"त्रिज्यी" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक

'''त्रिज्यी'''(इंग्रजीत रेडियन) हे [[कंस (भूमिती)|कंस]] आणि [[त्रिज्या|त्रिज्येतील]] [[गुणोत्तर]] आहे. त्रिज्यी हे कोन मोजण्याचे सामान्य [[एकक]] असून ते [[गणित|गणितातल्या]] [[गणिताच्या शाखा|अनेक शाखांमध्ये]] वापरले जाते. हे एकक पूर्वाश्रमीचे [[एस. आय. ज्यादा एकक]] होते परंतु १९९५ मध्ये हा वर्ग रद्द करण्यात आला आणि सध्या तो वर्ग [[एस. आय. साधित एकक]] म्हणून समजला जातो. ह्यास इंग्लिशमध्ये ''radian'' ''रॅडियन'', ''रेडियन'' म्हटले जाते. [[घन कोन|घन कोना]]साठी एस. आय. एकक म्हणजे [[चौत्रिज्यी]] होय.

त्रिज्यी हे '''rad''' किंवा '''c''' चिन्हाने दाखविले जाते. उदा १.२ त्रिज्यीचा कोन १.२ rad असा दाखवितात. तर '''c''' हे '''circular measure''' (सर्क्युलर मेझ्यरमेझर - वर्तुळीय मापन) ह्या अर्थाने वापरले जाते व ते अंकाच्या उजव्या कोपर्‍यातबाजूला किंचित वर लिहिले जाते. उदा. १.२^c. (बहुधा नजरचूकीनेनजरचुकीने ह्या चिन्हाचा [[अंश (कोन)|अंशाची]] संबंध लावला जातो: "1.2°"). परंतु सध्या c चा वापर होत नाही, आणि असा वापर करणारेही दुर्मिळथोडे आढळतातराहिले आहेत. मराठीत त्रिज्या हे माप '''त्रि''' ह्या चिन्हाने दाखविले जाते. उदा. १.२ त्रिज्यी असाहा १..२ त्रि. असा दाखवितात. त्रिज्यी हे दोन लांबींचे गुणोत्तर असल्याने तो एक [[शुद्धांक]] आहे, म्ह्णूनम्हणून त्याला एकक चिन्ह नाही,. आणित्यामुळे बर्‍याच गणिती लेखनामध्ये rad चिन्हकिंवा लावलेc ही चिन्हे लावली जात नाही,नाहीत. आणि जेव्हा अंशकोनाचे म्हणूनमाप अभिप्रेतअंशात असतोअसते तेव्हा [[°]] हे चिन्ह आवर्जून वापरले जाते.

त्रिज्यी म्हणजे ज्या प्रतलीयवर्तुळाच्या केंद्रापासून काढलेल्या दोन त्रिज्यांमधील कोनासमोर जोआलेल्या वृत्तीयवर्तुळाच्या [[कंस (भूमिती)|कंसकंसाच्या]] असतो त्याला कंसाच्यालांबीला त्रिज्येने भागणे होय. वर्तुळाच्या केंद्रबिंदूपाशीच्याजर कोनासमोरीलअशा [[कमानलांबी|कंसाची लांबी]] वर्तुळाच्या त्रिज्येइतकी असली तर ता कोनास एक त्रिज्यी कोन म्हणतात. सामान्यपणे सांगायचे झाले तर, अश्याअशा कोनाच्या त्रिज्यीचे [[मूल्य (गणित)|मूल्य]] हेच संबंधीतसंबंधित [[कमानलांबी]] आणि वर्तुळाची [[त्रिज्या]] यांचे गुणोत्तर असते. म्हणजेच,<br/>''[[θ]]'' = ''कं'' /''त्रि'' किंवा इंग्लिश: ''[[θ]]'' = ''s'' /''r''<br/>''θ'' = त्रिज्यीमध्ये समोरील कोनाचे माप, ''कं''/s = कंसाची लांबी/कमानलांबी, आणि ''त्रि''/r = त्रिज्या. उलटपक्षी कोनाने बंदिस्त केलेल्या समोरचा कंसकंसाची हालांबी ही त्रिज्यीमधला कोनाला त्रिज्येने गुणण्याइअतकेगुणल्यावर असतेयेते.