विकसित देश
विकसित देश (किंवा औद्योगिक देश, उच्च-उत्पन्न देश, अधिक आर्थिकदृष्ट्या विकसित देश ( MEDC ), प्रगत देश[१][२] हे एक सार्वभौम राज्य आहे ज्याचे जीवनमान उच्च दर्जाचे, विकसित अर्थव्यवस्था आणि प्रगत तांत्रिक पायाभूत सुविधा आहेत. सामान्यतः, आर्थिक विकासाच्या डिग्रीचे मूल्यांकन करण्याचे निकष म्हणजे सकल देशांतर्गत उत्पादन (GDP), सकल राष्ट्रीय उत्पादन (GNP), दरडोई उत्पन्न, औद्योगिकीकरणाची पातळी, व्यापक पायाभूत सुविधांचे प्रमाण आणि सामान्य जीवनमान.[३] कोणते निकष वापरायचे आणि कोणत्या देशांना विकसित म्हणून वर्गीकृत केले जाऊ शकते हे वादाचे विषय आहेत. विकसित देशांच्या विविध व्याख्या आंतरराष्ट्रीय नाणेनिधी आणि जागतिक बँकेने दिल्या आहेत; शिवाय, एचडीआय रँकिंगचा वापर आयुर्मान, शिक्षण आणि दरडोई उत्पन्न यांचा एकत्रित निर्देशांक प्रतिबिंबित करण्यासाठी केला जातो. विकसित देशाचा आणखी एक सामान्यपणे वापरला जाणारा उपाय म्हणजे GDP (PPP) दरडोई किमान USD$22,000 चा उंबरठा. 2022
IMF आणि UN नुसार देशाचे वर्गीकरण दर्शवणारा जागतिक नकाशा (अंतिम अपडेट २०२२). या वर्गीकरण योजनेनुसार "विकसित अर्थव्यवस्था" निळ्या रंगात दर्शविल्या आहेत. नकाशामध्ये जागतिक बँकेच्या वर्गीकरणाचा समावेश नाही.
विकसित देशांमध्ये सामान्यतः अधिक प्रगत पोस्ट-औद्योगिक अर्थव्यवस्था आहेत, म्हणजे सेवा क्षेत्र औद्योगिक क्षेत्रापेक्षा अधिक संपत्ती प्रदान करते. ते विकसनशील देशांशी विपरित आहेत, जे औद्योगिकीकरणाच्या प्रक्रियेत आहेत किंवा ते पूर्व-औद्योगिक आणि जवळजवळ संपूर्णपणे कृषीप्रधान आहेत, ज्यापैकी काही अल्प विकसित देशांच्या श्रेणीत येऊ शकतात. 2015 पर्यंत, प्रगत अर्थव्यवस्थांमध्ये नाममात्र मूल्यांवर आधारित जागतिक GDP च्या 60.8% आणि IMF नुसार क्रय-शक्ती समता (PPP) वर आधारित जागतिक GDP च्या 42.9% समाविष्ट आहेत.[४]
संदर्भ
संपादन- ^ "Fiscal Policy and Inclusive Growth in Advanced Countries: Their Experience and Implications for Asia" (PDF). adb.org. Asian Development Bank. December 2014. 8 July 2021 रोजी पाहिले.
- ^ "Advanced Countries Will Benefit Most from Progress in Technology, with Lesser Benefits to Other Nations". rand.org. RAND Corporation. 1 June 2006. 8 July 2021 रोजी पाहिले.
- ^ Developed Economy Definition Archived 2016-03-22 at the Wayback Machine.. Investopedia (16 April 2010). Retrieved 12 July 2013.
- ^ "Report for Selected Country Groups and Subjects". www.imf.org. 2016-03-04 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 2023-03-27 रोजी पाहिले.. www.imf.org. Archived from the original on 4 March 2016.