श्री चौंडेश्वरी माता मंदिर (मोहाडी)

श्री चौंडेश्वरी माता मंदिर (मोहाडी)
नाव:	श्री चौंडेश्वरी देवी
जीर्णोद्धारक:	स्थानिक भाविक
निर्माण काल :	सतरावे शतक
स्थान:	मोहाडी, भंडारा जिल्हा, महाराष्ट्र
प्रधान देवता:	सर्वस्याद्या भगवती श्री चौंडेश्वरी देवी

चौंडेश्वरी देवी मंदिर हे महाराष्ट्रातील भंडारा जिल्ह्यातील मोहाडी येथे वसलेले एक प्राचीन मंदिर आहे. हे मंदिर गायमुख नदीच्या काठावर वसलेले आहे. मंदिरात एक मोठी देवीची मूर्ती आहे, ज्याचे डोळे, कान, नाक आणि मुख स्पष्ट दिसते. बाकीचे पूर्ण शरीर जमिनीच्या आत आहे. चौंडेश्वरी माता मोहाडी गावातील तसेच पूर्व विदर्भातील भाविकांचे आराध्य दैवत आहे. दरवर्षी अश्विन शुक्ल प्रतिपदेला विधीवत घटस्थापना करून धार्मिक वातावरणात नवरात्रोत्सव प्रारंभ होतो. शारदीय नवरात्र महोत्सवाच्या निमित्ताने भंडारा जिल्ह्यातील नव्हे तर महाराष्ट्र व जवळच्या मध्य प्रदेश राज्यातील भाविक आपल्या मनोकामना पूर्ण करण्याच्या हेतूने या मंदिरात मोठ्या श्रद्धेने घट (ज्योती कलश) स्थापन करतात.

इतिहास

मंदिराची स्थापना कशी झाली याबद्दल अनेक दंतकथा प्रसिद्ध आहेत. एक दंतकथा अशी आहे की, संत नारायणस्वामी यांनी १७ व्या शतकात या ठिकाणी महायज्ञ केला होता. यज्ञाच्या वेळी, देवीने हवनकुंडातून प्रकट होऊन त्यांना सांगितले की तिचे नाव चौंडेश्वरी आहे आणि ती येथे राहील. त्यानंतर मंदिरात एकदा एक भक्त आला होता जो देवीचा भक्त होता. भक्ताने देवीला सांगितले की तो तिला भेटण्यासाठी दूरून आला आहे. देवीने भक्ताच्या मनातील विचार समजून घेतले आणि तिने त्याला दिव्य दृष्टी प्रदान केली. भक्ताला देवीची मूर्ती दिसली आणि त्याने तिची पूजा केली. चौंडेश्वरी देवी मंदिराला विदर्भातील एक लोकप्रिय तीर्थक्षेत्र मानले जाते. दरवर्षी नवरात्रीच्या सणात येथे मोठी यात्रा भरते. यात्रेदरम्यान, भाविक मंदिरात देवीची पूजा करतात आणि तिच्या आशीर्वादासाठी प्रार्थना करतात.

मंदिराची रचना

चौंडेश्वरी देवी मंदिर हे एकल गाभाऱ्याचे आहे. गाभाऱ्यात चौंडेश्वरी देवीची मूर्ती आहे. मूर्तीची उंची सुमारे १० फूट आहे. देवीची मूर्ती चतुर्भुज आहे आणि तिने कमळाचे फूल धारण केले आहे. मंदिर परिसरात एक भव्य सभामंडप आहे. सभामंडपात देवीची इतर मूर्ती आहेत, ज्यात साईबाबा, गजानन महाराज, शिव आणि नंदीबैल यांचा समावेश आहे. मंदिर परिसरात एक वडाचे झाड आहे. वडाच्या झाडाखाली भाविक राहण्यासाठी एक मोठा तंबू उभारला जातो.

मंदिराची कायापालट

मंदिर कमेटीने मंदिर परिसराची कायापालट केली आहे. मंदिर परिसरात वृक्षारोपण केले आहे आणि एक बगीचा तयार करण्यात आला आहे. मंदिराच्या प्रवेशद्वाराजवळ कूपनलिका बांधण्यात आली आहे आणि मंदिरात येणाऱ्या भाविकांसाठी पिण्याच्या पाण्याची व्यवस्था करण्यात आली आहे.

मंदिराचे महत्त्व

चौंडेश्वरी देवी मंदिर हे विदर्भातील एक महत्त्वाचे तीर्थक्षेत्र आहे. या ठिकाणाला एक शक्तिपीठ मानले जाते. चौंडेश्वरी देवीच्या आशीर्वादाने अनेक भाविकांना त्यांच्या मनोकामना पूर्ण झाल्या आहेत.

नवरात्र यात्रा

दरवर्षी चौंडेश्वरी देवीच्या मंदिर परिसरात नवरात्रोत्सवात नऊ दिवसांची यात्रा भरते. दरवर्षी हजारो भाविक मातेच्या दर्शनासाठी येतात. नवरात्री उत्सव समिती पदाधिकाऱ्यांच्या मार्गदर्शनात व्यवस्था करण्यात येते.