बायबल (कोयने ग्रीक τὰ βιβλία, tà biblía, 'पुस्तके') हा ख्रिश्चन, यहुदी, सामरिटानिझम आणि इतर अनेक धर्मांमध्ये पवित्र असलेल्या धार्मिक ग्रंथांचा किंवा धर्मग्रंथांचा संग्रह आहे. बायबल हे एक साहित्यसंग्रह आहे—विविध स्वरूपातील ग्रंथांचे संकलन—मूळतः हिब्रू, अरामी आणि कोइन ग्रीक भाषेत लिहिलेले आहे. या ग्रंथांमध्ये सूचना, कथा, कविता आणि भविष्यवाण्यांचा समावेश आहे. विशिष्ट धार्मिक परंपरा किंवा समुदायाद्वारे बायबलचा भाग म्हणून स्वीकारल्या जाणार्‍या सामग्रीच्या संग्रहास बायबलसंबंधी सिद्धांत म्हणतात. बायबलवर विश्वास ठेवणारे सामान्यतः बायबलला दैवी प्रेरणेचे उत्पादन मानतात, त्याचा अर्थ काय आहे हे समजून घेतात आणि मजकूराचा वेगवेगळ्या, विविध मार्गांनी अर्थ लावतात.

हे वेग-वेगळे धार्मिक ग्रंथ विविध धार्मिक समुदायांनी विविध अधिकृत संग्रहांमध्ये संकलित केले होते. सर्वात आधीच्या पुस्तकांमध्ये बायबलची पहिली पाच पुस्तके होती. हिब्रूमध्ये त्याला टोराह आणि ग्रीकमध्ये पेंटाटेच (ग्रीक अर्थ "पाच पुस्तके") म्हणतात; दुसरा सर्वात जुना भाग कथनात्मक इतिहास आणि भविष्यवाण्यांचा संग्रह होता (नेव्हीइम); तिसर्‍या संग्रहात (केतुविम) स्तोत्रे, नीतिसूत्रे आणि वर्णनात्मक इतिहास आहेत. तनाख हिब्रू बायबलसाठी एक पर्यायी शब्द आहे, तो हिब्रू धर्मग्रंथांच्या तीन भागांच्या पहिल्या अक्षरांनी बनलेला आहे: तोराह ("शिकवणे"), नेवि'म ("संदेष्टे"), आणि केतुविम ("लेखन"). मासोरेटिक (Masoretic) मजकूर हिब्रू आणि अरामी भाषेतील तनाखची मध्ययुगीन आवृत्ती आहे, जी आधुनिक रब्बीनिक यहुदी धर्माद्वारे हिब्रू बायबलचा अधिकृत मजकूर मानली जाते. सेप्टुआजिंट हे ईसापूर्व तिसऱ्या आणि दुसऱ्या शतकातील तनाखचे कोइन ग्रीक भाषांतर आहे; हे मुख्यत्वे हिब्रू बायबलला ओव्हरलॅप करते.

जुन्या कराराचा आधार म्हणून सेप्टुआजिंटचा वापर करून ख्रिश्चन धर्माची सुरुवात यहुदी धर्माची वाढ म्हणून झाली. सुरुवातीच्या चर्चने प्रेरित, अधिकृत धार्मिक पुस्तके म्हणून जे पाहिले ते लिहिण्याची आणि अंतर्भूत करण्याची ज्यू परंपरा चालू ठेवली. गॉस्पेल, पॉलीन पत्रे आणि इतर ग्रंथ त्वरीत नवीन करारात एकत्र आले.

अंदाजे एकूण पाच अब्ज प्रतींच्या विक्रीसह, बायबल हे आतापर्यंतचे सर्वाधिक विकले जाणारे प्रकाशन मानले जाते. पाश्चात्य संस्कृती आणि इतिहास आणि जगभरातील संस्कृतींवर याचा खोल प्रभाव पडला आहे. बायबलच्या समालोचनाद्वारे बायबलच्या अभ्यासाचा अप्रत्यक्षपणे संस्कृती आणि इतिहासावरही परिणाम झाला आहे. बायबल सध्या जगातील जवळपास निम्म्या भाषांमध्ये भाषांतरित झाले आहे.

व्युत्पत्ती

संपादन

"बायबल" हा शब्द हिब्रू बायबल किंवा ख्रिश्चन बायबलला संदर्भ देऊ शकतो, ज्यामध्ये जुना आणि नवीन करार दोन्ही आहेत.[]

इंग्रजी शब्द Bible हा कोयने ग्रीक: τὰ βιβλία, रोमनीकृत: ta biblia, ज्याचा अर्थ "पुस्तके" (एकवचन βιβλίον, biblion) पासून आला आहे.[2]

βιβλίον शब्दाचा शब्दशः अर्थ "स्क्रोल" होता आणि नंतर "पुस्तक" साठी सामान्य शब्द म्हणून वापरला जाऊ लागला.[3]

βιβλία हा βύβλος (बायब्लॉस) चा अल्पार्थवाचक शब्दआहे.[4]

घडण व इतिहास

संपादन

मजकूर व शैली

संपादन

आवृत्त्या आणि अनुवाद

संपादन
  1. ^ "Definition of Bible | Dictionary.com". www.dictionary.com (इंग्रजी भाषेत). 15 October 2006 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित.