"शार्क" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक
Content deleted Content added
छो Pywikibot 3.0-dev |
छो Pywikibot 3.0-dev |
||
ओळ ३:
'''शार्क''' (गुजराती:सूसवाट) एक [[मांसाहारी प्राणी|मांसाहारी]] जलचर प्राणी आहे.शार्क मास्यांच्या ४४० जाती आजतागायत माहीत आहेत.
== शार्क ==
या माशांचा समावेश
शार्क माशांचे अस्तित्व पृथ्वीवर सु. ३५ कोटी वर्षांपासून आहे. त्यांची उत्पत्ती इतर माशांबरोबर सु. ३६५ ते ४० कोटी वर्षांपूर्वी डेव्होनियन कालखंडात झाली असावी. जगातील सर्वच सागरात ते आढळतात. उष्णकटिबंधीय व उपोष्ण कटिबंधातील सागरी विभागात ते मोठ्या प्रमाणावर आढळतात. भूमध्यवृत्तावर त्यांचे प्रमाण अधिक व ध्रुवप्रदेशाकडे ते कमी-कमी होत गेल्याचे आढळते. ग्रीनलंड शार्क आर्क्टिक महासागरात खोलवर राहतात, तर मुशी मासे किनाऱ्यालगत आढळतात. बहुतेक शार्क साधारणपणे ४५५५ मी. खोलीवर आढळतात.
भारताच्या सागरी परिसरात व्हेल शार्क, टायगर शार्क, व्हाइट शार्क, मुशी व हॅमर हेडेड शार्क आढळतात. भारतात ते कोठेवाड, मुंबई, केरळ व प. बंगाल लगतच्या सागरांत वर्षभर आढळतात. हे मासे जुलै ते मार्च या काळात पश्चिम किनाऱ्यावर आणि मे ते जानेवारी या काळात पूर्व किनाऱ्यावर मोठ्या प्रमाणात आढळतात. कॅरकॅऱ्हिनस
== शरीररचना ==
शार्कचे [[शरीर]] दोन्ही बाजूंनी चपटे असून त्याचा आकार साधारण लांबट व दोन्ही टोकांस निमुळता व प्रवाहरेखित असतो. त्याच्या शरीरावरील बराचसा भाग त्वचेत रुतलेले सूक्ष्म खवले असा असतो, त्यामुळे ते आपणास डोळ्यांनी दिसत नाहीत. त्याच्या शरीराचे डोके, धड व शेपटी असे तीन भाग पडतात. डोके त्रिकोणी असून मुस्कट पाचरीसारखे पुढच्या बाजूस असते. त्याचे तोंड अधर बाजूस अर्धचंद्रकोरीसारखे असते. दोन्ही जबड्यांत तीक्ष्ण व पाठीमागे वळलेल्या दातांच्या अनेक रांगा असतात. त्यांचा उपयोग भक्ष्य पकडण्यासाठी व ते सुटू नये यासाठी होतो. डोक्याच्या दोन्ही बाजूंस डोळे असतात व त्यांच्या शेजारी नाकपुड्यांची छिद्रे असतात. डोक्याच्या डाव्या व उजव्या बाजूस लहान छिद्रांचे (
शेवटच्या क्लोम-दरणापासून अवस्करापर्यंतच्या भागाला धड म्हणतात. धडाच्या जागी त्याचे शरीर जाड असते व शेपटीकडे निमुळते होत गेलेले असते. धडावर दोन अजोड पृष्ठपक्ष व अंसपक्ष आणि श्रोणिपक्षाची एक-एक जोडी असते. नरामध्ये श्रोणिपक्षाच्या आतील बाजूस आलिंगकाची जोडी असते. शेपटीच्या सुरुवातीस अधर बाजूस अवस्कर असते. शेपटी साधारणपणे शरीराच्या निम्म्या आकाराची असते. शेपटीच्या वरच्या भागावर अजोड लहान पृष्ठपक्ष असतो. शेपटीस मोठा पुच्छपक्ष असतो; त्याचा वरचा अर्धा भाग खालच्या भागापेक्षा मोठा असतो. शेपटीच्या खालच्या बाजूस अजोड अधरपक्ष असतो. शार्कच्या शरीरावर असलेले सर्व पक्ष (पर) पाठीमागच्या बाजूकडे वळलेले असतात. त्यांचा उपयोग पोहण्यासाठी होतो. उपास्थिमिनांत आंतरिक सांगाडा हाडांचा नसून तो कुर्च्यापासून बनलेला असतो. त्यात वयानुसार कॅल्शियमाचे प्रमाण वाढल्याने तो टणक बनतो. सर्व मणके स्नायूने एकमेकांस जोडलेले असतात.
ओळ २६:
* पार्श्विक रेखा ज्ञानेंद्रिय : त्वचेखाली असलेल्या संवेदन कोशिका नलिकांची ही रेखा बनलेली असते. या नलिका मध्य रांगेशी जोडलेल्या असून मधूनमधून संवेदनक्षम अशी रंध्रे असतात. या तंत्रामुळे पाण्यातील दाबाची, त्यातील निरनिराळ्या प्रवाहाची कल्पना येते.
*
* पुटिका : या पुटिका त्वचेत शरीराच्या वरील व खालील बाजूस असतात. त्या वरून खवल्यांनी झाकलेल्या असतात. त्या प्रवाहातील बदल व पाण्यातील तरंगांची (लाटांची) हालचाल ओळखण्यास मदत करतात.
|