"ब्रिटिश ईस्ट इंडिया कंपनी" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक

कंपनी आणि ती भारतात करत असलेल्या अत्याचाराची माहिती त्याकाळच्या ब्रिटिश लोकांना होती आणि काही ब्रिटिश आणि स्कॉटिश विचारवंतांनी तिच्यावर टीकेची झोड सुद्धा उठवलेली होती. ह्यांत प्रमुख नाव होते ते म्हणजे ऍडमAdam स्मिथSmith ह्यांचे.Adam ऍडम स्मिथSmith, डेविडDavid ह्यूमHuem इत्यादी स्कॉटिशScottish enlightenment चे मुख्य विचारवंत होते. वैयक्तिक स्वातंत्र्य, फ्रीfree ट्रेडtrade, भांडवलशाही इत्यादी विषयावर ऍडम स्मिथ लाजनक मानले जाते. त्यांनी ह्या सर्व गोष्टींना scandal म्हणून कडाडून विरोध केला. अश्या प्रकारच्या मोनोपोलीने ईस्ट इंडिया कंपनीला माज चढेल असे त्यांचे मत होते. त्या शिवाय ब्रिटिश जनतेचे ह्यांत किती नुकसान आहे हे त्याने दाखवून दिले. “An Inquiry Into the Nature and Causes of the Wealth of Nations” (1776) ह्या पुस्तकांत त्यांनी जे काही लिहिले ते आज सुद्धा अर्थशास्त्रांत शिकवले जाते आणि त्यांना आधुनिक अर्थशास्त्राचा जनक मानले जाते.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://marathi.bookstruck.in/d/3--|title=ईस्ट इंडिया कंपनी - मराठी साहित्य कट्टा|website=marathi.bookstruck.in|language=en|access-date=2018-06-25}}</ref>