डेंटन आर्थर कूली (Denton Arthur Cooley,२२ ऑगस्ट, १९२० - १८ नोव्हेंबर, २०१६) हे एक अमेरिकन हृदय आणि कार्डिओथोरॅसिक शल्यविशारद (सर्जन) होते, संपूर्ण कृत्रिम हृदय प्रत्यारोपण करणारे ते पहिले होते. १९६९ मध्ये त्यांनी पहिल्यांदा एका रुग्णास प्लास्टिकचे हृदय बसवण्याची यशस्वी शस्त्रक्रिया केली. रुग्णास दुसरे हृदय मिळेपर्यंत जिवंत ठेवण्यासाठी त्यांनी हे प्रत्यारोपण केले होते. ओपन हार्ट सर्जरीमधील धोका कमी करण्यासाठी त्या रक्तहीन हर्ट शस्त्रक्रियेचा शोध लावला.[१]

डेंटन कूली यांचा जन्म १९२० मध्ये टेक्सासमधील ह्यूस्टन येथे झाला. 1941 मध्ये टेक्सास विद्यापीठातून पदवी घेतल्यानंतर, कुलीने जॉन्स हॉपकिन्स विद्यापीठ, बाल्टीमोर (1944) मधून M.D. पदवी प्राप्त केली. त्याच संस्थेत त्यांनी डॉ. अल्फ्रेड ब्लॅकच्या हाताखाली सर्जिकल रेसिडेन्सी पूर्ण केली. दुसऱ्या महायुद्धादरम्यान लष्करी सेवेनंतर, त्याने आपले प्रशिक्षण चालू ठेवले, आता लंडनमधील ब्रिटीश हृदय शल्यचिकित्सक रसेल ब्रोक यांच्याकडे. त्यानंतर ते लंडनमधील रॉयल ब्रॉम्प्टन हॉस्पिटलमध्ये रसेल ब्रॉकसह वरिष्ठ शस्त्रक्रिया रजिस्ट्रार बनले. 1951 मध्ये कूली ह्यूस्टनला परतले आणि बेलर कॉलेज ऑफ मेडिसिनमध्ये दाखल झाले, जिथे त्यांनी मायकेल डेबेकी यांच्या हाताखाली काम केले. 1969 मध्ये, त्यांनी 1962 मध्ये स्थापन केलेल्या टेक्सास हार्ट इन्स्टिट्यूट (THI) मध्ये मुख्य सर्जन होण्यासाठी बेलरचा राजीनामा दिला.

1946 मध्ये, कुलीला आर्मी मेडिकल कॉर्प्समध्ये सक्रिय कर्तव्यासाठी बोलावण्यात आले आणि ऑस्ट्रियाच्या लिंझ येथील स्टेशन हॉस्पिटलमध्ये शस्त्रक्रिया सेवा प्रमुख म्हणून काम केले. 1948 मध्ये त्याला कर्णधार पदावरून डिस्चार्ज देण्यात आला आणि जॉन्स हॉपकिन्स येथे त्याचे निवासस्थान पूर्ण करण्यासाठी ते परत आले, जिथे ते शस्त्रक्रियेचे प्रशिक्षक म्हणून राहिले. 1950 मध्ये, ते रॉयल ब्रॉम्प्टन हॉस्पिटलमध्ये रसेल ब्रॉकसोबत काम करण्यासाठी लंडनला गेले.


डॉ. कूलीच्या कारकिर्दीत आधुनिक हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी शस्त्रक्रियेचा इतिहास आहे. त्याने आजच्या सामान्यतः वापरल्या जाणाऱ्या अनेक हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी प्रक्रिया आणि उपकरणे विकसित केली. ते युनायटेड स्टेट्स (1968) मध्ये पहिले यशस्वी मानवी हृदय प्रत्यारोपण, तसेच यांत्रिक उपकरणांचे पहिले नैदानिक ​​प्रत्यारोपण - एकूण कृत्रिम हृदय (1969 आणि 1981) आणि डावे वेंट्रिक्युलर असिस्ट उपकरण (1978) - म्हणून ओळखले जातात. हृदय प्रत्यारोपणासाठी पूल. तथापि, त्यांचे इतर अनेक योगदान तितकेच महत्त्वाचे आहेत: पहिली यशस्वी कॅरोटीड एंडार्टेरेक्टॉमी तसेच रोगग्रस्त हृदयाच्या झडपा, जन्मजात हृदयाच्या विसंगती आणि महाधमनी आणि वेंट्रिक्युलर एन्युरिझम्स दुरुस्त करण्याचे तंत्र.

ओपन हार्ट सर्जरीच्या सुरुवातीच्या दिवसांमध्ये, काही हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी सर्जन दररोज दोनपेक्षा जास्त ऑपरेशन करत होते. डॉ. कुली यांनी सिद्ध केले की एक कुशल सर्जन दररोज 12 प्रक्रिया करू शकतो. हृदय-फुफ्फुसाच्या यंत्रास प्राइम करण्यासाठी त्याने रक्ताऐवजी ग्लुकोजचा वापर केल्यामुळे, रुग्णांना अनावश्यक रक्ताच्या संपर्कात येण्यापासून वाचवले गेले आणि अधिक ऑपरेशन केले जाऊ शकले. त्यांनी आणि त्यांच्या टीमने जवळपास 115,000 ओपन हार्ट ऑपरेशन केले. या कारणांमुळे, डॉ. कूलीचे नाव वैद्यकीय आणि तांत्रिक उत्कृष्टतेचे समानार्थी बनले.

डॉ. कूलीचे नवकल्पना केवळ ऑपरेटिंग रूम किंवा प्रयोगशाळेपुरते मर्यादित नव्हते. उदाहरणार्थ, त्याने एक व्यवस्थापित आरोग्य सेवा योजना स्थापन केली जी हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी सेवांना एका निश्चित शुल्कात "बंडल" करणारी पहिली होती, ज्यामुळे लाखो आरोग्य सेवा डॉलर्स वाचले. त्यांनी THI येथे अनेक शैक्षणिक कार्यक्रमांची स्थापना केली. शिवाय, हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी तंत्रज्ञानाचे प्रवक्ते म्हणून काम करून, डॉ. कूली यांनी ह्रदयाशी संबंधित सहाय्यक उपकरणे, कृत्रिम हृदय आणि ह्रदय प्रत्यारोपण यांना आजचे जीवनरक्षक उपचार बनविण्यात मदत केली.

डॉ. कूलीने 1,300 हून अधिक वैज्ञानिक शोधनिबंध आणि 12 पुस्तके लिहिली किंवा सहलेखन केली. त्यांच्या सन्मानार्थ THI सर्जिकल प्रशिक्षणार्थींनी स्थापन केलेल्या डेंटन कूली कार्डिओव्हस्कुलर सर्जिकल सोसायटीसह 70 हून अधिक व्यावसायिक संस्थांचे ते सदस्य किंवा मानद सदस्य होते. त्याच्या 120 हून अधिक सन्मान आणि पुरस्कारांपैकी नॅशनल मेडल ऑफ टेक्नॉलॉजी; प्रेसिडेंशियल मेडल ऑफ फ्रीडम, यूएसचा सर्वोच्च नागरी पुरस्कार; रेने लेरिचे पुरस्कार, आंतरराष्ट्रीय सर्जिकल सोसायटीचा सर्वोच्च सन्मान; अमेरिकन मेडिकल असोसिएशनचा विशिष्ट सेवा पुरस्कार; अमेरिकन कॉलेज ऑफ कार्डिओलॉजीचा गिफ्टेड टीचर अवॉर्ड; नॅशनल कॉलेजिएट अॅथलेटिक असोसिएशनने आपल्या व्यवसायात राष्ट्रीय स्तरावर ओळख मिळवलेल्या विद्यापीठाच्या खेळाडूला थिओडोर रुझवेल्ट पुरस्कार; आणि वैद्यकीय विज्ञानासाठी ग्रँड हमदान आंतरराष्ट्रीय पुरस्कार. त्यांना आठ विद्यापीठांमधून मानद पदवी आणि आठ रॉयल कॉलेज ऑफ सर्जरीमध्ये मानद फेलोशिपही मिळाली. टेक्सास युनिव्हर्सिटी आणि जॉन्स हॉपकिन्स युनिव्हर्सिटी या दोन्ही ठिकाणी त्याला प्रतिष्ठित माजी विद्यार्थी म्हणून नाव देण्यात आले.

हे सुद्धा पहा संपादन

संदर्भ आणि नोंदी संपादन

  1. ^ "कुशल शल्‍यचिकित्‍सक डॉ. डेंटन कूली – Marathisrushti Articles". www.marathisrushti.com. 2022-08-22 रोजी पाहिले.