डिकवल

डिकवल हे भारतातील महाराष्ट्र राज्यातील दक्षिण कोकणातील सिंधुदुर्ग जिल्ह्यातील मालवण तालुक्यातील एक गाव आहे. हे गाव गावडे आडनाव असलेल्या लोकांनी वसवले असल्याची आख्यायिका आहे.

?डिकवल महाराष्ट्र • भारत
—  गाव  —
चित्र:Https://en.wikipedia.org/wiki/Dikwal
१६° ०७′ २२.५३″ N, ७३° ३६′ ३९.२७″ E ओपनस्ट्रीट मॅप गूगल अर्थ प्रोक्सिमिटीरामा
प्रमाणवेळ	भाप्रवे (यूटीसी+५:३०)
जवळचे शहर	मालवण
जिल्हा	सिंधुदुर्ग जिल्हा
भाषा	मराठी
सरपंच	मा. सुभाष दत्ताराम लाड
बोलीभाषा	मालवणी
कोड • पिन कोड • आरटीओ कोड	• ४१६६०३ • एमएच/

हवामान

पावसाळ्यात येथे भरपूर प्रमाणात पाऊस पडतो आणि हवामान समशीतोष्ण राहते. हिवाळ्यात येथील हवामान थंड असते व अनेकदा सकाळी धुके पडते. उन्हाळ्यात हवामान उष्ण असते. पावसाळ्यात येथे भातशेती केली जाते.

भौगोलिक स्थान

अरबी समुद्रापासून सुमारे 10 किलोमीटर (6.2 मैल) अंतरावर तीन बाजूंनी डोंगरांनी वेढलेला हा थंड, शांत आणि सुंदर ऐतिहासिक क्षेत्र आहे. त्याचे एकूण क्षेत्र सुमारे 560 हेक्टर आहे. गावडे कुटुंब चौके गावातून येथे स्थायिक झाले आणि त्यापूर्वी ते कर्नाटकातील गौडा जिल्ह्यातून आले होते. स्थानिक बोलीभाषा मालवणी आहे.

या गावात पाण्याचे क्षेत्र जास्त आहे, त्यामुळे ते चिखलमय होते, आणि या भागात चालताना पायांना चिखल चिकटत असे आणि म्हणून या भागाची ओळख डिक म्हणजे "डिंक" (चिकट गोंद) आणि वल म्हणजे "ओले" अशी झाली. अशाप्रकारे हा परिसर डिक-वल, म्हणजेच 'डिकवल' म्हणून ओळखला जातो.

जुन्या आणि अधिकृत नोंदीनुसार डिकवल गावात दिंडा नावाची झाडे भरपूर होती. या गावात स्थानिक देवता गांगेश्वरच्या मंदिरासमोर, जिथे गावकरी परंपरेने प्रत्येक 'अमावस्येच्या दिवशी' भावई नावाचा खेळ खेळत असत. ते मातीत खोल खड्डा खोदत असत जेथे एक माणूस हातात नारळ घेऊन बसलेला असे आणि इतर तो पळवित असत. पळवून नेलेला नारळ हिसकवून नंतर त्याला ओढ्यावर धुण्यासाठी नेत. मग पुन्हा ते तो खेळाच्या डाव खेळून् परत आल्या देव पूजेच्या विधी सुरू करण्याचा भाग असे ज्याला 'दिंडवाल' म्हणत (दिंड्याच्या काठीने खेळला जाणारा खेळ). त्या वृक्षांच्या समूहाला (वन) दिंडवन म्हणत. त्यामुळे अशा प्रकारे दिंडवलचे डिकवल बनले.

लोकजीवन

या गावात राहणारे ग्रामस्थ सर्व शेतकरी आहेत. तांदूळ हे प्राथमिक पीक आहे आणि आधार देणारी पिके बागकामासह घेतली जातात, म्हणजे वृक्षारोपण देखील करतात. त्यापैकी अनेक ग्रामस्थ बहुतेक मुंबई, पुणे किंवा दिल्लीसारख्या शहरात नोकरी करतात, काही व्यवसायही करत आहेत. त्यांच्यापैकी बहुतेकजन मे महिन्यात त्यांच्या या मूळ गावी म्हणजे 'डिकवल' गावी जातात. हा महिना कडक उन्हाळ्याचा असतो जेव्हा भारतात शालेय विद्यार्थ्यांसाठी सुट्टी असते.

डिसेंबर महिन्यात ते 'दहीकलो' नावाचा देवपूजा उत्सव असतो. या निमित्ताने सर्व गावकरी एकत्र येऊन उत्सवाचा आनंद लुटतात. दहिकालो हे देवाच्या जीवनातील घडामोडींवर आधारित दशावतार नाटक असते. यासाठी बांधलेल्या कायमस्वरूपी रंगमंचावर देवा समोर वेगवेगळ्या कथा सादर केल्या जातात.

डिकवल येथील शाळा केवळ चौथीपर्यंत आहे. पुढच्या अभ्यासासाठी विद्यार्थी कट्टा येथे बारावीपर्यंत शिकण्यास जातात. चालण्याचे अंतर दीड तासांपेक्षा जास्त आहे, त्यामुळे एस्. टी. (स्टेट ट्रान्सपोर्ट) ने शाळेत जावे लागते. कसाल मार्गे मालवणला जाणाऱ्या (SH-116) रस्त्यावर डिकवलची सर्वात जवळचा बाजारपेठ 'कट्टा' आहे. शहरात स्थायिक होण्यासाठी ग्रामस्थांना शिक्षण हे देखील एक कारण आहे.

1971 मध्ये ग्रामस्थांच्या प्रयत्नाने सरकारने लक्ष घालण्यास सुरुवात केली तेव्हापासून गावाचा विकास होऊ लागला. गावकरी सश्रम रस्ते बांधण्यास सक्षम आहेत ज्यामुळे वाहतूक सुविधा विकसित होण्यास मदत झाली. आता विद्यार्थी राज्य परिवहन बसने (MSRTC) शाळेत जाऊ शकतात.

कोकण रेल्वेच्या मार्गावर 'सिंधुदुर्ग' हे या डिकवल गावासाठी सर्वात जवळचे रेल्वे स्थानक आहे. या स्थानकाला 'ओरस' असेही म्हणतात. ओरस हे सिंधुदुर्ग स्टेशनजवळचे शहर आहे.

गावडे कुटुंबाव्यतिरिक्त डिकवल येथे राहणाऱ्या कुटुंबांमध्ये परब, धुरी, पाताडे, मराळ, तेली इ. यांचा समावेश आहे. त्यांपैकी काहींचे आडनाव गावाच्या नावावरून डिकवलकर असेही आहे.

काही रहिवाशी, पूर्वी नोकरीव्यवसायासाठी पाकिस्तानात होते. त्यातील काही भारताच्या फाळणीनंतर भारतात परतले आणि महाराष्ट्रात वेगवेगळ्या गावात स्थायिक झाले. गावडे संपूर्ण भारतात आढळतात. अनेक गावडे कुटुंबीयांनी आपल्या मनाप्रमाणे आडनाव बदलले देखील आहे. बहुतेकांनी आपली नावे बदलून स्थानिक गावाचे नाव घेतले आहे. हे सर्व गावडे काश्यप (धामपाळ) गोत्रातील ९६ कुळी मराठा आहेत. कुटुंबाचा देव ज्योतिबा आहे. देवक कळंब (कलम) आहे. महादेव शिवाचे वंशज आणि त्यांचे धर्मगुरू संत अत्री असून 'गायत्री मंत्र' हा त्यांचा मंत्र असून त्यांचा वेद यजुर्वेद आहे.

नागरी सुविधा

पिण्याचे पाणी: वर्षभर कायम पाण्याचा नैसर्गिक पाझर पाट व स्थानिक ग्रामस्थांच्या मदतीने ग्रामपंचायती द्वारे विहिरी आहेत.

जि. प. प्राथमिक शाळा, गोळवण-डिकवल: डिकवल येथील ही शाळा केवळ चौथीपर्यंत आहे. पुढच्या अभ्यासासाठी विद्यार्थी कट्टा येथे बारावीपर्यंत शिकण्यास जातात. चालण्याचे अंतर दीड तासांपेक्षा जास्त आहे, त्यामुळे एस्. टी. (स्टेट ट्रान्सपोर्ट) ने शाळेत जावे लागते. कसाल मार्गे मालवणला जाणाऱ्या (SH-116) रस्त्यावर डिकवलची सर्वात जवळचा बाजारपेठ 'कट्टा' आहे. शहरात स्थायिक होण्यासाठी ग्रामस्थांना शिक्षण हे देखील एक कारण आहे.

स्मशाण भूमी: गावासाठी स्मशानभूमी स्थानिक ग्रामस्थांच्या मदतीने ग्रामपंचायती द्वारे सुधारण्यात आली आहे.

रस्ते: गावातून जाणारा कसाल बाजार येथून निघालेला गोळवण जवळ डिकवल फाट्यास कुमामे येथे जोडणारा रास्ता आहे. कुमामे येथून गुरामवाडीतून किंवा नांदोस गावातून कट्टा बाजारपेठ येथे जाता येते. या रस्त्याला तळ्याचे भरड थांब्यावरून गावातील वाड्यांमध्ये जाणारा शाळा व देऊळ यासाठी गांगेश्वर मंदिर मार्ग स्थानिक ग्रामस्थांच्या मदतीने ग्रामपंचायती द्वारे सुधारण्यात आला आहे.

वीज: महाराष्ट्र राज्य विद्युत वितरण कंपनी मर्यादित (महावितरण) संस्थेने गावाला वीज पुरवठा केला आहे. सेवा कार्यालय कट्टा बाजारपेठ येथे चोवीस तास उपलब्ध आहे.

जवळपासची गावे

गोळवण

कुमामे

वायंगवडे

खोटले

हेदूळ

नांदोस

तिरवडे

पोईप

संदर्भ

१.https://villageinfo.in/ २.https://www.census2011.co.in/ ३.http://tourism.gov.in/ ४.https://www.incredibleindia.org/ ५.https://www.india.gov.in/topics/travel-tourism ६.https://www.mapsofindia.com/