बोधिमंड

बोधिमंड ( संस्कृत आणि पाली ; चिनी 道場 , फीनयीन : dàochǎng) हा बौद्ध धर्मात वापरला जाणारा शब्द आहे ज्याचा अर्थ "प्रबोधन स्थिती" असा आहे. हरिभद्राच्या म्हणण्यानुसार, "ही एक आसन म्हणून वापरली जाणारी जागा आहे, जिथे ज्ञानाचे सार विद्यमान आहे". जरी असेच लिहिलेले असले तरी बोधिमंड हे बोधिमंडळ (ज्याचा अर्थ ज्ञानवर्तुळ आहे) या शब्दाचे समानार्थी नाही.

एमेई पर्वत येथे बोधिसत्त्व सामंतभद्रचा पुतळा

बोधिमंडांना बौद्ध भक्त नियमितपणे भेट देतात आणि काही लोक लोकप्रिय धर्मनिरपेक्ष पर्यटनस्थळेही बनली आहेत. बौद्ध धर्माच्या बऱ्याच प्रकारांमध्ये असे मानले जाते की बोधिमंड आध्यात्मिकरित्या शुद्ध जागा आहेत आणि ध्यान व ज्ञानार्जन करण्यासाठी अनुकूल आहेत.

वेगवेगळे बौद्ध पंथ अनेकदा वेगवेगळ्या बोधिमंडांच्या स्थळाबद्दल आणि महत्त्वाबद्दल एकमत नसतात. अपेक्षेप्रमाणे, दक्षिणी थेरवाद परंपरा महत्त्व भारतीय उपखंडातील बोधिमंडांना सर्वात जास्त महत्त्व देते आणि उत्तरेकडील महायान परंपरेमध्ये चीन, जपान आणि तिबेट मधील बोधिमंडांना अधिक महत्त्व आहे.

भारतातील प्रसिद्ध बोधिमंड

• वज्रासन, बोधगया : गौतम बुद्ध
• पोतालका गड : अवलोकीतेश्वर बोधिसत्व

चीनमधील प्रसिद्ध बोधीमास

• पुतुओ पर्वत  : अवलोकीतेश्वर बोधिसत्व
• एमेई पर्वत : सामंतभद्र बोधिसत्व
• वुताई पर्वत : मंजुश्री बोधिसत्व
• जिहुआ पर्वत: क्षितिगर्भ बोधिसत्व