"ध्रुव बाळ" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक
Content deleted Content added
No edit summary खूणपताका: मोबाईल संपादन मोबाईल वेब संपादन |
सांगकाम्या (चर्चा | योगदान) छो शुद्धलेखन, replaced: हिन्दी → हिंदी using AWB |
||
ओळ १:
{{बदल}}
{{माहितीचौकट हिंदू देवता|नाव={{PAGENAME}}|चित्र=Raja Ravi Varma, Dhruv Narayan.jpg|चित्र_रुंदी=|चित्र_title=ध्रुव|आधिपत्य=ध्रुवतारा|नाव_मराठी_देवनागरी_लेखन=ध्रुव|नाव_संस्कृत_देवनागरी_लेखन=ध्रुव:|नाव_पाली_लेखन=|नाव_hmm अन्य_लिपी=|नाव_अन्य_लिपी_लेखन=|निवासस्थान=ध्रुवलोक,आकाश मंडल|लोक=ध्रुवलोक|वडील_नाव=उत्तानपाद|आई_नाव=सुनीति|अन्य_नावे=ध्रुवतारा|मंत्र=ॐ नमो भगवते वासुदेवाय नमः|नामोल्लेख_धार्मिक_साहित्य=[[
विष्णू पुराण आणि भागवत पुराणातंतील कथेनुसार ध्रुव हा उत्तानपाद राजा व सुनीती यांचा मुलगा होता. पाच वर्षाचा ध्रुव हा वडिलांच्या मांडीवर बसला असताना त्याला त्याच्या सावत्र आईने-सुरुचीने ढकलले. त्यामुळे जेथून आपल्याला कोणीही ढकलणार नाही, अशा जागेच्या शोधार्थ ध्रुवाने राजवाडा सोडून मधुवन नावाच्या अरण्याची वाट धरली. तेथून तो परत आला नाही.
काही कालानंतर लोकांना आकाशात उत्तरेला एक न उगवणारा, न मावळणारा, न हालणारा तारा दिसला. लोकांना हा तारा म्हणजे ध्रुवच आहे असे वाटू लागले. तो एका तारकापुंजातला शेवटचा, म्हणजे सातवा तारा आहे. या तारकापुंजाला ध्रुवमत्स्य (इंग्रजीत लिटिल बेअर) हे नाव दिले गेले आहे. आकाशातील सप्तर्षी (इंग्रजीत ग्रेट बेअर) या पतंगासारख्या दिसणाऱ्या तारका-समूहातील पहिल्या दोन ताऱ्यांना सरळ रेघेने जोडून ती रेषा पुढे वाढवली की ती ध्रुवताऱ्यापर्यंत पोचते.
ध्रुव ताऱ्याला इंग्रजीत '''pole star''' <ref>{{जर्नल स्रोत|date=2019-09-02|title=Pole star|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Pole_star&oldid=913646774|journal=Wikipedia|language=en}}</ref> म्हणतात
== भूगोल==
ओळ १४:
पृथ्वीवर उत्तर गोलार्धामध्ये उत्तर दिशेस पाहिल्यास क्षितिजापासून थोडासा वर (मुंबईतून साधारण १९ अंश कोनावर) ध्रुवतारा दिसतो. बऱ्याच लोकांना ध्रुवतारा तेजस्वी असावा असे वाटते, पण प्रत्यक्षात तो दिसायला एक साधारण तारा आहे. संपूर्ण रात्रभर ध्रुवताऱ्याचे निरीक्षण केल्यास इतर सर्व तारे पुढे सरकतील पण ध्रुवतारा मात्र त्याच ठिकाणी असल्याचे दिसते.
पृथ्वीच्या कललेल्या अक्षाला एक फेरी पूर्ण करण्यासाठी जवळपास २६,००० वर्षे लागतात. या २६,००० वर्षांमध्ये पृथ्वीचा अक्ष आकाशामध्ये एक फेरी पूर्ण करताना तो अक्ष निरनिराळ्या दिशेने रोखला जातो आणि परिणामी ध्रुवतारा २६००० वर्षात उत्तरबिंदूला एक छोटीशी प्रदक्षणा घालतो.
== संदर्भ यादी ==
|