"अहमदनगर जिल्हा" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक

भारताच्या महाराष्ट्र राज्याच्या मध्यभागी असलेल्या अहमदनगर जिल्ह्याच्या उत्तरेस [[नाशिक जिल्हा]] व औरंगाबाद जिल्हे; पूर्वेस [[बीड जिल्हा]] ; पूर्व व आग्नेय दिशांस [[उस्मानाबाद जिल्हा]]; दक्षिणेस [[सोलापूर जिल्हा]], तर नैर्ऋत्येस व पश्चिमेस [[पुणे जिल्हा]] व [[ठाणे जिल्हा]] हे जिल्हे वसलेले आहेत. क्षेत्रफळाच्या दृष्टीने राज्यात सर्वांत मोठा असणाऱ्या या जिल्ह्याने राज्याचे ५.५४% भौगोलिक क्षेत्र व्यापलेले आहे. जिल्ह्याच्या पश्चिमेकडील प्रामुख्याने [[अकोले तालुका]] व [[संगमनेर तालुका|संगमनेर तालुक्यात]] [[सह्याद्री]]च्या डोंगररांगा पसरलेल्या आहेत.

[[गोदावरी]], [[भीमा]], [[सीना नदी|सीना]], [[मुळा नदी (अहमदनगर जिल्हा)|मुळा]] व [[प्रवरा नदी|प्रवरा]] या जिल्ह्यातील प्रमुख नद्या असून [[आढळा नदी|आढळा]], [[ढोरा]], [[घोड नदी]], कुकडी याही नद्या जिल्ह्यातून व जिल्ह्याच्या सीमा भागातून वाहतात. बहुतांशी नद्या पश्चिमेकडून पूर्वेकडे वाहतात. [[गोदावरी]] या महाराष्ट्रातील प्रमुख नदीची या जिल्ह्यातील लांबी सुमारे १५० कि.मी. आहे. प्रवरा व गोदावरी नद्यांचा संगम [[नेवासे तालुका|नेवासे तालुक्यात]]त होतो, या स्थळाला [[प्रवरासंगम]] असे म्हटले जाते.

[[मुळा नदी (अहमदनगर जिल्हा)|मुळा नदी]]वर जिल्ह्यातील सर्वांत मोठे धरण [[राहुरी तालुका|राहुरी तालुक्यात]]त बांधण्यात आले आहे. या प्रकल्पातून [[अहमदनगर]] शहराला पाणी पुरवठा केला जातो. येथील जलाशयास [[मुळा धरण|ज्ञानेश्वरसागर]] असे म्हटले जाते. अहमदनगर जिल्ह्यातील सिंचनात प्रामुख्याने विहिरींचा वाटा जास्त आहे.

पश्चिम दिशेला सह्याद्री पसारलेला आहें. मुख्य शिखररांगा अश्या-कळसुबाईकळसूबाई, आडुळा, बालेश्वर आणि हरिश्चंद्रगड.

सह्याद्रीचासह्याद्रीचे सर्वोcचसर्वोच्च कडाशिखर कळसुबाई हाहे ह्यच जिल्ह्यात येतोयेते. हरिश्‍चंद्रगडहरिश्चंद्रगड, रतनगड, कुळांगकुलंग आणि आजूबा ही चार अन्य शिखरे आहेत.

रन्धारंधा धभधबा आणि चन्दानपुरीचंदनपुरी घाट ही घाट माथ्यावरील काही महत्वाचीमहत्त्वाची ठिकाणे आहेत.

भौगोलिक दृष्ट्या जिल्ह्याची चार भागात विभागणी होते-<br />

१)पश्चिमेकडील डोंगराळ प्रदेश<br />

२)मध्य भागातील पठारी प्रदेश<br />

१)पश्चिमेकडील डोंगराळ प्रदेश-<br />

अकोले तालुका आणि संगंनेरसंगमनेर तालुका यांचा यात समावेश होतो. आडुळा, बालेश्वर आणि हरिश्‍चंद्रगडहरिश्चंद्रगड यांसोबत अनेक शिखरे याच भागात आहेत. कळसुबाई,जेसह्याद्री महाराष्ट्रातीलपर्वताचे सार्वोत्चसर्वोच्च शिखर आहे,कळसूबाई (५४२७ फीट,फूट) याच भागात आहे.<br />

२)मध्य भागातील पठारी प्रदेश-<br />

पारनेर आणितालुका, अहमदनगर तालुकेतालुका आणि संगमनेर,श्रिगोंदे, श्रीगोंदे व कर्जत तालुक्यांचा काही भरभाग यात मोडतो.<br />

३)उत्तरेकडील आणि दक्षिणेकडील पठारी प्रदेश-<br />

यात कोपरगाव, राहता, श्रीरामपूर, राहुरी, नेवासा, हे तालुके आणि शेवगाव तालुक्याचा उत्तरेकडील प्रभागप्रदेश येतो. या भागात गोदावरी, प्रवरा, घोड, भीमा आणि सीना नद्यांचे खोरे येते