हिपॅटायटीस ए
हिपॅटायटीस ए हा यकृताचा एक संसर्गजन्य रोग आहे जो हिपॅटाव्हायरस ए (HAV) द्वारे होतो.[६] बऱ्याच प्रकरणांमध्ये, विशेषतः तरुणांमध्ये कमी लक्षणे असतात किंवा लक्षणे नसतात.[७] संसर्ग आणि लक्षणे यांचा ज्यांच्यामध्ये विकास होतो त्यांना, त्यात दोन ते सहा आठवड्यांचा कालावधी असतो.[८] जेव्हा लक्षणे आढळतात तेव्हा, ती सामान्यत: आठ आठवडे टिकतात आणि त्यात मळमळ, उलट्या, अतिसार, कावीळ, ताप आणि ओटीपोटात दुखणे हे असू शकते.[७] सुरुवातीच्या संसर्गानंतर सहा महिन्यांदरम्यान सुमारे 10-15% लोकांना लक्षणे पुन्हा अनुभवास येतात. तीव्र यकृत बिघाड क्वचितच उद्भवू शकते, जे ज्येष्ठांमध्ये अधिक सामान्य असते.[७]
| Hepatitis A | |
|---|---|
| इतर नावे | Infectious hepatitis |
 | |
| A case of jaundice caused by hepatitis A | |
| लक्षणे | Nausea, vomiting, diarrhea, dark urine, jaundice, fever, abdominal pain[१] |
| गुंतागुंत | Acute liver failure[१] |
| सामान्य प्रारंभ | 2–6 weeks after infection[२] |
| कालावधी | 8 weeks[१] |
| कारणे | Eating food or drinking water contaminated with Hepatovirus A infected feces[१] |
| निदान पद्धत | Blood tests[१] |
| प्रतिबंध | Hepatitis A vaccine, hand washing, properly cooking food[१][३] |
| उपचार | Supportive care, liver transplantation[१][३] |
| वारंवारता | 114 million symptomatic and nonsymptomatic (2015)[४] |
| मृत्यू | 11,200[५] |
हा सहसा संक्रमित विष्ठेने दूषित झालेले अन्न खाण्याने किंवा पाणी पिण्यामुळे पसरतो.[७] शेलफिश जे पुरेसे शिजवलेले नाहीत ते तुलनेने सामान्य स्रोत आहेत.[९] एखाद्या संसर्गजन्य व्यक्तीशी जवळून संपर्क साधून देखील याचा प्रसार होऊ शकतो.[७] बरेचदा मुलांना संसर्ग झाल्यावर लक्षणे नसतात, तरीही ते इतरांना संसर्ग करण्यास सक्षम असतात.[७] एकाच संसर्गानंतरही, एखादी व्यक्ती तिच्या किंवा तिच्या उर्वरित आयुष्यासाठी रोगप्रतिकारक बनू शकते.[१०] निदानास रक्त तपासणीची आवश्यकता असते, कारण लक्षणे इतर बऱ्याच रोगांसारखीच असतात.[७] हा ज्ञात असलेल्या पाच हिपॅटायटीस विषाणूंपैकी एक आहे: ए, बी, सी, डी आणि ई.
हिपॅटायटीस ए लस ही प्रतिबंध करण्यासाठी प्रभावी आहे.[७][११] काही देशांमध्ये मुलांना ही लस नियमितपणे देण्याची आणि जास्त धोका असलेल्यांना यापूर्वी लस दिली गेली नसली तर त्यांनाही ही लस देण्याची शिफारस केली आहे.[७][१२] ही आयुष्यासाठी प्रभावी असल्याचे दिसून येते.[७] इतर प्रतिबंधात्मक उपायांमध्ये हात धुणे आणि योग्यरित्या अन्न शिजविणे समाविष्ट आहे. कोणतेही विशिष्ट उपचार उपलब्ध नाहीत, मळमळ किंवा अतिसार यासाठी विश्रांती आणि औषधोपचार यांचे आवश्यकतेच्या आधारावर शिफारस केली आहे.[७] संसर्गाचे सहसा पूर्णपणे आणि चालू असलेल्या यकृत रोगाशिवाय निराकरण केले जाते.[७] यकृत तीव्रपणे बिघाडल्यास होणारे उपचार, यकृत प्रत्यारोपणाच्या साहाय्याने होतात.[७]
जागतिक स्तरावर, दरवर्षी सुमारे 1.4 दशलक्ष रोगलक्षणसूचक आणि सुमारे 114 दशलक्ष संक्रमण (रोगलक्षणसूचक असलेली व रोगलक्षणसूचक नसलेली) प्रकरणे आढळतात.[७][१३] अस्वच्छता असलेल्या आणि पुरेसे सुरक्षित पाणी नसलेल्या जगाच्या भागामध्ये हे अधिक सामान्य आहे.[१२] विकसनशील जगात, सुमारे 90% मुले ही 10 वर्षे वयाच्या मुलांकडून संक्रमित झाली आहेत, अशाप्रकारे त्यांच्यात तरुण वयामध्येच रोगप्रतिकारक शक्ती निर्माण होते.[१२] मध्यम विकसित देशांमध्ये सहसा याचा उद्रेक होतो जिथे लहान असताना मुले संपर्कात येत नाहीत आणि लसीकरण व्यापक नसते. 2010 मध्ये तीव्र हिपॅटायटीस एची परिणती 10200 जणांच्या मृत्यूंमध्ये झाली.[१३] विषाणूजन्य हिपॅटायटीसविषयी जागरूकता निर्माण करण्यासाठी दरवर्षी 28 जुलैला जागतिक हिपॅटायटीस दिवस साजरा केला जातो.[१४]
References
संपादन- ^ a b c d e f g Matheny, SC; Kingery, JE (1 December 2012). "Hepatitis A." Am Fam Physician. 86 (11): 1027–34, quiz 1010–1012. PMID 23198670. 9 March 2014 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित.
- ^ Connor BA (2005). "Hepatitis A vaccine in the last-minute traveler". Am. J. Med. 118 (Suppl 10A): 58S–62S. doi:10.1016/j.amjmed.2005.07.018. PMID 16271543.
- ^ a b Irving GJ, Holden J, Yang R, Pope D (2012). "Hepatitis A immunisation in persons not previously exposed to hepatitis A.". Cochrane Database Syst Rev. 7 (7): CD009051. doi:10.1002/14651858.CD009051.pub2. PMID 22786522.
- ^ GBD 2015 Disease and Injury Incidence and Prevalence, Collaborators. (8 October 2016). "Global, regional, and national incidence, prevalence, and years lived with disability for 310 diseases and injuries, 1990-2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015". The Lancet. 388 (10053): 1545–1602. doi:10.1016/S0140-6736(16)31678-6. PMC 5055577. PMID 27733282.
- ^ GBD 2015 Mortality and Causes of Death, Collaborators. (8 October 2016). "Global, regional, and national life expectancy, all-cause mortality, and cause-specific mortality for 249 causes of death, 1980-2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015". The Lancet. 388 (10053): 1459–1544. doi:10.1016/s0140-6736(16)31012-1. PMC 5388903. PMID 27733281.
- ^ Ryan KJ, Ray CG (editors) (2004). Sherris Medical Microbiology (4th ed.). McGraw Hill. pp. 541–4. ISBN 0-8385-8529-9.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n Matheny, SC; Kingery, JE (1 December 2012). "Hepatitis A." Am Fam Physician. 86 (11): 1027–34, quiz 1010–2. PMID 23198670.
- ^ Connor BA (2005). "Hepatitis A vaccine in the last-minute traveler". Am. J. Med. 118 (Suppl 10A): 58S–62S. doi:10.1016/j.amjmed.2005.07.018. PMID 16271543.
- ^ Bellou, M.; Kokkinos, P.; Vantarakis, A. (March 2013). "Shellfish-borne viral outbreaks: a systematic review". Food Environ Virol. 5 (1): 13–23. doi:10.1007/s12560-012-9097-6. PMID 23412719.
- ^ The Encyclopedia of Hepatitis and Other Liver Diseases. Infobase. 2006. p. 105. ISBN 9780816069903.
- ^ Irving, GJ.; Holden, J.; Yang, R.; Pope, D. (2012). "Hepatitis A immunisation in persons not previously exposed to hepatitis A.". Cochrane Database Syst Rev. 7: CD009051. doi:10.1002/14651858.CD009051.pub2. PMID 22786522.
- ^ a b c "Hepatitis A Fact sheet N°328". World Health Organization. July 2013. Retrieved 20 February 2014.
- ^ a b Wasley, A; Fiore, A; Bell, BP (2006). "Hepatitis A in the era of vaccination". Epidemiol Rev. 28: 101–11. doi:10.1093/epirev/mxj012. PMID 16775039
- ^ Lozano, R; Naghavi, M; Foreman, K; Lim, S; Shibuya, K; Aboyans, V; Abraham, J; Adair, T; Aggarwal, R,; Ahn, SY; et al. (Dec 15, 2012). "Global and regional mortality from 235 causes of death for 20 age groups in 1990 and 2010: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2010". Lancet. 380 (9859): 2095–128. doi:10.1016/S0140-6736(12)61728-0. PMID 23245604.