मुक्त बाजार

मुक्त बाजापेठ बाजार म्हणजे बाजाराची अशी व्यवस्था ज्यामध्ये वस्तूंच्या आणि सेवांच्या किंमती विक्रेते आणि ग्राहक ह्यांच्यातील संमतीने मुक्तपणे ठरवल्या जातात व शासन, किंमत ठरवणारी एकाधिकारशाही किंवा इतर कोणत्याही अधिकाराचा पुरवठा आणि मागणीच्या नियमांमध्ये आणि जोरांमध्ये हस्तक्षेप नसतो.

अर्थशास्त्रात , मुक्त बाजार ही एक आर्थिक प्रणाली आहे ज्यामध्ये वस्तू आणि सेवांच्या किमती विक्रेते आणि खरेदीदारांनी व्यक्त केलेल्या मागणी आणि पुरवठ्याद्वारे निर्धारित केल्या जातात . अशा बाजारपेठा, मॉडेलप्रमाणे, सरकार किंवा इतर कोणत्याही बाह्य प्राधिकरणाच्या हस्तक्षेपाशिवाय चालतात . एक आदर्श आदर्श म्हणून मुक्त बाजाराचे समर्थक त्याचे नियमन केलेल्या बाजाराशी विरोधाभास करतात, ज्यामध्ये सरकार कर किंवा नियमांसारख्या विविध पद्धतींद्वारे पुरवठा आणि मागणीमध्ये हस्तक्षेप करते . एक आदर्श मुक्त बाजार अर्थव्यवस्थेमध्ये , वस्तू आणि सेवांच्या किंमती केवळ सहभागींच्या बोली आणि ऑफरद्वारे सेट केल्या जातात

मुक्त बाजाराला थेट स्पर्धेची आवश्यकता नसते; तथापि, नवीन बाजारपेठेत प्रवेश करणाऱ्यांना मुक्तपणे परवानगी देणारी फ्रेमवर्क आवश्यक आहे. म्हणूनच, मुक्त बाजारपेठेतील स्पर्धा हा मुक्त बाजाराच्या परिस्थितीचा परिणाम आहे, ज्यामध्ये बाजारातील सहभागींना त्यांच्या नफ्याच्या हेतूचे पालन करण्यापासून रोखले जाऊ नये .

परिपूर्ण स्पर्धेच्या कोणत्याही परिस्थितीची अनुपस्थिती बाजारातील अपयश मानली जाते . बाजारातील अपयशाचा सामना करण्यासाठी नियामक हस्तक्षेप एक पर्यायी शक्ती प्रदान करू शकतो, ज्यामुळे काही अर्थतज्ञांचा असा विश्वास आहे की बाजार नियमनचे काही प्रकार एक मुक्त बाजार प्रदान करण्यासाठी अनियंत्रित बाजारापेक्षा चांगले असू शकतात.

एखाद्या वस्तूची मागणी (जसे की एखादी वस्तू किंवा सेवा) ती विकत घेण्याचा प्रयत्न करत असलेल्या लोकांकडून आर्थिक बाजारातील दबाव दर्शवते. खरेदीदारांकडे जास्तीत जास्त किंमत असते जी ते एखाद्या वस्तूसाठी देण्यास इच्छुक असतात आणि विक्रेत्यांकडे किमान किंमत असते ज्यावर ते त्यांचे उत्पादन ऑफर करण्यास इच्छुक असतात. पुरवठा आणि मागणी वक्र ज्या बिंदूवर पूर्ण होतात ते वस्तू आणि मागणी केलेल्या प्रमाणाची समतोल किंमत असते. समतोल किंमतीपेक्षा कमी किमतीत त्यांच्या मालाची ऑफर करण्यास इच्छुक विक्रेते उत्पादक अधिशेष म्हणून फरक प्राप्त करतात . समतोल किंमतीपेक्षा जास्त किमतीत वस्तूंसाठी पैसे देण्यास इच्छुक असलेल्या खरेदीदारांना ग्राहक अधिशेष म्हणून फरक प्राप्त होतो .