतातील पेशी काम करतात व आवश्यक घटक साठवले जातात.
==== कार्ये ====
शरीराच्या विविध क्रिया जसे साखरेच्या स्वरूपात ऊर्जा साठविणे, जीवनसत्त्वे, लोह, क्षार यांचा साठा करणे अशी कामे यकृत पार पाडते. तसेच निकामी झालेल्या लाल रक्त पेशींवर प्रक्रिया करणे आणि आतड्याच्या माध्यमातून शरीरात प्रवेश करणारे जंतू नष्ट करणे हेदेखील यकृताचे कार्य आहे. ▼
तसेच पित्त रस तयार करुन त्या व्दारे स्निग्ध पदार्थांचे पचन करणे हे ही एक महत्त्वाचे कार्य आहे.▼
[[चित्र:Anatomy of liver and gall bladder.png|250px|thumb|पचनसंस्थेतील यकृत व पित्ताशय]]
▲[[चित्र:Liver..JPG|250px|thumb|पचनसंस्थेतील उदरपोकळीतील अन्य अवयवांसह यकृताचे स्थान]]
▲*शरीराच्या विविध क्रिया जसे साखरेच्या स्वरूपात ऊर्जा साठविणे, जीवनसत्त्वे, लोह, क्षार यांचा साठा करणे अशी कामे यकृत पार पाडते.
*तसेच निकामी झालेल्या लाल रक्त पेशींवर प्रक्रिया करणे.
*आतड्याच्या माध्यमातून शरीरात प्रवेश करणारे जंतू नष्ट करणे.
*निकामी [[हिमोग्लोबिन]]वर प्रक्रिया करून त्यापासुन बिलिरुबिन ची निर्मीती करणे.
*आपल्या शरीरातील कोलेस्टेरॉल नियंत्रणाचं काम यकृत करत असतं. आपल्या रोजच्या दैनंदिन आहारातल्या घटकामधून यकृत कोलेस्टेरॉल बनवत असतं.
==== आजार ====
[[चित्र:Big Liver Tumor.JPG|250px|thumb|शस्त्रक्रियेदरम्याण यकृताची कर्करोगाची गाठ]]
शरीरातील अनावश्‍यक गोष्टींचा, विषद्रव्यांचा निचरा करण्याची जबाबदारीही यकृतावर असते. विषद्रव्ये, रासायनिक द्रव्ये, अनैसर्गिक पदार्थांचा यकृतावर ताण येऊ शकतो, ज्याचा दुष्परिणाम संपूर्ण शरीरावर होऊ शकतो.
#सिरॉसिस म्हणजेच यकृत -हास. हा यकृताचा एक गंभीर आजार असून यात यकृताचे कार्य सुरळीत पार पाडणा-या महत्त्वाच्या पेशींची हानी होते. हानी झालेल्या पेशींची जागा सामान्य पेशी घेतात आणि यकृतात होणा-या रक्तप्रवाहास अडथळा निर्माण करून त्यांचे कार्य रोखून धरतात. हळूहळू यकृताची सामान्य कामकाज करण्याची क्षमता कमी होते. यालाच यकृताचे कार्य बंद पडणे किंवा ‘लिव्हर फेल्युअर’ असे म्हणतात.
#सांसर्गिक हेपाटायटीस- व्हायरल सांसर्गिक हेपाटायटीसचे काही प्रकार आहेत.यात विषाणू बाधा होते.
#*व्हायरल हेपाटायटीस- अ
#*व्हायरल हेपाटायटीस- ब
#*व्हायरल हेपाटायटीस- क
#*व्हायरल हेपाटायटीस- इ
#यकृताचा कर्करोग हा एक गंभीर आजार आहे.
#अमिबामुळे होणारा यकृतातील गंड
==== प्रतिबंध ====
*कृत्रिम प्रिझर्वेटिव्ह्‌ज टाकलेले खाद्य-पेय पदार्थ टाळणे, रासायनिक द्रव्यांनी युक्‍त औषधे, उत्पादने टाळणे.
*प्यायचे पाणी 20 मिनिटांसाठी उकळून घ्यावे. केवळ फिल्टर केलेले पाणी उकळवलेल्या पाण्याप्रमाणे सुरक्षित नसते. शक्‍यतो कोमट पाणी प्यावे. उघड्यावरचे, स्वच्छतेची व ताजेपणाची व प्रतीची खात्री नसलेले अन्न खाणे टाळावे.
*मद्यप्राशन करणे टाळावे.
[[वर्ग:पचनसंस्था]]
| |||