लीला पूनावाला

लीला फिरोज पूनावाला (जन्म:१६ सप्टेंबर १९४४)हया एक भारतीय उद्योगपती, परोपकारी, मानवतावादी आणि लीला पूनावाला फाउंडेशनचे संस्थापक आहेत.त्यांची एक खाजगी संस्था आहे ज्याद्वारे शिष्यवृत्ती आणि मार्गदर्शन प्रदान करण्याच्या उद्देशाने भारतातील इच्छुक मुलींमध्ये व्यावसायिक शिक्षणाचा प्रसार केला जातो.तसेच त्या भारतीय महिला बँकच्या सदस्य आहेत.

जीवनचरित्र

लीला यांचा जन्म १६ सप्टेंबर १९४४ रोजी हैदराबाद येथील सिंध प्रांतात झाला.जेव्हा त्या तीन वर्षांच्या होत्या तेव्हा त्यांचे वडील वारले.भारताच्या विभाजनानंतर त्यांचे कुटुंब पुण्यात स्थायिक झाले. त्यांनी १९६७ साली पुणे विद्यापीठाच्या अतर्गत अभियांत्रिकी शासकीय महाविद्यालयातून प्रथम श्रेणीतील मेकॅनिकल इंजिनिअरिंगमध्ये पदवी प्राप्त केली. तिथे त्या फिरोज पूनावाला यांना भेटल्या. जिला दाऊदी बोहरा कुटुंबीयांची भेट झाली आणि त्याच कंपनीत काम करत असताना रूस्टन आणि हॉर्न्सबाबा येथे प्रशिक्षिक म्हणून त्यांचे कारकीर्द सुरू केले. कंपनीच्या नियमानुसार एकाच कुटुंबातील सदस्यांना एकत्र काम करण्यापासून प्रतिबंधित केले जाते, म्हणून भारतीय प्रशिक्षणार्थी म्हणून अल्फा लावलला स्वीडिश बहुराष्ट्रीय, जेथे ती विविध पदावर कार्यरत होती. अशाप्रकारे त्या भारतातील पहिल्या महिला सीईओ झाल्या.

वारसा आणि स्थान

पुणे चेंबर ऑफ कॉमर्स, इंडस्ट्री ॲण्ड ॲग्रीकल्चर (एमएसीसीआयए)चे पुणे-स्वीडिश अध्याय स्थापन झाल्यावर पूनावालांचे योगदान आढळते जे २००१ मध्ये अस्तित्वात आले.अल्फा लावलच्या सेवानिवृत्तीनंतर त्यांनी लीला कन्सल्टिंग सर्व्हिसेस कंपनीच्या नावाखाली एक सल्लागार संस्था उघडली आणि अनेक कंपन्यांकडे एक सल्लागार म्हणून काम केले. श्लल्बर्गर, यूएसए आणि आर्को सेफ्टी इक्विपमेंट, यूकेने आपल्या क्लायंट्समध्ये हे दर्शविले. त्या पुणे नागरिकांच्या पोलीस दलात संस्थापक संचालक आहे, जी ग्रामीण कम्युनिस्टांच्या कल्याणामधे सहभाग घेत असलेल्या अष्टा नं काई या बोर्डवर बसलेली आहे आणि पुणे ब्लिंडमेन असोसिएशनचे उपाध्यक्ष आहे. त्या पुणे विद्यापीठातील जागतिक वन्यजीव निधी आणि संस्कृती व्यवस्थापन आणि नेतृत्व शासकीय परिषदेचे सदस्य देखील आहे.

लीला पूनावाला फाऊंडेशन

लीला पूनावाला यांनी १९९६ मध्ये २० मुलींना आपल्या पदव्युत्तर शिक्षणासाठी लीला पूनावाला फाऊंडेशनची स्थापना केली, जेणेकरून त्यांना त्यांच्या ५३ व्या वाढदिवशी भेटवस्तू मिळाली. तेव्हापासून, फाऊंडेशन प्राथमिक स्वरूपात पुणे, अमरावती आणि महाराष्ट्रातील वर्धा जिल्ह्यातील मुलींचे पदवी व पदव्युत्तर अभ्यासक्रम चालवितात. फाउंडेशनने आतापर्यंत ४१३५ मुलींना त्यांचे शिक्षण पुढे चालू ठेवण्यास मदत केली आहे. त्याच्या २० वर्षांच्या इतिहासामध्ये, फाऊंडेशनने आतापर्यंत ८२२५ शिष्यवृत्ती प्रदान केल्या आहेत.

३ श्रेणींमध्ये विभागलेले व १ उप श्रेणी, ज्या शिष्यवृत्ती प्राप्त होतात त्या मुलींना नवीन ओळखही दिले जाते. खालील प्रमाणे आहेत:

• लीला फेलो: पोस्ट ग्रॅज्युएशनसाठी शिष्यवृत्ती प्राप्त केलेल्या मुलींना लीला फेलो म्हणून ओळखले जाते.
• लीला मुली: विज्ञान आणि अभियांत्रिकीच्या क्षेत्रात पदवीपूर्व पदवी प्राप्त करण्यासाठी शिष्यवृत्ती प्राप्त करणारी मुली.
• लीला जुनियर: ज्या मुलींनी ७ वीच्या शिष्यवृत्ती प्राप्त केली आहे.

माध्यमिक शाळा प्रमाणपत्र परीक्षा उत्तीर्ण झाल्यावर मुलींना लीला सीनियर्स बनतात. दहावीची परीक्षा उत्तीर्ण झाल्यावर मुलींना ऑटो स्कॉलरशिप मिळते जे ते पदवीपर्यंत लागू होते.

फाउंडेशनच्या कामकाजाचा आर्थिक सहाय्यासाठी तसेच समुपदेशन, कारकीर्द सल्ला आणि प्रशिक्षण उद्देशासाठी मर्यादित नाही.त्यांचे पती, फिरोज पूनावाला, पुणे शहरातील काही उल्लेखनीय व्यक्तिमत्त्वांसह फाउंडेशनच्या कार्यामध्ये त्यांना मदत करते.

पुरस्कार आणि सन्मान

१९८९ साली भारत सरकारकडून पद्मश्रीचे नागरी सन्मान, २००३ मध्ये स्वीडनच्या राजाकडून पोलर स्टारचे ऑर्डर ऑफ द पोलर स्टार यासारख्या दोन पुरस्कारांसह अनेक लहान आणि मोठे पारितोषिकांना पुरस्कृत केले गेले.व्यावसायिक कारकिर्दीने सर्वोत्कृष्ट लेडी एक्झिक्युटिव्ह ॲवॉर्ड, बेस्ट इन इंटरनॅशनल मार्केटिंग अवॉर्ड, मार्केटिंग मैन ऑफ द इयर, विजय रत्न, एफआयई ॲवॉर्ड फॉर एक्सलन्स, उद्योग ज्योती, उद्योग रतन अवॉर्ड, राष्ट्रीय उद्योग पुरस्कार, भारत उद्योग गोल्ड मेडल, उद्योग भूषण पुरस्कार, पुणे सुपर अचीवर्स अवॉर्ड, सर्वोत्तम व्यवस्थापन कंसोर्टियम ॲवॉर्ड ऑफ एक्सेलन्स, महिला अचीवर्स अवॉर्ड २०१२ आणि जेएएल लीडरशिप अवॉर्ड २०१२.त्यांना सामाजिक आणि परोपकारी उपक्रमांबद्दल सन्मानित करण्यात आले आहे. त्यात लेडी ऑफ द डिकॅड अवॉर्ड, शिरोमणी महिला ॲवॉर्ड, फॉर वे टेस्ट अवॉर्ड, कोहिनूर रत्न, इंटरनॅशनल वुमन ऑफ दी इयर, राजीव गांधी एक्सलन्स अवॉर्ड, ग्लोबल इंडिया एक्सलन्स अवार्ड,समाजश्री पुरस्कार,हिंदू गौरव पुरस्कार, इंदिरा गांधी मेमोरियल पुरस्कार, पुणेचे प्राइड ॲवॉर्ड, सूर्यदत्त नॅशनल अवार्ड, रोटरी क्लब ऑफ पूना मिडटाउन सर्व्हिस एक्सलन्स अवॉर्ड आणि गुरुजन गौरव पुरस्कार.त्यांना दोन जीवनगौरव पुरस्कारही मिळाले आहेत.इंडियन वुमन सायंटिस्ट असोसिएशन लाइफटाइम अचीव्हमेंट अवॉर्ड आणि इंदिरा ग्रुप ऑफ इन्स्टिट्यूट्स लाईफ टाईम अचीवमेंट अवॉर्ड.त्या इंडियन इंस्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी, रोपारच्या संचालक मंडळाचे अध्यक्षही आहेत.