किगाली
किगाली ही रवांडाची राजधानी आणि सर्वात मोठे शहर आहे. हे देशाच्या भौगोलिक केंद्राजवळ टेकड्यांच्‍या प्रदेशाजवळ आहे, ज्यात अनेक दऱ्या आणि टेकड्या उतारांनी जोडलेले आहेत. १९६२ मध्ये बेल्जियन राजवटीपासून स्वातंत्र्य मिळाल्यानंतर हे शहर रवांडाचे आर्थिक, सांस्कृतिक आणि वाहतूक केंद्र बनले आहे.
| किगाली Kigali |
|
| रवांडा देशाची राजधानी | |
 |
|
 |
|
| देश |  रवांडा |
| राज्य | किगाली |
| क्षेत्रफळ | ७३० चौ. किमी (२८० चौ. मैल) |
| समुद्रसपाटीपासुन उंची | ५,१४१ फूट (१,५६७ मी) |
| लोकसंख्या | |
| - शहर | ८,५१,०२४ |
| प्रमाणवेळ | मध्य आफ्रिकन प्रमाणवेळ |
| http://www.kigalicity.gov.rw | |
७ व्या शतकापासून रवांडा राज्याच्या आणि नंतर जर्मन साम्राज्याच्या नियंत्रणाखाली असलेल्या भागात, या शहराची स्थापना १९०७ मध्ये झाली, जेव्हा वसाहती रहिवासी रिचर्ड कांड्ट यांनी मध्यवर्ती स्थान, या ठिकाणची निसर्गरम्यता आणि सुरक्षिततेचा हवाला देऊन मुख्यालयासाठी ही जागा निवडली.[१] जर्मन काळात परदेशी व्यापारी शहरात व्यापार करू लागले आणि कांड्टने तुत्सी रवांडाच्या विद्यार्थ्यांसाठी काही सरकारी शाळा उघडल्या. पहिल्या महायुद्धात बेल्जियमने रवांडा आणि बुरुंडीचा ताबा घेतला आणि रुआंडा-उरुंडीचा जनाआदेश तयार केला.[२] किगाली हे रवांडासाठी औपनिवेशिक प्रशासनाचे स्थान राहिले परंतु रुआंडा-उरुंडीची राजधानी बुरुंडीमधील उसंबुरा (आता बुजुम्बुरा) येथे होती आणि स्वातंत्र्याच्या वेळी किगाली फक्त ६००० लोकसंख्या असलेले एक छोटे शहर राहिले.
पुढील दशकांमध्ये किगालीची हळूहळू वाढ झाली. १९९० मध्ये सुरू झालेल्या सरकारी दले आणि बंडखोर रवांडन देशभक्ती आघाडी (RPF) यांच्यातील रवांडाच्या गृहयुद्धाचा सुरुवातीला थेट परिणाम झाला नाही. [३]तथापि, एप्रिल १९९४ मध्ये रवांडाचे राष्ट्राध्यक्ष जुवेनल हब्यारीमाना यांचे विमान किगालीजवळ खाली पाडण्यात आले तेव्हा त्यांचा मृत्यू झाला. त्याच्या मृत्यूनंतर रवांडन नरसंहार झाला, अंतरिम सरकारशी एकनिष्ठ हुतू अतिरेक्यांनी देशभरात अंदाजे ५००,००० -८००,००० तुत्सी आणि मध्यम हुतू मारले. आरपीएफने एक वर्षाहून अधिक काळ युद्धविराम संपवून पुन्हा लढाई सुरू केली. त्यांनी हळूहळू देशाचा बहुतांश भाग ताब्यात घेतला आणि ४ जुलै १९९४ रोजी किगाली ताब्यात घेतला. नरसंहारानंतर किगालीची लोकसंख्या झपाट्याने वाढली आणि शहराचा बराचसा भाग पुन्हा बांधला गेला.
किगाली शहर हे रवांडाच्या पाच प्रांतांपैकी एक आहे, ज्याच्या सीमा २००६ मध्ये निश्चित केल्या गेल्या आहेत. हे तीन जिल्ह्यांमध्ये विभागले गेले आहे - गासाबो, किकुकिरो आणि न्यारुगेंगे - ज्यांचे ऐतिहासिकदृष्ट्या स्थानिक प्रशासनाच्या महत्त्वपूर्ण क्षेत्रांवर नियंत्रण होते. जानेवारी २०२० मधील सुधारणांमुळे जिल्ह्यांची बरीचशी सत्ता शहर-व्यापी परिषदेकडे हस्तांतरित झाली. या शहरात रवांडाच्या अध्यक्षांचे मुख्य निवासस्थान आणि कार्यालये आणि बहुतेक सरकारी मंत्रालये देखील आहेत. किगालीच्या सकल देशांतर्गत उत्पादनात सर्वात मोठा वाटा सेवा क्षेत्राचा आहे, परंतु लोकसंख्येचा एक महत्त्वपूर्ण भाग शेतीमध्ये काम करतो, ज्यात लघु-उदरनिर्वाह शेती समाविष्ट आहे. आंतरराष्ट्रीय अभ्यागतांना आकर्षित करणे हे शहर प्राधिकरणांचे प्राधान्य आहे, ज्यात मनोरंजन पर्यटन, परिषद आणि प्रदर्शने यांचा समावेश आहे.
- ^ "The history of City of Kigali". The New Times | Rwanda (इंग्रजी भाषेत). 2011-05-20. 2022-05-03 रोजी पाहिले.
- ^ Stapleton, Timothy J. (2013-10-21). A Military History of Africa [3 volumes] (इंग्रजी भाषेत). ABC-CLIO. ISBN 978-0-313-39570-3.
- ^ Prunier, Gérard (1999). The Rwanda Crisis: History of a Genocide (इंग्रजी भाषेत). Fountain Publishers Limited. ISBN 978-9970-02-089-8.