जोरावर सिंग (शीख धर्म)

जोरावर सिंह हा गुरू गोविंद सिंग यांचा दत्तक मुलगा होता ज्याला मुघल सम्राट औरंगजेबाच्या आदेशानुसार मुघल दरबारात फाशी देण्यात आली होती.

पार्श्वभूमी

१६९९ मध्ये, शिवालिक टेकड्यांवरील हिंदू राजांनी, या प्रदेशात वाढत्या शीख आधिपत्यामुळे निराश होऊन औरंगजेबाकडे मदतीची विनंती केली; त्यांच्या संयुक्त सैन्याने आनंदपूर येथे गोविंद सिंग यांच्या नेतृत्वाखालील खालशावर हल्ला केला परंतु त्यांचा पराभव झाला. शेजारच्या निर्मोहमध्ये दुसरा सामना झाला पण त्याचा शेवट शीखांच्या विजयात झाला; आनंदपूरमध्ये (इ. स. १७०२) कदाचित त्याच परिणामासाठी आणखी एक संघर्ष झाला असावा. १७०४ मध्ये, राजांनी आनंदपूरमध्ये सिंह विरुद्ध नूतनीकरण केले परंतु नजीकच्या पराभवाला सामोरे जावे लागल्यामुळे औरंगजेबाकडे मदतीची विनंती केली. मुघल सुभेदार मदतीला आले, पण ते युद्धाचा मार्ग बदलण्यात अयशस्वी ठरले. त्यानुसार, राजांनी उघड युद्ध करण्यापेक्षा शहराला वेढा घालण्याचा निर्णय घेतला.

काही अघटित महिने उलटून गेल्याने, अन्नाची टंचाई निर्माण झाल्याने सिंगच्या माणसांनी त्याला स्थलांतर करण्यास भाग पाडले; घेराव घालणाऱ्यांनी सुरक्षित मार्गाची हमी दिली पण सिंग यांचा त्यांच्यावर विश्वास नव्हता. शिखांनी रात्री आनंदपूर सोडले आणि चमकौरमध्ये आश्रय घेतला, फक्त तेथील हिंदू जमीनदार राजा आणि मुघल अधिकाराला माहिती देण्यासाठी. त्यानंतर झालेल्या दंगलीत सिंग निसटला पण त्याचे बहुतेक लोक मारले गेले किंवा पकडले गेले.

मृत्यू

काही शीख खाती सांगतात की सिंगचे दोन धाकटे मुलगे - जोरावर सिंग आणि फतेह सिंग - पकडले जाण्यापूर्वी चमकौर येथे यशस्वीपणे लढले होते. आनंदपूरपासून दूर स्थलांतरित असताना ते त्यांच्या आजीसह शीख सेवानिवृत्तांपासून वेगळे झाले होते, असे इतर खाती नोंदवतात; त्यानंतर, स्थानिक अधिकाऱ्यांनी त्यांचा विश्वासघात केला आणि मुघलांच्या स्वाधीन केले. सुखा सिंग आणि रतनसिंग भंगू, विशेषतः, एका लोभी ब्राह्मणाला विश्वासघातासाठी दोष देतात.

मुलांना सरहिंदला नेण्यात आले आणि प्रांतीय गव्हर्नर वजीर खान यांच्या दरबारात इस्लाम धर्मात बदलण्यासाठी जबरदस्ती करण्यात आली. खानच्या हिंदू सल्लागार सुचा नंद यांच्यावर शीख खात्यांचा आरोप आहे की, त्यांनी मुलांना फाशीची शिक्षा दिली होती; शेर मुहम्मद खान, मेहेरकोटलाचा नवाब, मुघलांचा मित्र असूनही आणि समोरासमोर नातेवाईक गमावूनही, एकमेव असहमत होता. दोन्ही मुलांनी धर्मांतर करण्यास नकार दिला आणि त्यांना फाशी देण्यात आली. सुरुवातीच्या शीख खात्यांमध्ये, त्यांचा फक्त शिरच्छेद करण्यात आला होता; लोकप्रिय शीख परंपरेत, त्यांना जिवंत "विटांनी बांधले" (कबर घालण्यात आले) असे मानले जाते.