चाल (भौतिकी)
speed is of vector quantity i. e. in marathi चाल and velocity is of vector quantity i. e. वेग
(चाल (भौतिकशास्त्र) या पानावरून पुनर्निर्देशित)
भौतिकशास्त्रानुसार चाल[१] (मराठी नामभेद: द्रुतता[१]; इंग्लिश: Speed, स्पीड) म्हणजे एखाद्या वस्तूच्या स्थानांतराचा दर होय. वेग या भौतिक राशीपेक्षा चाल वेगळी ठरते - कारण चालीतून एखाद्या वस्तूच्या स्थानांतराची केवळ शीघ्रताच व्यक्त होते, तर वेगातून वस्तूच्या स्थानांतराची शीघ्रता व तिची दिशा या दोन्ही बाबी स्पष्ट होतात. त्यामुळे चाल ही राशी अदिश ठरते, तर वेग सदिश ठरतो.
हा लेख वस्तूची गती दर्शवणारी भौतिकशास्त्रीय संकल्पना याबद्दल आहे. या शब्दाच्या इतर उपयोगांसाठी पाहा, चाल.
उदा.: "५ मीटर प्रतिसेकंद" हे मापन अदिश ठरते; कारण ते फक्त वस्तूची चाल दर्शवते. मात्र "पूर्वेकडे ५ मीटर प्रतिसेकंद" असे मापन सदिश ठरते.
व्याख्या संपादन
एखाद्या वस्तूची चाल v, म्हणजेच v या वेगाचे "परिमाण", ही त्या वस्तूच्या r स्थितीचे काळावरील विकलज होय :
म्हणजे एखाद्या वस्तूने t एवढ्या काळात s एवढे अंतर कापले असल्यास, त्या वस्तूची चाल s या स्थानांतराच्या काळावरील विकलजाएवढी असते :
संदर्भ व नोंदी संपादन
विकिमीडिया कॉमन्सवर संबंधित संचिका आहेत
हा लेख/विभाग स्वत:च्या शब्दात विस्तार करण्यास मदत करा. |