"प्राकृत" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक

[[संस्कृत भाषा ]] व आधुनिक भाषा (उद.[[मराठी भाषा ]]) यांच्यातील पायरी.

'''प्राकृत''' हा शब्द प्रकृती वरून आला. प्राकृत म्हणजे जे नैसर्गिक आहे ते.प्राकृत म्हणजे '''जनसामान्यांची भाषा''', या भाषांचा उगम लक्षात घेता त्यांचे व्याकरण फार समग्र नव्हते. संस्कृताच्या मानाने प्राकृत भाषेतील व्यंजने, व्याकरण हे मर्यादित होते.बऱ्याच जुन्या संस्कृत नाटकांमध्ये उच्चभ्रू लोकांची भाषा संस्कृत तर हलक्या लोकांची भाषा प्राकृत दिसते. लेखी आणि कामकाजाच्या भाषेसाठी प्राकृताचा वापर न होता संस्कृत वापरली जात असावी.

मातृभाषेचा किंवा राज्यभाषेचा दर्जा प्राप्त नव्हता.

प्राकृत भाषेचे प्रमुख प्रकार असे

* हिंदुस्थानातील सध्याच्या रुढबोली.

वेदपूर्वकालीन भाषा, वैदिक भाषा, संस्कृत, प्राकृत, अपभ्रंश इ. भाषेच्या स्वरुपावरुन प्रत्येक भाषेतील काही वैशिष्टे मराठी भाषेत दिसतात. त्यामुळे मराठी ही वेदपूर्वकालीन भाषेपासून, संस्कृतपासून, पालीपासून, प्राकृत भाषेपासून, महाराष्ट्री किंवा अपभ्रंश भाषेपासून तयार झाली असावी असा विचार अनेक अभ्यासक मांडतात मात्र त्यांच्यात एकमत अजूनही दिसून येत नाही.

काही प्राकृत भाषा याप्रमाणे - [[मागधी भाषा|मागधी ]],[[शौरसेनी भाषा|शौरसेनी ]],[[पैशाची भाषा|पैशाची ]],[[महाराष्ट्री भाषा ]], [[अर्धमागधी भाषा ]],[[अपभ्रंश भाषा ]],[[पाली भाषा|पाली ]] इ. यापैकी [[महाराष्ट्री भाषा ]] ही भाषा [[सातवाहन]] राज्यकाळातील प्रमुख भाषा गणली जाते. या भाषेत साहित्य लिहिले गेल्याचे पुरावे मिळतात. ख्रिस्तपूर्व काळातील प्राकृत शिलालेखही सापडले आहेत, [[सातवाहन राजा हल|सातवाहन राजा हलाने]] प्राकृत कवितांचे संकलन केल्याचे उल्लेख मिळतात.

एक उदाहरण द्यायचे झाले तर शाकुंतलात शकुंतला आपल्या सख्यांशी प्राकृतात बोलते. राजा दुष्यंताशीही प्राकृतात बोलते परंतु दुष्यंत शकुंतलेशी संस्कृतात बोलतो.

[[वर्ग:भारतीयभारतामधील भाषा ]]