प्रधानमंत्री मुद्रा योजना

प्रधानमंत्री मुद्रा योजना (इं:Pradhan Mantri Mudra Yojana लघ्रुप:(PMMY))२०१५ -१६ च्या अर्थसंकल्पानुसार २०००० कोटी रुपयांची गुंतवणूक करून मुद्रा बँक उभारण्याची घोषणा करण्यात आली , बँकेअंतर्गत ३००० कोटी रुपयांचा पतहमी निधी उभारण्याची घोषणा करण्यात आली . मुद्रा बँकेची कंपनी म्हणून मार्च २०१५ मध्ये कंपनी कायदा २०१३ अंतर्गत आणि गैरबँकिंग वित्तीय कंपनी  म्हणून ७ एप्रिल २०१५ला रिझर्व्ह बँक कायदा १९३४ अंतर्गत नोंदणी करण्यात आली मुद्रा ही एक सुक्ष्म एककांच्या विकास व पुनर्वित्तपुरवठ्यासाठी भारत सरकारने स्थापित केलेली नवीन संस्था आहे.या योजनेची घोषणा, २०१६ च्या केंद्रीय अंदाजपत्रकामध्ये अर्थमंत्र्यांनी केली. या मुद्रा योजनेचा उद्देश {नॉन-कॉर्पोरेट} नवीन सामुदायिक लघु व्यावसायिक क्षेत्रास वित्त पुरवठा करणे असा आहे. प्रधानमंत्री मुद्रा योजनेत रु. एक लाख करोड पर्यंत छोट्या व्यावसायिकांना कर्ज मंजूर करण्यात आले असे प्रधानमंत्री म्हणाले.त्यांनी यावर जोर दिला कि तरुणांनी रोजगार देण्याची तयारी ठेवावयास हवी न कि रोजगार मागण्याची.

या योजनेच्या लाभार्थ्यांना भरावा लागणारा व्याजाचा दर हा सुमारे 8.40% ते 12.45% एवढा आहे.

उद्देश

केंद्र सरकारची मुद्रा योजना (पीएमएमवाय)ची दोन उद्दिष्टे आहेत. प्रथम, स्वयंरोजगारासाठी सोपे कर्ज. दुसरे म्हणजे, छोट्या उद्योगांद्वारे रोजगार निर्माण करणे. आपला व्यवसाय सुरू करण्यासाठी आपल्याला भांडवलाची समस्या देखील येत असेल तर आपण आपले स्वप्न केंद्र सरकारच्या पीएमएमवाय बरोबर साकार करू शकता.

सुलभ कर्ज मिळाल्यास लोकांना मोठ्या प्रमाणात स्वयंरोजगारासाठी प्रेरित केले जाईल, असा सरकारचा विचार आहे. यामुळे मोठ्या संख्येने रोजगाराच्या संधीही निर्माण होतील. मुद्रा योजनेपूर्वी (पीएमएमवाय) छोट्या उद्योगांसाठी बँकेतून कर्ज घेण्यासाठी बऱ्याच औपचारिकता पूर्ण कराव्या लागतात. कर्जाची हमी देखील आवश्यक होती. यामुळे, बऱ्याच लोकांना उद्यम सुरू करायचा होता, परंतु बँकेकडून कर्ज घेण्यास टाळाटाळ केली. पंतप्रधान मुद्रा योजना (पीएमएमवायचे पूर्ण नाव मायक्रो युनिट डेव्हलपमेंट रिफायनान्स एजन्सी)

प्रधानमंत्री मुद्रा कर्ज योजना सूक्ष्म, लघु आणि मध्यम उद्योगांसाठी एक महत्वपूर्ण आर्थिक सहाय्य साधन आहे, ज्यामुळे उद्योजकांना त्यांच्या व्यवसायाच्या वाढीसाठी आवश्यक भांडवल मिळू शकते. यामुळे अर्थव्यवस्थेत रोजगारनिर्मितीला चालना मिळते आणि देशाच्या आर्थिक विकासात महत्त्वपूर्ण योगदान होते.

कर्जाचे प्रकार

• शिशु कर्जः शिशु कर्जाखाली 50,000 रुपयांपर्यंतची कर्जे दिली जातात.
• किशोर कर्ज: 50,000 ते 5 लाख रुपयांपर्यंतची कर्ज किशोर कर्जांतर्गत दिली जाते.
• तरुण कर्जे: तरुण कर्जाखाली 5 लाख ते 10 लाखांपर्यंतची कर्जे दिली जातात.

अर्ज करण्याची प्रक्रिया

1. अर्जदार पात्रता:
   • कोणताही भारतीय नागरिक ज्याला उद्योग सुरू करायचा आहे किंवा चालू उद्योगाचा विस्तार करायचा आहे.
2. आवश्यक कागदपत्रे:
   • ओळखपत्र (आधार कार्ड, पॅन कार्ड इ.)
   • पत्ता पुरावा (रहिवासी प्रमाणपत्र, विजेचे बील इ.)
   • व्यवसाय योजना किंवा प्रस्ताव
   • बँक खात्याचा तपशील
3. अर्ज प्रक्रिया:
   • बँकेमध्ये जाऊन अर्ज भरणे.
   • आवश्यक कागदपत्रे सादर करणे.
   • बँकेचे अधिकारी कर्ज अर्जाची तपासणी करतील आणि योग्यतेनुसार कर्ज मंजूर करतील.

प्रधानमंत्री मुद्रा कर्ज योजना सूक्ष्म, लघु आणि मध्यम उद्योगांसाठी एक महत्वपूर्ण आर्थिक सहाय्य साधन आहे, ज्यामुळे उद्योजकांना त्यांच्या व्यवसायाच्या वाढीसाठी आवश्यक भांडवल मिळू शकते. यामुळे अर्थव्यवस्थेत रोजगारनिर्मितीला चालना मिळते आणि देशाच्या आर्थिक विकासात महत्त्वपूर्ण योगदान होते.

फायदे

मुद्रा योजना (पीएमएमवाय) अंतर्गत हमीशिवाय कर्ज दिले जाते. याशिवाय कमी कागदपत्रे आणि जलद प्रक्रिया, कमी व्याजदर व कर्जासाठी कोणतीही प्रक्रिया शुल्कही आकारले जात नाही. मुद्रा योजनेत (पीएमएमवाय) कर्जाची परतफेड कालावधी 5 वर्षांपर्यंत वाढवता येईल. कर्जदाराला मुद्रा कार्ड मिळते ज्याच्या मदतीने व्यवसायाच्या गरजेवर खर्च करता येतो.

प्रधानमंत्री मुद्रा योजना २०२१ मध्ये कसा अर्ज करावा?

पंतप्रधान मुद्रा योजनेंतर्गत आपला उद्योग सुरू करण्यासाठी जर तुम्हाला बँकेकडून कर्ज घ्यायचे असेल तर तुम्हाला खाली दिलेली पद्धत वापरावी लागेल.

• सर्वप्रथम, या योजनेंतर्गत अर्ज करण्यासाठी अर्जदारास संबंधित बँकेकडून अर्ज भरावा लागेल.
• त्यानंतर, अर्ज, जसे की नाव, पत्ता, मोबाईल नंबर, आधार कार्ड नंबर इ. मध्ये मागितलेली सर्व माहिती भरावी लागेल आणि सर्व कागदपत्रे संबंधित बँकेत जमा करावी लागतील.
• त्यानंतर, बँक अधिकारी आपला अर्ज आणि सर्व कागदपत्रे आणि कर्जाची रक्कम 1 महिन्याच्या आत आपल्या बँक खात्यात पाठविली जाईल.
• अशा प्रकारे आपला अर्ज पूर्ण होईल आणि आपण प्राप्त कर्जाच्या रकमेसह आपला उद्योग सुरू करण्यास सक्षम असाल.