जीवन जगण्यासाठी बहुतांश वस्तुमध्ये ऑक्सिजन हे महत्वाचामहत्त्वाचा घटक म्हणून वापरला जातो. याची सर्व सजीवां श्वसनक्रियेत महत्त्वाची भूमिका आहे. ऑक्सिजन हा प्रकाश संश्लेषणासाठी वापरला जातो. [[पाणी]] आणि [[कार्बन डायॉक्साइड|कार्बन डायऑक्साईड]] यांच्यापासून ऑक्सिजन तयार करण्यासाठी [[सूर्यप्रकाश]] [[उर्जास्रोत|उर्जा]] वापरली जाते. पाण्यात प्राणवायु [[हायड्रोजन]] बरोबर ८:१ या प्रमाणात असतो.
ओळ ४६:
=== लेवोसिअर योगदान: ===
लेवोसिअरने ऑक्सिडेशनवर प्रथम पुरेसे मात्रात्मक [[प्रयोगशाळा|प्रयोग]] केले आणि ज्वलन कसे कार्य करते याचे प्रथम स्पष्टीकरण दिले. १७७४ मध्ये त्यांनी या आणि अशाच प्रयोगांचा उपयोग केला. जे फ्लीजिस्टोन सिद्धांत नाकारले आणि हे सिद्ध करण्यासाठी की प्रिस्टली आणि शेले यांनी शोधलेला पदार्थ [[रासायनिक पदार्थ|रासायनिक घटक]] होता. एका प्रयोगात, लेवोइझियरने असे निरीक्षण केले की, बंद होणाऱ्या कंटेनरमध्ये टिन आणि हवा गरम केल्यावर वजन वाढले जात नाही. त्याने कंटेनर उघडले तेव्हा हवा निघाली, ज्याने अडकलेल्या वायुचा भाग खाऊन टाकला असा उल्लेख केला. त्यांनी हे देखील लक्षात घेतले की टिनचे वजन वाढला आहे आणि हवा वाढलेल्या हवाचे वजन जितके वाढले होते. १७७७ मध्ये प्रकाशित झालेल्या या पुस्तकात सुर ला दहन आणि एन द जनेरल या पुस्तकात दहन आणि इतर प्रयोगांचे दस्तऐवजीकरण करण्यात आले. त्या कार्यामध्ये, त्याने सिद्ध केले की वायु दोन वायूंचे मिश्रण आहे; 'महत्वपूर्णमहत्त्वपूर्ण वायु', जो ज्वलन आणि श्वसनक्रियेसाठी आवश्यक आहे आणि अझोटे (जी. ἄζωτον "[[निर्जीव]]"), जे एकतर समर्थन देत नाही. नंतर अझोटे इंग्रजीत [[नायट्रोजन]] बनले, जरी त्याने पूर्वीचे नाव [[फ्रेंच भाषा|फ्रेंच]] आणि इतर काही [[युरोपियन सांस्कृतिक राजधानी|युरोपियन]] भाषेत ठेवले. लेव्हिसियरने १७७७ मध्ये [[ग्रीक भाषा|ग्रीक]] मुळे ὀξύो (ऑक्सिस) (ॲसिडच्या स्वाद पासून, "अक्षरशः" तीक्ष्ण "अम्लच्या चव पासून)" आणि -γενής (-जेजेनेज) ([[उत्पादनसाधन|उत्पादक]], शाब्दिक अर्थक्षम) पासून ऑक्सिगेने पुनर्नामित केले कारण त्याने चुकून विश्वास ठेवला ऑक्सिजन सर्व ऍसिडचे घटक होते. केमिस्ट्स (जसे की १८१२ मध्ये सर हम्फ्री डेव्ही) यांनी शेवटी असे ठरवले की या संदर्भात लेवोसीयर चुकीचे होते ([[हाइड्रोजन]] ऍसिड [[रसायनशास्त्र|रसायनशास्त्रा]]<nowiki/>साठी आधार बनतो), परंतु त्यानंतर ते नाव अगदी सुस्थापित झाले.<ref>{{जर्नल स्रोत|date=2018-09-30|title=Butterworth-Heinemann|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Butterworth-Heinemann&oldid=861786203|journal=Wikipedia|language=en}}</ref> [[इंग्रजी]] [[शास्त्रज्ञ|शास्त्रज्ञां]]<nowiki/>नी विरोध केला असून ऑक्सिजनने इंग्रजी भाषेमध्ये प्रवेश केला आहे आणि इंग्लंडच्या प्रिस्टलीने गॅस वेगळे केले आणि त्याविषयी लिहून ठेवले होते. [[चार्ल्स डार्विन]] यांचे आजोबा इरास्मस डार्विन यांनी प्रसिद्ध केलेल्या द बोटॅनिक गार्डन (१७९१) या पुस्तकात "ऑक्सिजन" नावाच्या गॅसचे आभार मानण्याचे हे आंशिक कारण आहे.
