"सूक्ष्मजीवशास्त्र" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक
Content deleted Content added
No edit summary खूणपताका: संदर्भ क्षेत्रात बदल. लेखाचे सर्व वर्ग उडवले. |
नावे ठळक केली खूणपताका: संदर्भ क्षेत्रात बदल. |
||
ओळ १:
'''[[सूक्ष्मजीवशास्त्र]]'''
[[वर्ग:विज्ञानविषयक विद्याशाखा]]
सूक्ष्मजीवांचा [[अभ्यास]] करणाऱ्या विद्याशाखेस '''[[सूक्ष्मजीवशास्त्र]]''' असे म्हणतात.सूक्ष्मजीवांमध्ये असे जीव असतात जे नग्न डोळ्यांनी
असतो ज्याची तपासणी करतांना ऑक्सिटेक्ट ऑब्जेक्ट्स खूप लहान दिसतात किंवा फारच थोडे दिसू शकत नाहीत. </ref> शास्त्रज्ञांनी सूक्ष्म पेशी वाढविण्यासाठी परवानगी दिली आहे जी अन्यथा खूप लहान आहेत.आनुवंशिकता आणि आण्विक जीवशास्त्र हे शास्त्रज्ञांना सूक्ष्म जीवाणूंच्या आणि '''शुद्ध मायक्रोबायोलॉजी:'''
'''सूक्ष्मजीवशास्त्रीय'''
सूक्ष्मजीवांच्या सूक्ष्म आणि सूक्ष्म पेशींच्या तपशीलांचा अभ्यास
'''सूक्ष्मजीव शरीरविज्ञान'''
कसे मायक्रोबिअल सेल कार्ये जीवरसायनजीक कार्य करते. सूक्ष्मजीव वाढ, सूक्ष्मजीव चयापचय आणि सूक्ष्मजीव सेल संरचनाचा अभ्यास समाविष्ट आहे
'''सूक्ष्मजीव पर्यावरण'''
सूक्ष्मजीव आणि त्यांच्या पर्यावरण यांच्यातील संबंध
'''मायक्रोबिअल आनुवांशिक'''
सूक्ष्मजीवांच्या सेल्युलर कार्याच्या संबंधात जीवाणूंना जनुकांमधे कसे संक्रमीत व नियमन केले जाते त्याचा अभ्यास .
*सेल्युलर मायक्रोबायॉलॉजी: एक शिस्त ब्रीजींग मायक्रोबायोलॉजी आणि सेल बायोलॉजी
-उत्क्रांतिसूर्य सूक्ष्मजीव: सूक्ष्मजीवांच्या उत्क्रांतीचा अभ्यास.
-सूक्ष्मजीव वर्गीकरण: सूक्ष्मजीव नामांकन आणि वर्गीकरण
-सूक्ष्मजीव पद्धतशीर: सूक्ष्मजीव च्या विविधता आणि अनुवांशिक संबंधांचा अभ्यास.
-जनरेशन सूक्ष्मजीवशास्त्र: त्या सूक्ष्मजीवांचा अभ्यास ज्याचे त्यांच्या पालकांसारखे समान वर्ण आहेत
-सिस्टम मायक्रोबायोलॉजी: एक शिस्त ब्रिजिंग सिस्टम बायोलॉजी आणि मायक्रोबायोलॉजी
-आण्विक सूक्ष्मजीवशास्त्र: सूक्ष्मजीवांमध्ये शारीरिक प्रक्रियेच्या आण्विक तत्त्वांचा अभ्यास
'''इतर'''
# एस्ट्रो मायक्रोबायोलॉजी: बाह्य जागेत सूक्ष्मजीव अभ्यास
# जीवशास्त्रविषयक एजंट: शस्त्र उद्योगांमध्ये वापरल्या जाणार्या सूक्ष्मजीवांचा अभ्यास.
# नॅनो मायनरोबायोलॉजी: नॅनो पातळीवर त्या जीवांचा अभ्यास.
# सूचक मायक्रोबायोलॉजी: पथ्यजन्य पदार्थांचे नियंत्रणासाठी आणि गणिती मॉडेलिंग वापरून सूक्ष्मजीवांचा विकार नियंत्रित करण्यातील घटकांचे प्रमाण .
'''अप्लाईड मायक्रोबायोलॉजी'''
१.वैद्यकीय मायक्रोबायोलॉजी
रोगकारक सूक्ष्मजनांचा अभ्यास आणि मानवी आजारांमधील सूक्ष्मजनांची भूमिका. सूक्ष्मजीव रोगकारक आणि रोगपरिस्थितिविज्ञान यांचा अभ्यास आणि त्या रोग रोगशास्त्र आणि इम्यूनॉलॉजीच्या अभ्यासाशी संबंधित आहे. मायक्रोबायोलॉजीचे हे क्षेत्र मानव मायक्रोबायोटा, कर्करोग आणि ट्यूमर मायक्रोएनेरमेंटचा अभ्यास देखील व्यापतो.
२.फार्मास्युटिकल मायक्रोबायोलॉजी:
सूक्ष्मजीव अभ्यासामध्ये जे प्रतिजैविक, एन्झाईम्स, जीवनसत्वं, लस आणि इतर फार्मास्युटिकल उत्पादनांच्या उत्पादनाशी संबंधित आहेत आणि त्यामुळे फार्मास्युटिकल दूषित आणि खराब होणे
३.औद्योगिक मायक्रोबायॉलॉजी:
औद्योगिक प्रक्रियांमध्ये वापरण्याकरता सूक्ष्म जीवांचे शोषण. उदाहरणे औद्योगिक आंबायला ठेवा आणि सांडपाणी उपचार यांचा समावेश आहे. जवळजवळ जैवतंत्रज्ञान उद्योगाशी निगडीत आहे. या क्षेत्रात सूक्ष्मजीवशास्त्राचा एक महत्त्वाचा उपयोग, शिजवणे देखील समाविष्ट आहे
४.सूक्ष्मजीव जैवतंत्रज्ञान:
उपयुक्त उत्पादने निर्माण करण्यासाठी अनुवांशिक आणि आण्विक स्तरावर सूक्ष्मजीवांच्या हाताळणी.
५.फूड मायक्रोबायोलॉजी:
सूक्ष्मजीवांचा आहार आणि अन्नधान्याच्या आजारांमुळे होणारे दुष्परिणाम. अन्न निर्मितीसाठी सूक्ष्मजीव वापरणे, उदाहरणार्थ आंबायला ठेवा.
(फूड टेक्नॉलॉजीच्या फॅकल्टी, लॅट्विया युनिव्हर्सिटी ऑफ ऍग्रीकल्चर येथे फूड मायक्रोबायोलॉजी प्रयोगशाळा.)
६.शेती सूक्ष्मजीवशास्त्र:
शेतीसंबंधी सूक्ष्मजीवांचा अभ्यास.
वनस्पती सूक्ष्मजीवशास्त्र आणि वनस्पती विकृति: सूक्ष्मजीव आणि वनस्पती रोगजनकांच्या दरम्यान परस्पर संबंधांचा अभ्यास.
७.माती मायक्रोबायोलॉजी:
मातीमध्ये आढळणार्या सूक्ष्मजीवांचा अभ्यास.
८.पशुवैद्यकीय मायक्रोबायॉलॉजी:
पशुवैद्यकीय औषध किंवा पशु वर्गीकरणातील सूक्ष्म जीवाणूंच्या अभ्यासाचा अभ्यास.
९.पर्यावरण सूक्ष्मजीवशास्त्र:
नैसर्गिक वातावरणात सूक्ष्मजीवांच्या कार्यशीलतेच्या आणि विविध रोगाणूंच्या अभ्यासाचा अभ्यास. यामध्ये मुख्यत्वे जीवाणु अधिवासांचा समावेश
आहे.
१०.वॉटर मायक्रोबायोलॉजी / जॅक्झिक मायक्रोबायोलॉजी:
पाण्यात आढळणाऱ्या सुक्ष्म्जीवांचा अभ्यास .
११.एरोमायक्रोबायोलॉजी / वायू मायक्रोबायोलॉजी:
वायुजन्य सूक्ष्मजीव अभ्यास.
बायोरेमेडीएशन
बायोरिडीएशन एक प्रक्रिया आहे ज्यामध्ये जल, माती आणि जमिनीच्या पृष्ठभागावरील पदार्थांचा समावेश असलेल्या दूषित माध्यमांचा समावेश आहे,
ज्यामुळे सूक्ष्मजीवांच्या वाढीस उत्तेजन मिळण्यासाठी आणि लक्ष्य प्रदूषण कमी करण्यासाठी पर्यावरणीय स्थिती बदलता येतात.बायोएडायडीएशन कमी
खर्चिक आणि इतर उपायांच्या तुलनेत अधिक शाश्वत आहे.जैविक उपचार हा एक प्रकारचा दृष्टिकोन आहे जो टाकाऊ पदार्थ, औद्योगिक कचरा आणि
घनकचरा यासह टाकाऊ पदार्थांचे उपचार करण्यासाठी वापरले जाते.
जैवतंत्रज्ञान
जैवतंत्रज्ञान म्हणजे जीवशास्त्र आणि उत्पादने तयार करण्यासाठी किंवा उत्पादनांसाठी "जीवशास्त्रीय यंत्रणा, जिवंत जीव, किंवा डेरिव्हेटिव्ह वापरणारे कोणतेही तांत्रिक उपयोग, विशिष्ट उत्पादनासाठी उत्पादने किंवा प्रक्रिया करणे किंवा त्यात फेरबदल करणे" .(जैविक विविधता वरील अभिसरण, टूल्स आणि अॅप्लिकेशन्सवर अवलंबून आहे आणि यामध्ये बायोएन्जिनिअरिंग, बायोमेडिकल इंजिनीअरिंग, बायोमेन्मेंटिंग, आण्विक अभियांत्रिकी इत्यादीच्या संबंधित ओव्हरलॅप होतात.)
| |||