मराठी विकिपीडिया

"जयंत्यांची यादी" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक

इतिहास न्याहाळा
← मागील फरकपुढील फरक →
Content deleted Content added
दृश्यविकिमजकूर
No edit summary
खूणपताका: मोबाईल संपादन मोबाईल वेब संपादन
ज (चर्चा | योगदान)
५७,२९९ edits
No edit summary
ओळ १:
पौराणिक आणि इतर प्राचीन ग्रंथांत ज्यांचे उल्लेख आहेत अशा, आणि पूर्वी होऊन गेलेल्या अन्य थोर व्यक्तींच्या जन्मदिवसास जयंती असे म्हणतात. पंचागांतील तिथीनुसार देवादिकांच्या आणि ऋषिमुनींच्या जयंत्या साजर्‍या करण्याची पद्धत भारतात पूर्वपरंपरेने आहे. एकोणिसाव्या शतकापासून ग्रेगोरियन कालगणनेचा वापर जसा वाढत गेला तसा नव्या पिढ्यांतील लोकांचे जन्मदिवस आणि जयंत्या या भारतीय पंचागांपेक्षा ग्रेगोरियन कालगणनेनुसार पाळल्या जाऊ लागल्या. तरीसुद्धा, जुन्या काळातील लोकांच्या जयंत्या या अजूनही तिथीनुसारच साजऱ्या होतात. उदा० शिवाजी जयंती {{संदर्भ हवा}}
ऐतिहासिक, प्रसिद्ध व थोर व्यक्तिंचा जन्मदिवस त्या व्यक्तींची [[जयंती]] म्हणून साजरा केला जातो. जयंती ही तारखेनुसार किंवा तिथिनुसार साजरी केली जाते. तारखेनुसार साजऱ्या होणाऱ्या जयंत्यामध्ये प्रामुख्याने आधुनिक काळातील व्यक्तिंचा समावेश होतो, आणि तिथीनुसार साजऱ्या होणाऱ्या जयंत्यामध्ये प्राचीन तसेच [[पौराणिक]] व्यक्तींचाही समावेश होतो.
 
जयंतीच्या उत्सवाची पारंपरिक प्रथा बहुशः धार्मिक अथवा भक्तिस्वरूपी असते. भक्तीच्या नवविधा प्रकारांपैकी एक प्रकार म्हणजे जयंत्या साजर्‍या करणे, असे समर्थ रामदास दासबोधाच्या चवथ्या दशकात श्रवणभक्ती संदर्भातील समासात सांगतात. विसाव्या शतकापासून भारतात जशी राजकीय जागृतीस सुरुवात झाली तसे लोकोत्तर स्त्री-पुरुषांच्या जयंत्या या सामाजिक आणि राजकीय अभिसरणाचे माध्यम म्हणून सार्वजनिक कार्यक्रमाच्या रूपाने साजर्‍या होऊ लागल्या. यांत लोकमान्य टिळकांनी सार्वजनिकरीत्या साजरी करण्याची सुरुवात केलेल्या शिवाजीजयंतीचे उदाहरण ठळकपणे मांडण्यासारखे आहे.
 
==विविध जयंत्यांच्या तारखा/तिथ्या==
पुढे दिलेल्या यादीतील तिथीसाठी दिलेल्या महिन्याचे नाव महाराष्ट्रात प्रचलित असलेल्या अमावास्यान्त महिब्याच्या पद्धतीनुसार आहे. पौर्णिमान्त पद्धतीनुसार वद्य पक्ष पुढच्या महिन्यात येतॊ. उदा0 त्या पद्धतीनुसार, मराठी ज्येष्ठ वद्य त्रयोदशी ही आषाढ वद्य त्रयोदशी होते.
 
==अ-औ==
"https://mr.wikipedia.org/wiki/जयंत्यांची_यादी" पासून हुडकले