"डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक
Content deleted Content added
Sandesh9822 (चर्चा | योगदान) Sandesh9822 (चर्चा)यांची आवृत्ती 1743574 परतवली. खूणपताका: नवीन पुनर्निर्देशन उलटविले मोबाईल संपादन मोबाईल वेब संपादन प्रगत मोबाईल संपादन |
Sandesh9822 (चर्चा | योगदान) Sandesh9822 (चर्चा)यांची आवृत्ती 1743576 परतवली. खूणपताका: पुनर्निर्देशन हटविले उलटविले मोबाईल संपादन मोबाईल वेब संपादन प्रगत मोबाईल संपादन |
||
ओळ १:
{{कामचालू}}
==प्रस्तावना==
{{करिता|'''आंबेडकर'''|आंबेडकर (निःसंदिग्धीकरण)}}
{{माहितीचौकट पदाधिकारी
| सन्मानवाचक पूर्वप्रत्यय = <sub>[[बोधिसत्व]]</sub> <br /><sub>डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर</sub>
| नाव = <br />डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर
| सन्मानवाचक प्रत्यय =
| चित्र =Dr. Bhimrao Ambedkar.jpg
| चित्र आकारमान = 250px
| लघुचित्र =
| चित्र शीर्षक = तरूण डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर
| क्रम =
| पद = [[राज्यसभा|राज्यसभेचे सदस्य]] ([[मुंबई राज्य]])
| कार्यकाळ_आरंभ = [[एप्रिल ३|३ एप्रिल]] [[इ.स. १९५२|१९५२]]
| कार्यकाळ_समाप्ती = [[डिसेंबर ६|६ डिसेंबर]] [[इ.स. १९५६|१९५६]]
| राष्ट्रपती = [[राजेंद्र प्रसाद]]
| पंतप्रधान = [[जवाहरलाल नेहरू]]
| क्रम1 =
| पद1 = [[कायदा आणि न्याय मंत्रालय, भारत सरकार|भारताचे पहिले कायदा व न्याय मंत्री]]
| कार्यकाळ_आरंभ1 = [[ऑगस्ट १५|१५ ऑगस्ट]] [[इ.स. १९४७|१९४७]]
| कार्यकाळ_समाप्ती1 = [[ऑक्टोबर ६|६ ऑक्टोबर]] [[इ.स. १९५१|१९५१]]
| सम्राट1 =
| राष्ट्रपती1 = [[राजेंद्र प्रसाद]]
| पंतप्रधान1 = [[जवाहरलाल नेहरू]]
| गव्हर्नर-जनरल1 = [[लाईस माऊंटबेटन]]<br>[[चक्रवर्ती राजगोपालाचारी]]
| मागील1 = पद स्थापित
| पुढील1 = [[चारू चंद्र बिस्वार]]
| मतदारसंघ1 =
| क्रम2 =
| पद2 =[[:en:Constituent Assembly of India|भारतीय संविधानाच्या मसूदा समितीचे अध्यक्ष]]
| कार्यकाळ_आरंभ2 = [[ऑगस्ट २९|२९ ऑगस्ट]] [[इ.स. १९४७|१९४७]]
| कार्यकाळ_समाप्ती2 = [[जानेवारी २४|२४ जानेवारी]] [[इ.स. १९५०|१९५०]]
| उपराष्ट्रपती2 =
| उपपंतप्रधान2 =[[वल्लभभाई पटेल]]
| डेप्युटी2 =
| लेफ्टनंट2 =
| सम्राट2 =
| राष्ट्रपती2 =
| पंतप्रधान2 =
| राज्यपाल2 =
| मागील2 =
| पुढील2 =
| मतदारसंघ2 =
| बहुमत2 =
| क्रम3 =
| पद3 = [[:en:Viceroy's Executive Council|मजूरमंत्री, ऊर्जामंत्री व बांधकाममंत्री, व्हाईसरॉयचे कार्यकारी मंडळ]]
| कार्यकाळ_आरंभ3 = [[जुलै २०|२० जुलै]] [[इ.स. १९४२|१९४२]]
| कार्यकाळ_समाप्ती3 = [[ऑक्टोबर २०|२० ऑक्टोबर]] [[इ.स. १९४६|१९४६]]
| मागील3 = [[:en:Feroz Khan Noon|फेरोज खान नून]]
| क्रम4 =
| पद4 = मुंबई विधानसभेचे विरोधी पक्षनेता
| कार्यकाळ_आरंभ4 = [[इ.स. १९३७]]
| कार्यकाळ_समाप्ती4 = [[इ.स. १९४२]]
| गव्हर्नर-जनरल4 =
| क्रम5 =
| पद5 = मुंबई विधानसभेचे सदस्य
| कार्यकाळ_आरंभ5 = [[इ.स. १९३७]]
| कार्यकाळ_समाप्ती5 = [[इ.स. १९४२]]
| गव्हर्नर-जनरल5 =
| क्रम6 =
| पद6 = मुंबई विधिमंडळाचे सदस्य
| कार्यकाळ_आरंभ6 = [[डिसेंबर]] [[इ.स. १९२६]]
| कार्यकाळ_समाप्ती6 = [[इ.स. १९३७]]
| गव्हर्नर-जनरल6 =
| जन्मदिनांक = [[१४ एप्रिल]], [[इ.स. १८९१]]
| जन्मस्थान = [[महू]], [[मध्य प्रांत]], [[ब्रिटिश भारत]] <br> (सध्या [[भीम जन्मभूमी]], [[डॉ. आंबेडकर नगर]], [[मध्य प्रदेश]])
| मृत्युदिनांक = {{मृत्यू दिनांक आणि वय|1956|12|6|1891|4|14}}
| मृत्युस्थान = [[नवी दिल्ली]], [[दिल्ली]], [[भारत]] <br/> (सध्या [[डॉ. आंबेडकर राष्ट्रीय स्मारक]], [[दिल्ली]])
| राष्ट्रीयत्व = [[भारतीय]] {{flag|IND|}}
| पक्ष = {{•}}[[स्वतंत्र मजूर पक्ष]]<br /> {{•}}[[शेड्युल्ड कास्ट्स फेडरेशन]]<br /> {{•}}[[रिपब्लिकन पार्टी ऑफ इंडिया]]
| शिक्षण = {{•}}[[मुंबई विद्यापीठ]]<br />{{•}}[[कोलंबिया विद्यापीठ]]<br />{{•}}[[लंडन स्कूल ऑफ इकॉनॉमिक्स]]<br />{{•}}ग्रेज इन्, लंडन<br />{{•}}बॉन विद्यापीठ, जर्मनी
| इतरपक्ष = '''सामाजिक संस्था''' : <br />{{•}} [[बहिष्कृत हितकारिणी सभा]]<br />{{•}} [[समता सैनिक दल]]<br /><br />'''शैक्षणिक संस्था''' : <br />{{•}} [[डिप्रेस्ड क्लासेस एज्युकेशन सोसायटी]]<br />{{•}} [[द बाँबे शेड्युल्ड कास्ट्स इम्प्रुव्हमेंट ट्रस्ट]]<br />{{•}} [[पिपल्स एज्युकेशन सोसायटी]] <br /><br /> '''धार्मिक संस्था''' : <br />{{•}} [[भारतीय बौद्ध महासभा]]
| आई = [[भीमाबाई सकपाळ]]
| वडील = [[रामजी सकपाळ]]
| पती =
| पत्नी = {{•}} [[रमाबाई आंबेडकर]] <br /><sub>(विवाह १९०६ - निधन १९३५)</sub><br><br />{{•}} [[सविता आंबेडकर]] <br /><sub>(विवाह १९४८ - निधन २००३)</sub>
| नाते = '''[[आंबेडकर कुटुंब]]''' पहा
| अपत्ये = [[यशवंत आंबेडकर]]
| निवास = [[राजगृह]], मुंबई
| शाळा_महाविद्यालय =
| व्यवसाय =
| धंदा =
| धर्म = [[बौद्ध धर्म]]
| सही = Dr. Babasaheb Ambedkar Signature.svg
| संकेतस्थळ =
| तळटीपा =
}}
'''डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर''' (१४ एप्रिल १८९१ – ६ डिसेंबर १९५६), '''डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर''' नावाने लोकप्रिय, हे [[भारतीय]] [[कायदेपंडित|न्यायशास्त्रज्ञ]], [[अर्थशास्त्रज्ञ]], [[राजकारण|राजनीतिज्ञ]], [[तत्त्वज्ञान|तत्त्वज्ञ]] आणि [[समाजसुधारक]] होते. त्यांनी [[दलित बौद्ध चळवळ]]ीला प्रेरणा दिली आणि [[अस्पृश्य]] ([[दलित]]) लोकांविरूद्ध होणारा सामाजिक भेदभाव रोखण्यासाठी चळवळ उभारली, तसेच महिलांच्या, कामगारांच्या आणि शेतकऱ्यांच्या हक्कांचे समर्थन केले. ते स्वतंत्र भारताचे [[भारताचे कायदा व न्यायमंत्री|पहिले कायदा व न्याय मंत्री]], [[भारताचे संविधान|भारतीय राज्यघटनेचे]] शिल्पकार, [[भारतामधील बौद्ध धर्म|भारतीय बौद्ध धर्माचे]] पुनरुज्जीवक आणि [[भारत|प्रजासत्ताक भारताचे]] पिता होते.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://c250.columbia.edu/c250_celebrates/remarkable_columbians/bhimrao_ambedkar.html|title=Bhimrao Ambedkar|website=c250.columbia.edu|access-date=2018-03-16}}</ref> भारतात आणि इतरत्र बहुतेक वेळा त्यांना '[[बाबासाहेब]]' म्हणतात, ज्याचा मराठीत अर्थ "आदरणीय पिता" असा होय.
[[कोलंबिया विद्यापीठ]] आणि [[लंडन स्कूल ऑफ इकॉनॉमिक्स]] या शिक्षण संस्थांमधून [[अर्थशास्त्र]] विषयात [[डॉक्टरेट]] पदव्या मिळवणारे आंबेडकर हे प्रतिभाशाली विद्यार्थी होते; तसेच त्यांनी [[कायदा]], [[अर्थशास्त्र]] आणि [[राज्यशास्त्र]] या विषयांवरील संशोधनासाठी अभ्यासक किंवा विद्वान म्हणून नावलौकिक मिळविला. त्यांच्या सुरुवातीच्या कारकिर्दीत, ते एक [[अर्थशास्त्रज्ञ]], [[प्राध्यापक]] आणि [[वकील]] होते. त्यानंतर त्यांचे जीवन सामाजिक व राजकीय घडामोडींत व्यतित झाले; ते [[भारतीय स्वातंत्र्यलढा|भारताच्या स्वातंत्र्यासाठी]] प्रचार व चर्चांमध्ये सामील झाले, वृत्तपत्रे प्रकाशित केली, दलितांसाठी राजकीय हक्कांचा व सामाजिक स्वातंत्र्याचा पुरस्कार केला, तसेच आधुनिक भारताच्या निर्मितीत महत्त्वपूर्ण योगदान दिले.
१९५० च्या दशकात बौद्ध भिक्खुंनी त्यांना '[[बोधिसत्व]]' उपाधी प्रदान केली. इ.स. १९५६ मध्ये त्यांनी आपल्या अनुयायांसह [[बौद्ध धर्म]] स्वीकारला. धर्मांतरानंतर काही महिन्यांनानीच त्यांचे निधन झाले. [[इ.स. १९९०]] मध्ये, त्यांना मरणोत्तर '[[भारतरत्‍न]]' हा भारताचा सर्वोच्च नागरी सन्मान प्रदान करण्यात केला. त्यांचा जन्मदिवस दरवर्षी [[आंबेडकर जयंती]] म्हणून भारतासह जगभरात साजरा केला जातो.<ref>[http://ccis.nic.in/WriteReadData/CircularPortal/D2/D02est/12_6_2015_JCA-2-19032015.pdf Worldwide Ambedkar Jayanti celebration from ccis.nic.in on 19th March 2015]</ref> इ.स. २०१२ मध्ये, "[[द ग्रेटेस्ट इंडियन]]" नावाच्या सर्वेक्षणात आंबेडकरांची 'सर्वश्रेष्ठ भारतीय' म्हणून निवड करण्यात आली आहे. आंबेडकरांच्या स्मरणार्थ अनेक स्मारके आणि चित्रणे लोकप्रिय संस्कृतित उभी राहिली आहेत.
==संदर्भ==
| |||