शोभा अभ्यंकर
डॉ. शोभा अभ्यंकर (1946-2014) या भारतीय संगीतशास्त्रज्ञ आणि मेवाती घराण्याच्या शिक्षिका होत्या. त्यांनी अनेक हिंदुस्थानी शास्त्रीय गायकांना शास्त्रीय संगीत शिकवले. त्यांचा मुलगा संजीव अभ्यंकर[१] हा देखील हिंदुस्थानी शास्त्रीय गायक आहे.
| शोभा अभ्यंकर | |
|---|---|
| संगीत प्रकार | खयाल, भजने, भावगीते |
| वाद्ये | गाणे |
| कार्यकाळ | १९७० – २०१४ |
वैयक्तिक जीवन संपादन
डॉ. शोभा अभ्यंकर यांचा जन्म १९४६ साली पुणे, भारत येथे झाला. त्यांनी विजय अभ्यंकर यांच्याशी लग्न केले आणि त्यांना दोन मुले झाली.[२]
शिक्षण संपादन
त्यांनी पुणे विद्यापीठातून बायोकेमिस्ट्रीमध्ये एम.एस्सी. केले. त्यांनी एसएनडीटी महिला विद्यापीठातून संगीत विषयात एमए पूर्ण केले. तिथे त्यांनी प्रथम स्थान मिळविले. त्यांनी मराठी भावगीत या विषयावर संगीतात पीएच.डीही पूर्ण केली.[३][४]
संगीत प्रशिक्षण संपादन
त्यांनी पंडीत गंगाधरबुवा पिंपळखरे, पंडीत व्ही.आर.आठवले आणि पंडीत जसराज यांच्याकडे अनेक दशके संगीताचे प्रशिक्षण घेतले.[५] परिणामी, त्यांना ग्वाल्हेर गायकी आणि आग्रा गायकीची पार्श्वभूमी असलेल्या मेवाती घराण्याच्या सदस्या म्हणून ओळखले जाते.[६]
कारकीर्द संपादन
डॉ. शोभा अभ्यंकर हे ललित कला केंद्र, पुणे विद्यापीठ आणि एसएनडीटी महिला विद्यापीठाशी संगीत अभ्यासक आणि गुरू म्हणून संलग्न होते.[७]
शिकवण संपादन
डॉ. शोभा अभ्यंकर यांनी संपूर्ण महाराष्ट्रात अनेक विद्यार्थ्यांना शिकवले आहे.[८] ज्यांनी आंतरराष्ट्रीय आणि राष्ट्रीय पुरस्कार आणि शिष्यवृत्ती मिळवली आहे.[९] त्यांच्या सर्वात उल्लेखनीय शिष्यांमध्ये संजीव अभ्यंकर (त्यांचा मुलगा)[१०] आणि संदीप रानडे यांचा समावेश आहे.[११]
मृत्यू संपादन
डॉ. शोभा अभ्यंकर यांचे १७ ऑक्टोबर २०१४ रोजी कर्करोगाने निधन झाले.[२]
पुरस्कार आणि ओळख संपादन
- "गानहीरा" पुरस्कार
- वसंत देसाई पुरस्कार
- पं. एन डी कशाळकर पुरस्कार
- पं. व्ही.डी.पलुस्कर पुरस्कार
- गुरू म्हणून उत्कृष्ट कार्यासाठी "राग ऋषी" पुरस्कार
संदर्भ संपादन
- ^ "Pt. Sanjeev Abhyankar". Sanjeevabhyankar.com. 23 January 2019 रोजी पाहिले.
- ^ a b "Dr. Shobha Abhyankar passed away". Loksatta.com. 17 October 2014. 23 January 2019 रोजी पाहिले.
- ^ "Suyash Book gallery". Suyashbookgallery.com. Archived from the original on 2019-01-23. 23 January 2019 रोजी पाहिले.
- ^ "सखी भावगीत माझे...-Sakhi Bhavagit Maze... by Dr. Shobha Abhyankar - Rajhans Prakashan". Bookganga.com. 23 January 2019 रोजी पाहिले.
- ^ Phatak, Vaishali. "लिहावंसं वाटलं: माझ्या गुरु". Vaishalisphatak.blogspot.com. 23 January 2019 रोजी पाहिले.
- ^ Budhiraja, Sunita (July 18, 2018). Rasraj : Pandit Jasraj. Vani Prakashan. p. 338.
- ^ "Artist - Shobha Abhyankar (Vocal), Gharana - Mewati". Swarganga.org. 23 January 2019 रोजी पाहिले.
- ^ "Local singer Dr Shobha Abhyankar and her disciples will be presenting 15 different variations of Raag Todi in a performance tomorrow. Dr Abhyankar will be explaining the finer nuances of the raag along with performances by her senior disciples. - Times of India". The Times of India.
- ^ "डॉ. शोभा अभ्यंकर यांना 'रागऋषी' पुरस्कार प्रदान". Maharashtra Times. 9 March 2008. 23 January 2019 रोजी पाहिले.
- ^ "IPAAC Home". Ipaac.org. Archived from the original on 2019-01-03. 23 January 2019 रोजी पाहिले.
- ^ "Classical Music Guru Shobha Abhyankar passed away". Lokmat.com. 17 October 2014. 23 January 2019 रोजी पाहिले.