चोकी द्रोन्मा
चोकी द्रोन्मा (१४२२ - १४५५) ही तिबेटी राजकुमारी आणि बौद्ध नेता होती. ती थांग टोंग ग्याल्पोची मुख्य पत्नी होती. जिने तिला वज्ररावीच्या वंशातून माचीग लॅब्ड्रॉनची उत्पत्ती म्हणून ओळखली जाते. तिला पहिली सामडिंग दोर्जे फाग्मो म्हणून नियुक्त केले गेले होते.
| चोकी द्रोन्मा | |
 न्येमो चेकर मठातील चोकी द्रोन्माचे भित्तिचित्र | |
| जन्म | १४२२ मांग्युल गुंगथांग |
| निर्वाण | १४५५ मनमोगांग मठ |
| धर्म | तिबेटी बौद्ध |
| वंश | वज्ररावी |
चरित्र संपादन
चोकी ड्रोन्मा हिचा जन्म १४२२ मध्ये मंग्युल गुंगथांगचा राजा थ्री ल्हावांग ग्याल्टसेनची मुलगी म्हणून झाला.[१] १४३८ मध्ये तिने गुंगथांग आणि लाटो यांच्यात युती करण्यासाठी दक्षिणेकडील तिबेट राज्य लॅटोमधील राजकुमाराशी लग्न करावे लागले.[२] १४४० मध्ये तिने एका मुलीला जन्म दिला. जेव्हा तिची मुलगी शालेय शिक्षण सुरू करण्याइतकी मोठी होती, तेव्हा द्रोन्माने तिच्या पतीशी बौद्ध मुख्याध्यापकांनुसार तिला शिक्षण देण्याची वाटाघाटी केली. काही वर्षांनंतर, चालू असलेल्या संघर्षात मदत करण्यासाठी ती सैन्यासह गुंगथांगला परतली. ती बाहेर असतानाच तिच्या मुलीचा मृत्यू झाला. तिच्या मृत्यूनंतर, ड्रोन्माने औपचारिकपणे धार्मिक शपथ घेण्याची तिची इच्छा जाहीर केली, ज्याला तिच्या कुटुंबाने नकार दिला.[३][४]
ती थांग टोंग ग्याल्पोची विद्यार्थिनी बनली. नंतर तिने त्याच्याशी लग्न केले आणि त्याची मुख्य पत्नी बनली.[५] ग्याल्पोने तिला वज्रवरीच्या वंशातून माचीग लॅब्ड्रॉनचा अवतार म्हणून ओळखले.[६] ग्याल्पोसोबतच्या तिच्या नातेसंबंधाचा एक भाग म्हणून, द्रोन्माला त्रासांग तसेच चोड ( माचीग लॅब्ड्रॉन आणि महामुद्राची शिकवण) कडून संपूर्ण शिकवण मिळाली.[७]
ती पहिली सामडिंग दोर्जे फाग्मो, तिबेटमधील सर्वोच्च दर्जाची महिला तुळकू आणि दलाई लामा आणि पंचेन लामा यांच्यानंतर तिसऱ्या क्रमांकाची बौद्ध नेते बनली. सामडिंग दोर्जे फाग्मो म्हणून तिने तिबेटमधील कला, वास्तुकला आणि अभियांत्रिकीमध्ये योगदान दिले. ती स्त्री शिक्षणासाठी, बौद्ध कॉन्व्हेंट्सची स्थापना करण्यासाठी आणि स्त्रियांसाठी धार्मिक नृत्य तयार करण्यासाठी वचनबद्ध होती.[८] द्रोन्मा तिबेटी बोडोंगपा परंपरेतील एक अग्रगण्य व्यक्ती होती जी गेलुग्पा राजवटीत हळूहळू नष्ट झाली, परंतु आधुनिक युगात पुनर्संचयित झाली.
१४५५ मध्ये भारतीय सीमेजवळील डाकपोच्या आग्नेयेला त्सारी येथील मनमोगांग मठात तिचा मृत्यू झाला.[९][१०]
संदर्भ संपादन
- ^ Cyrus Stearns. King of the Empty Plain: The Tibetan Iron Bridge Builder Tangtong Gyalpo. (2007). Snow Lion Publications. p. 570, n. 997. आयएसबीएन 978-1559392754
- ^ "Archived copy". Archived from the original on 2018-04-07. 2019-06-14 रोजी पाहिले.CS1 maint: archived copy as title (link)
- ^ When a Woman Becomes a Religious Dynasty: The Samding Dorje Phagmo of Tibet (2007), pp. 1–2, 6, 45. Hildegard Diemberger. Columbia University Press, New York. आयएसबीएन 978-0-231-14320-2.
- ^ Cyrus Stearns. King of the Empty Plain: The Tibetan Iron Bridge Builder Tangtong Gyalpo. (2007). Snow Lion Publications. p. 467, n. 17. आयएसबीएन 978-1559392754
- ^ Cyrus Stearns. King of the Empty Plain: The Tibetan Iron Bridge Builder Tangtong Gyalpo. (2007). Snow Lion Publications. p. 4. आयएसबीएन 978-1559392754
- ^ Hildegard Diemberger. When a Woman Becomes a Religious Dynasty: The Sanding Dorje Phagmo of Tibet." (2007). Columbia University Press. Pp. 46-47. आयएसबीएन 978-0231143202.
- ^ Cyrus Stearns. King of the Empty Plain: The Tibetan Iron Bridge Builder Tangtong Gyalpo. (2007). Snow Lion Publications. p. 570, n. 998. आयएसबीएन 978-1559392754
- ^ When a Woman Becomes a Religious Dynasty: The Samding Dorje Phagmo of Tibet (2007), p. 2. Hildegard Diemberger. Columbia University Press, New York. आयएसबीएन 978-0-231-14320-2.
- ^ When a Woman becomes a Religious Dynasty: The Samding Dorje Phagmo of Tibet (2007), p. 46. Hildegard Diemberger. Columbia University Press, New York. आयएसबीएन 978-0-231-14320-2.
- ^ Diemberger, page 236