मराठी विकिपीडिया

"ए.पी.जे. अब्दुल कलाम" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक

इतिहास न्याहाळा
← मागील फरकपुढील फरक →
Content deleted Content added
दृश्यविकिमजकूर
छो Bot: Migrating 1 langlinks, now provided by Wikidata on d:Q9513
ज (चर्चा | योगदान)
५७,२९९ edits
No edit summary
ओळ १३:
| राष्ट्रीयत्व = [[भारतीय]]
| वांशिकत्व =
| धर्म = [[मुस्लिममुस्लीम]]
| कार्यक्षेत्र =
| कार्यसंस्था =
ओळ ३०:
| तळटिपा =
}}
'''अबुल पाकीर ज़ैनुलाब्दीन अब्दुल कलाम''' (तमिळ: அவுல் பகீர் ஜைனுலாப்தீன் அப்துல் கலாம்) (जन्म ऑक्टोबर १५, १९३१, तमिळनाडू, भारत), ज्यांनायांना डॉ. ए. पी. जे. अब्दुल कलाम ह्या नावाने ओळखले जाते,. हे भारताचे अकरावे राष्ट्रपती (कार्यकाळ २००२ ते २००७) होते. आपल्या आगळ्या कार्यपद्धतिमुळेकार्यपद्धतीमुळे ते 'लोकांचे राष्ट्रपतिराष्ट्रपती' म्हणून लोकप्रिय झाले.
 
== शिक्षण ==
त्यांचे वडील रामेश्वरमला येणाऱ्या यात्रेकरुंनायात्रेकरूंना होडीतून धनुष्कोडीला नेण्या आनण्याचानेण्याआणण्याचा व्यवसाय करीत. डॉ. कलाम यांनी आपले शालेय शिक्षण रामनाथपुरमलारामनाथपुरम्‌ला पूर्ण केले. शाळेत शिक्षकांकडूनलहान जातिभेदाचेवयातच काहीवडिलांचे कटूछत्र अनुभवगमावल्याने त्यांनाडॉ. कलाम गावात वर्तमानपत्रे विकून, तसेच अन्य लहान आलेमोठी कामे करून पैसे कमवीत व घरी मदत करीत.{{संदर्भ हवा}}त्यांचे बालपण खूप कष्टात गेले. शाळेत असतनाचअसताना गणिताची त्यांना विशेष आवड होतीलागली. नंतर ते तिरुचिरापल्ली येथे सेंट जोसेफ कॉलेजमध्ये दाखल झाले. तेथे बी.एस्सीएस्‌‍सी. झाल्यानंतर त्यांनी 'मद्रास इन्स्टिटयुटइन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजीत प्रवेश घेतला. प्रवेशासाठी लागणारे पैसेही त्यांच्याकडे नव्हते. बहिणीने स्वतःचे दागिने गहाण ठेवून त्यांना पैसे दिलेेदिले. या संस्थेतून एहोनॉटिक्सचाएरॉनॉटिक्सचा डिप्लोमा पूर्ण केल्यानंतर १९५८ ते ६३ या काळात संरक्षण संशोधन व विकास संस्थेशी त्यांचे नाते जूळले. लहान वयातच वडिलांचे छत्र गमावल्याने डॉ. कलाम गावात वर्तमानपत्रे विकून, तसेच अन्य लहान मोठी कामे करून पैसे कमवीत व घरी मदत करीत. त्यांचे बालपण खूप कष्टात गेले.त्यांनी अमेरिकेतील '[[नासा]]' या प्रसिद्ध संशोधन संस्थेत चार महिने एरोस्पेस टेक्नॉलॉजीचे प्रशिक्षण पूर्णं केलेघेतले.
 
त्यानंतर अब्दुल कलाम यांचा १९५८ ते ६३ या काळात संरक्षण संशोधन व विकास संस्थेशी(DRDO) संबंध आला.
 
== कार्य ==
१९६३ मध्ये ते [[भारतीय अवकाश संशोधन संस्था|भारतीय अवकाश संशोधन संस्थेत]] ([[भारतीय अंतराळ संशोधन संस्था|इस्त्रोइस्रो]]) क्षेपणास्त्र विकासातील एसएलव्ही(सेटेलाइट संशोधनलॉन्चिंग मध्येव्हेईकल) कार्यच्या केले.संशोधनात '[[विक्रमभाग साराभाईघेऊ अवकाश केंद्र|विक्रम साराभाई अवकाश केंद्रा'चे]] ते प्रमुख झालेलागले. [[इंदिरा गांधी]] पंतप्रधान असताना भारताने क्षेपणास्त्र विकासाचा एकात्मिक कार्यक्रम हाती घेतला त्या वेळी डॉ. कलाम पुन्हा [[डीआरडीओ]]मध्ये आले.
 
स्वदेशी बनावटीची क्षेपणास्त्रे तयार करण्याची त्यांची जिद्द तेव्हापासूनचीच आहे. १९६३ नंतर ते भारतीय अवकाश संशोधन संस्थेत (इस्त्रोइस्रोमध्ये) मध्येअसताना दाखल झाले. सॅटेलाईट लॉंचलॉंन्चिंग व्हेईकल -३ या प्रकल्पाचे ते प्रमुख झाले. साराभाईनी भारतात विज्ञान तंत्रज्ञानाची आघाडी डॉ. कलाम यांनी सांभाळावी, असे वक्तव्य केले होते, ते पुढे त्यांनीकलामांनी सार्थ करून दाखविले. नंतर साराभाईंचेच नाव दिलेल्या '[[विक्रम साराभाई अवकाश केंद्र|विक्रम साराभाई अवकाश केंद्रा'चे]] ते प्रमुख झाले. ▼
 
वैयक्तिक कामपेक्षाकामापेक्षा सांघिक कामगिरीवर त्यांचा भर असतो व सहकाऱ्यांमधील उत्तम गुणांचा देशाच्या वैज्ञानिक प्रगतीसाठी उपयोग करून घेण्याची कला त्यांच्यामध्ये आहे. क्षेपणास्त्र विकासकार्यामधील 'अग्नी' क्षेपणास्त्राच्या यशस्वी चाचणीमुळे डॉ. कलाम यांचे जगभरातून कौतुक झाले. पंतप्रधानांचे वैज्ञानिक सल्लागार म्हणून काम करतांना देशाच्या सुरक्षिततेच्या दृष्टीने त्यांनी अनेक प्रभावी धोरणांची आखणी केली. विज्ञानाचापरमभोक्तात्यांनी असणारेसंरक्षण डॉ.मंत्र्यांचे कलामवैज्ञानिक मनाने खुप संवेदनशील, साधेसल्लागार व सरळ[[डीआरडीओ]] आहेत.चे त्यांनाप्रमुख रुदवीणाम्हणून वाजण्याचा,त्यांनी मुलांशी गप्पा मारण्याचा छंद आहे. भारत सरकारने 'पद्मभुषण', 'पद्यविभुषण' व १९९८ मध्ये 'भारतरत्न'अर्जुन हा सर्वोच्च किताब देऊन त्यांचा सन्मान केलाएम. डॉबी.टी.(मेन कलामबॅटल हेटँक) अविवाहित आहेतरणगाडा व पूर्णलाइट शाकाहारीकाँबॅट आहेत.एअरक्राफ्ट येत्या(एलसीए) वीसयांच्या वर्षातनिर्मितीत विकसितमहत्त्वाची भारताचेभूमिका स्वप्नपार ते पाहतातपाडली. बालपण अथक परिश्रमांत व्यतित करून विद्येची अखंड साधना करीत खडतर आयुष्य जगून जगातील सर्वात मोठया लोकशाही राष्ट्राच्या राष्ट्रपतिपदी निवड झालेले डॉ. कलाम हे युवकांना सदैव प्रेरणा देणारे व्यक्तिमत्व आहे.▼
 
विज्ञानाचा परम भोक्ता असणारे डॉ. कलाम मनाने खूप संवेदनशील व साधे आहेत. त्यांना रुद्रवीणा वाजण्याचा, मुलांशी गप्पा मारण्याचा छंद आहे. भारत सरकारने 'पद्मभूषण', 'पद्यविभूषण' व १९९८ मध्ये 'भारतरत्न' हा सर्वोच्च किताब देऊन त्यांचा सन्मान केला. डॉ. कलाम हे अविवाहित आहेत व पूर्ण शाकाहारी आहेत. पुढील वीस वर्षांत होणाऱ्या विकसित भारताचे स्वप्न ते पाहतात. बालपण अथक परिश्रमांत व्यतीत करून विद्येची अखंड साधना करीत खडतर आयुष्य जगलेले, आणि जगातील सर्वात मोठया लोकशाही राष्ट्राच्या राष्ट्रपतिपदी निवड झालेले डॉ. कलाम, हे युवकांना सदैव प्रेरणा देणारे व्यक्तिमत्त्व आहे.
▲स्वदेशी बनावटीची क्षेपणास्त्रे तयार करण्याची त्यांची जिद्द तेव्हापासूनचीच आहे. १९६३ नंतर ते भारतीय अवकाश संशोधन संस्थेत (इस्त्रो) मध्ये दाखल झाले. सॅटेलाईट लॉंच व्हेईकल ३ या प्रकल्पाचे ते प्रमुख झाले. साराभाईनी भारतात विज्ञान तंत्रज्ञानाची आघाडी डॉ. कलाम यांनी सांभाळावी, असे वक्तव्य केले होते, ते पुढे त्यांनी सार्थ करून दाखविले. नंतर साराभाईंचेच नाव दिलेल्या 'विक्रम साराभाई अवकाश केंद्रा'चे ते प्रमुख झाले.
 
▲वैयक्तिक कामपेक्षा सांघिक कामगिरीवर त्यांचा भर असतो व सहकाऱ्यांमधील उत्तम गुणांचा देशाच्या वैज्ञानिक प्रगतीसाठी उपयोग करून घेण्याची कला त्यांच्यामध्ये आहे. क्षेपणास्त्र विकासकार्यामधील 'अग्नी' क्षेपणास्त्राच्या यशस्वी चाचणीमुळे डॉ. कलाम यांचे जगभरातून कौतुक झाले. पंतप्रधानांचे वैज्ञानिक सल्लागार म्हणून काम करतांना देशाच्या सुरक्षिततेच्या दृष्टीने त्यांनी अनेक प्रभावी धोरणांची आखणी केली. विज्ञानाचापरमभोक्ता असणारे डॉ. कलाम मनाने खुप संवेदनशील, साधे व सरळ आहेत. त्यांना रुदवीणा वाजण्याचा, मुलांशी गप्पा मारण्याचा छंद आहे. भारत सरकारने 'पद्मभुषण', 'पद्यविभुषण' व १९९८ मध्ये 'भारतरत्न' हा सर्वोच्च किताब देऊन त्यांचा सन्मान केला. डॉ. कलाम हे अविवाहित आहेत व पूर्ण शाकाहारी आहेत. येत्या वीस वर्षात विकसित भारताचे स्वप्न ते पाहतात. बालपण अथक परिश्रमांत व्यतित करून विद्येची अखंड साधना करीत खडतर आयुष्य जगून जगातील सर्वात मोठया लोकशाही राष्ट्राच्या राष्ट्रपतिपदी निवड झालेले डॉ. कलाम हे युवकांना सदैव प्रेरणा देणारे व्यक्तिमत्व आहे.
त्यांनी संरक्षण मंत्र्यांचे वैज्ञानिक सल्लागार, [[डीआरडीओ]] चे प्रमुख म्हणून त्यांनी अर्जुन हा एम.बी.टी.रणगाडा व लाइट काफॅंबॅं एअरक्राफट (एलसीए) यांच्या निर्मितीत महत्त्वाची भूमिका पार पाडली.
 
== गौरव ==
* भारत सरकारने '[[पद्मभूषण]]', '[[पद्मविभूषण]]' व १९९८१९९७ मध्ये '[[भारतरत्न]]' हा सर्वोच्च किताब देऊन त्यांचा सन्मान केला.
* सातारा येथील [[रयत शिक्षण संस्था|रयत शिक्षण संस्थेने]] [[भाऊराव पाटील]] यांच्या १२६व्या जयंतीनिमित्त केलेल्या समारोहात डॉ. अब्दुल कलाम यांचा २२-९-२०१३ रोजी भारतभूषण हा पुरस्कार देऊन सन्मान केला.
{| class="wikitable" style="font-size: 90%;" state="collapsed"
|-
| १९८१
| [[पद्मभूषण]]▼
| भारत सरकार <ref name="Rediff26Nov" /><ref name="iitm"/>▼
|- ▼
| १९९०▼
| [[पद्मविभूषण]]▼
| भारत सरकार <ref name="Rediff26Nov">{{cite news |दुवा=http://www.rediff.com/news/nov/26kal.htm |शीर्षक=Bharat Ratna conferred on Dr Abdul Kalam |work=[[Rediff.com]] |date=26 November 1997 |accessdate=1 March 2012}}</ref><ref name="iitm"/>▼
! Year of Award or Honor !! Name of Award or Honor !! Awarding Organization
|-
| १९९७▼
| २०११▼
| [[भारतरत्न]]▼
| [[आय ई ई ई सभासद पद]]
| भारत सरकार<ref name="mha.nic.in">{{cite web|शीर्षक=List of recipients of Bharat Ratna|publisher=[[Ministry of Home Affairs (India)|Ministry of Home Affairs]], Government of India|दुवा=http://www.mha.nic.in/pdfs/Recipients-BR.pdf|format=PDF|accessdate=1 March 2012}}</ref><ref name="iitm"/>
| [[IEEE]]<ref>{{cite web|url=http://www.ieee.org/documents/hon_mem_rl.pdf |title=IEEE Honorary Membership Recipients |publisher=[[IEEE]] |accessdate={{Start date|2011|8|28|df=y}}}}</ref>▼
|-
| १९९७▼
| २०१०▼
| [[Indira Gandhi Award for National Integration]]▼
| [[डॉक्टर ऑफ इंजीनीरिंग]]▼
| भारत सरकार <ref name="iitm"/>▼
| [[वाटरलू विद्यापीठ]]<ref>{{cite web|शीर्षक=Yet another honorary doctorate for Kalam|दुवा=http://news.rediff.com/report/2010/oct/06/yet-another-honorary-doctorate-for-kalam.htm|work=6 October 2010|प्रकाशक=[[रेडिफ.कॉम]]|accessdate=13 March 2012}}</ref>
|-
| १९९८▼
| २००९▼
| वीर सावरकर पुरस्कार▼
| [[हूवर पदक]]▼
| भारत सरकार ▼
| ASME Foundation, USA<ref>{{cite news|दुवा=http://timesofindia.indiatimes.com/India/Kalam-chosen-for-Hoover-Medal/articleshow/4321760.cms|शीर्षक=Former President Kalam chosen for Hoover Medal|date=27 March 2009|work=[[Indiatimes]]|accessdate=30 October 2010|location=New York}}</ref>▼
|-
| २०००▼
| २००९▼
| Ramanujan Award▼
| International von Kármán Wings Award▼
| [[CaliforniaAlwars Institute ofResearch Technology]]Centre, U.S.AChennai<ref name="iitm">{{cite web|शीर्षक=Dr. Abdul Kalam's Diverse Interests: Prizes/Awards|दुवा=http://www.galcittechmotivator.caltechiitm.eduac.in/ahs/recipients/2009KalamTGTech%20APJ.html htm#1|शीर्षकpublisher=Caltech[[Indian GALCITInstitute Internationalof von Kármán WingsTechnology Award |publisher=galcit.caltech.eduMadras]]|accessdate=1 March 2012}}</ref>
▲|-
| २००८▼
| [[Doctor of Engineering]] ([[Honoris Causa]])▼
| [[Nanyang Technological University]], Singapore<ref>{{cite web|दुवा=http://news.ntu.edu.sg/pages/newsdetail.aspx?URL=http://news.ntu.edu.sg/news/Pages/NR2008_Aug26.aspx&Guid=3728913b-4ced-4d53-b9c3-f17ed2bdaa78&Category=&MonthGroup=808 |शीर्षक=Dr Abdul Kalam, former President of India, receives NTU Honorary Degree of Doctor of Engineering |publisher=[[Nanyang Technological University]] |date={{Start date|2008|8|26|df=y}} |accessdate={{Start date|2011|8|28|df=y}}}}</ref>▼
|-
| २००७
Line ७७ ⟶ ८५:
| [[University of Wolverhampton]], U.K<ref>{{cite news|दुवा=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2007-10-23/uk/27960584_1_p-j-abdul-kalam-wolverhampton-creative-leadership |शीर्षक=Kalam conferred Honorary Doctorate of Science |work=[[The Economic Times]] |date=23 October 2007|accessdate=1 March 2012}}</ref>
|-
▲| २००८
▲| २०००
▲| [[Doctor of Engineering]] ([[Honoris Causa]])
▲| Ramanujan Award
▲| [[Nanyang Technological University]], Singapore<ref>{{cite web|दुवा=http://news.ntu.edu.sg/pages/newsdetail.aspx?URL=http://news.ntu.edu.sg/news/Pages/NR2008_Aug26.aspx&Guid=3728913b-4ced-4d53-b9c3-f17ed2bdaa78&Category=&MonthGroup=808 |शीर्षक=Dr Abdul Kalam, former President of India, receives NTU Honorary Degree of Doctor of Engineering |publisher=[[Nanyang Technological University]] |date={{Start date|2008|8|26|df=y}} |accessdate={{Start date|2011|8|28|df=y}}}}</ref>
| Alwars Research Centre, Chennai<ref name="iitm">{{cite web|शीर्षक=Dr. Abdul Kalam's Diverse Interests: Prizes/Awards|दुवा=http://www.techmotivator.iitm.ac.in/TGTech%20APJ.htm#1|publisher=[[Indian Institute of Technology Madras]]|accessdate=1 March 2012}}</ref>
|-
▲| २००९
▲| १९९८
▲| [[हूवर पदक]]
▲| वीर सावरकर पुरस्कार
▲| ASME Foundation, USA<ref>{{cite news|दुवा=http://timesofindia.indiatimes.com/India/Kalam-chosen-for-Hoover-Medal/articleshow/4321760.cms|शीर्षक=Former President Kalam chosen for Hoover Medal|date=27 March 2009|work=[[Indiatimes]]|accessdate=30 October 2010|location=New York}}</ref>
▲| भारत सरकार
|-
▲| २००९
▲| १९९७
▲| International von Kármán Wings Award
▲| [[Indira Gandhi Award for National Integration]]
| [[California Institute of Technology]], U.S.A<ref>{{cite web|दुवा=http://www.galcit.caltech.edu/ahs/recipients/2009Kalam.html |शीर्षक=Caltech GALCIT International von Kármán Wings Award |publisher=galcit.caltech.edu|accessdate=1 March 2012}}</ref>
▲| भारत सरकार <ref name="iitm"/>
|-
▲| २०१०
▲| १९९७
▲| [[डॉक्टर ऑफ इंजीनीरिंगइंजिनिरिंग]]
▲| [[भारतरत्न]]
| भारत[[वॉटरलू सरकारविद्यापीठ]]<ref name="mha.nic.in">{{cite web|शीर्षक=ListYet ofanother recipientshonorary ofdoctorate Bharatfor Ratna|publisher=[[Ministry of Home Affairs (India)|Ministry of Home Affairs]], Government of IndiaKalam|दुवा=http://wwwnews.mharediff.nic.incom/pdfsreport/Recipients2010/oct/06/yet-another-honorary-doctorate-for-BRkalam.pdfhtm|formatwork=PDF6 October 2010|प्रकाशक=[[रेडिफ.कॉम]]|accessdate=113 March 2012}}</ref><ref name="iitm"/>
|-
▲| २०११
▲| १९९०
|न्यू यॉर्कच्या Institute of Electrical and Electronics Engineers या संस्थेचे समासदत्व.
▲| [[पद्मविभूषण]]
▲| [[IEEE]]<ref>{{cite web|url=http://www.ieee.org/documents/hon_mem_rl.pdf |title=IEEE Honorary Membership Recipients |publisher=[[IEEE]] |accessdate={{Start date|2011|8|28|df=y}}}}</ref>
▲| भारत सरकार <ref name="Rediff26Nov">{{cite news |दुवा=http://www.rediff.com/news/nov/26kal.htm |शीर्षक=Bharat Ratna conferred on Dr Abdul Kalam |work=[[Rediff.com]] |date=26 November 1997 |accessdate=1 March 2012}}</ref><ref name="iitm"/>
|-
| १९९८१
▲| [[पद्मभूषण]]
▲| भारत सरकार <ref name="Rediff26Nov" /><ref name="iitm"/>
|}
 
== डॉ. ए. पी. जे. अब्दुल कलाम यांची कारकिर्दकारकीर्द ==
 
* जन्म : १५ ऑक्टोबर १९३१ रामेश्वर येथे.
* शिक्षण : श्वात्र्झ(?) हायस्कूल, रामनाथपुरम. पदवी, सेंट जोसेफ कॉलेज, तिरूचीत्रिचनापल्ली येथे पदविकाविज्ञान (एरोनॉटिकलशाखेतील इंजिनियरींगपदवी(१९५४)ं. नंतर चेन्नई घेतलीयेथून एरोनॉटिकल इंजिनियरिंगची पदविका घेतली(१९६०).
* १९५८ : सिनियर सायंटिफिक असिस्टंट, डी.आर.डी.ओ.मध्ये सीनियर सायंटिस्ट. तेथे असताना (प्रोटोटाईप हॉवरक्रॉफटहॉवरक्रॉफ्ट (हॉवरक्राफ्टचे कामचलाऊ मॉडेल) तयार केले.) संचालक हैद्राबादच्या डी.आर.डी.ओ.(डिफेन्स रिसर्च ॲन्ड डेव्हलपमेंट ऑर्गनायझेशन)चे हैद्राबादसंचालकपद.
* १९६२ : बंगलोरमध्ये असताना भारतीय अवकाश कार्यक्रमात सहभागी, बंगलोरस्थित च्या कार्यक्रमात. एरोडायनॅमिक्स डिझाइन,डिझाइनच्या फायबर रिईन्फोर्सडरीएन्फोर्स्ड प्लास्टिक (FRP) या प्रकल्पात सहभागी.
* १९६३ ते ७१ : विक्रम साराभाई यांच्याबरोबर कार्यरतकाम केले. सॅटेलाईटतिरुअनंतपुरम लॉंच(त्रिवेंद्रम) व्हेईकल प्रोग्रॅम प्रमुख,येथील विक्रम साराभाई स्पेस रिसर्च सेंटर, थिरूवंतपुरम(ISRO) येथे सॅटेलाईट लॉन्च व्हेईकल(SLV) प्रोग्रॅमचे प्रमुख.
* १९७८ ते ८६ : प्रा. सतीश धवन यांच्याबरोबर कार्यरतकाम.
* १९७९ : SLVच्या उड्डाण कार्यक्रमाचे संचालक
* १९७९ संचालक श्र्ळद्यी ी ी उड्डाण कार्यक्रम
* १९७९ ते ८० : थुंबा येथे एसएलव्ही-३ चे प्रोजेक्ट डायरेक्टडायरेक्टर. (जुलै १९८० अवकाशात रोहिणी उपग्रह प्रक्षेपित)
* १९८१ : पद्मभूषण.
* १९८५ : त्रिशुलत्रिशूल या अग्नीबाणाचीअग्निबाणाची निर्मिती.
* १९८८ : पृथ्वी अग्नीबाणाचीअग्निबाणाची निर्मिती. व रिसर्च सेंटरसेंटरची इमारतीचीइमारत निर्मितीतयार करवली.
* १९८९ : अग्नी या अग्नीबाणाचीअग्निबाणाची निर्मिती.
* १९९० : आकाश व नाग या अग्नीबाणाचीअग्निबाणांची निर्मिती.
* १९९१ : वैज्ञानिक सल्लागार, संरक्षण मंत्री डी. आर.डी. ओ. चे प्रमुख म्हणून त्यांनी अर्जुन हा एम. बी. टी.(मेन बॅटल टँक) हा रणगाडा व लाइट काफॅंबॅंकाँबॅट एअरक्राफटएअरक्राफ्ट (एल. सी. ए.) यांच्या निर्मितीत महत्त्वाची भूमिका पार पाडली.
* १९९४ : 'माय जर्नी ' हा कवितासंग्रह प्रकाशित.
* २५ नोव्हें. १९९८ : भारतरत्न हा बहुमान प्राप्त.
* २००१ : सेवेतून निवृत्त.
* २००२ : भारताच्या राष्ट्रपती पदाचेराष्ट्रपतीपदाचे उमेदवार.
 
{{क्रम
"https://mr.wikipedia.org/wiki/ए.पी.जे._अब्दुल_कलाम" पासून हुडकले