"प्रजननसंस्था" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक

[[शिस्न]] : हे समगमाचे पुरुष इंद्रिय आहे. [[शिस्न|शिस्नाचे]] तीन भाग असतात. त्याचा प्रारंभीचा भाग पोटास चिकटलेला असतो. मध्यभाग दंडगोलाकृति असतो आणि टोकाशी शिस्नमणि. शिस्नमण्यावर एक सैल त्वचावरण असते. काहीं जमातीमध्ये त्वचा शस्त्रक्रियेने काढून टाकण्यात येते. शिस्नाच्या टोकावर मूत्रनलिका उघडते. या नलिकेतून मूत्र आणि वीर्य वहन होते. शिस्नावर संवेदी चेतातंतूंची टोके असतात. शिस्नाचा दंडगोलाकृति भागामध्ये तीन वर्तुळाकृति पोकळ्या असतात. यामध्ये स्पंजासारख्या पोकळ उती असतात. या उतीमध्ये रक्त साठून राहिले म्हणजे शिस्न ताठ होते. समागमाच्या वेळी या शिस्नावाटे वीर्य स्त्री जननेंद्रियामध्ये क्षेपित करता येते. शिस्नावरील त्वचा सैल असल्याने शिस्नाचा आकार मोठा झाला तरी ते शिस्नास सामावून घेते. शिस्न ताठ झाल्यानंतर मूत्रनलिकेतील मूत्रप्रवाह तात्पुरता खंडित होतो. समागमाच्या वेळी वीर्यस्खलनास अडथळा न येण्यासाठीची ही योजना आहे.

 

 

[[वृषण]] : मानवी वृषणकोशामध्ये दोन वृषणे असतात. सैल बंधनाने वृषणे वृषणकोशामध्ये स्थिर केलेली असतात. वृषणकोशाभोवती असलेल्या श्वेत प्रावरण आणि परिवृषण अशा दोन थरामुळे वृषणाचे संरक्षण होते. वृषणामध्ये रेतोत्पादक नलिकांचे मोठ्याप्रमाणात जाळे आणि अंतराली उतक व सर्टोली पेशी असतात. वृषणाच्या सूक्ष्म रचनेमध्ये रेतोत्पादक नलिकांचे मोठ्या प्रमाणात असलेले जाळे, अंतराली उतक आणि त्यातील अंतस्त्रावी पेशी असे असते. रेतोत्पादक नलिकेमध्ये शुक्रजनन पेशी आणि सर्टोलि पेशी असतात. शुक्रजनन पेशींचे विभाजन होऊन शुक्राणू तयार होतात. पेशीच्या आकाराचे शुक्राणूंचे पोषण सर्टोलि पेशीमधून होते. या वेळी त्यांचा आकार बदलून शुक्रजंतूसारखा होतो. रेतोत्पादक नलिकामध्ये दररोज तीन कोटि शुक्राणू तयार होतात. गुंतागुंतीच्या नलिका जालामधून सर्टोलि पेशींमधून स्त्रवलेला द्रव आणि शुक्राणू शुक्राणूवाहक नलिकेमध्ये वीर्याच्या स्वरूपात साठून राहतात.