दिल्ली गेट (लाल किल्ला)

**दिल्ली गेट (लाल किल्ला)**
	historical place in Delhi, India
	माध्यमे अपभारण करा
	विकिपीडिया
प्रकार	gate
स्थान	Daryaganj, मध्य दिल्ली जिल्हा, Delhi division, National Capital Territory of Delhi, भारत
द्वारे अनुरक्षित	Archaeological Survey of India, Delhi circle;
वारसा अभिधान	Monument of National Importance;
	२८° ३८′ २८.३१″ N, ७७° १४′ २५.८४″ E
अधिकार नियंत्रण
	Q5253759;
	रिसोनेंटेर; पेटस्केन; सखोलीया; ओपनस्ट्रीट मॅप; शोधक साधन; विकिशूटमी; चित्रित शोध;

दिल्ली गेट हे दिल्लीतील लाल किल्ल्याचे प्रवेशद्वार आहे आणि किल्ल्याच्या दक्षिणेकडील भिंतीवर आहे. तसेच ते शहरातील ऐतिहासिक दरवाजांपैकी एक आहे, व मुगल काळातील वास्तुकलेचे उत्कृष्ट उदाहरण आहे. या दरवाज्याला दिल्ली शहरावरून त्याचे नाव मिळाले आहे. मुख्य गेट लाहोरी गेट आहे, जे दिल्ली गेटसारखेच दिसते. हे गेट १६३८ मध्ये शाहजहानच्या काळात बांधले गेले आहे. औरंगजेबाने पश्चिमेकडे तोंड करून १०.५ मीटर उंच बार्बिकन दिले होते. दिल्ली गेट हे लाल किल्ल्याच्या भिंतींमध्ये बांधले गेले आहे आणि याचे मुख्य उद्दिष्ट आग्रा येथून येणाऱ्या प्रवाशांना दिल्लीमध्ये प्रवेश देणे होते. शाहजहानाने आपल्या राजधानीला मजबूत करण्यासाठी आणि संरक्षणासाठी या दरवाज्याची निर्मिती केली.

हे प्रवेशद्वार तीन मजल्यांचे आहे आणि चौकोनी, आयताकृती आणि कमानदार फलकांनी सजवलेले आहे. या फलकांना दोन उघड्या अष्टकोनी मंडपांनी मुकुट घातले आहे, जे अर्ध-अष्टकोनी बुरुजांवर आहेत. गेट लाल वाळूच्या दगडाने सुशोभित केलेले आहे, तर मंडपाचे छत पांढऱ्या दगडाचे आहे. दोन मंडपांमध्ये सात लहान संगमरवरी घुमटांसह लहान छत्रींची पडदे आहेत. ज्वाला-आकाराच्या बॅटमेंट्स भिंतीवर आहेत. दिल्ली गेटजवळच शेवटचा सम्राट सप्टेंबर १८५७ नंतर तुरुंगात ठेवण्यात आला होता. ^[१]

आतील आणि बाहेरील दरवाज्यांच्या मध्ये दोन मोठे दगडी हत्ती स्वार नसलेले उभे आहेत. लॉर्ड कर्झनच्या भेटीदरम्यान त्यांची जागा बदलण्यात आली होती. किल्ल्याच्या दक्षिणेकडील हिमनदीच्या पलीकडे जुन्या स्मशानभूमीच्या जागेवर क्रॉस चिन्हांकित आहे, तसेच दर्या-गंजच्या बागा आणि छावणी आहेत. फैज बाजार पश्चिमेकडे दिल्ली गेटकडे जाणारा आहे.^[२]

वास्तुकला

दिल्ली गेट हे लाल वाळूच्या दगडांनी बांधले गेले आहे, ज्यामुळे त्याला भव्य आणि आकर्षक रूप मिळाले आहे. दरवाज्याच्या वरच्या बाजूस नक्षीकाम आणि सुंदर कलाकृती आढळतात, जे मुगल कालीन स्थापत्यशैलीचे द्योतक आहेत. दरवाज्याच्या दोन्ही बाजूला मोठे बुरुज असून, त्यावर रक्षक तैनात केले जात असत.

वर्तमान स्थिती

आज, दिल्ली गेट एक पर्यटक आकर्षण केंद्र आहे आणि भारतीय पुरातत्व सर्वेक्षण द्वारा संरक्षित आहे. याचे ऐतिहासिक महत्त्व आणि वास्तुकलेच्या सौंदर्यामुळे, अनेक पर्यटक आणि इतिहासप्रेमी येथे भेट देतात. दिल्ली गेटच्या आसपासचे क्षेत्र विकसित केले गेले आहे, परंतु त्याचे ऐतिहासिक महत्त्व कायम राखले गेले आहे.

संदर्भ

^ "May 14: Delhi". chrisputro.com. 7 July 2018 रोजी पाहिले.
^ "A handbook for travellers in India, Burma, and Ceylon ". 12 October 2016 रोजी पाहिले.

[1] "May 14: Delhi". chrisputro.com. 7 July 2018 रोजी पाहिले.

[2] "A handbook for travellers in India, Burma, and Ceylon ". 12 October 2016 रोजी पाहिले.

[१]

[२]