वाय.एस. जगनमोहन रेड्डी
येडुगुरी संदिंती जगनमोहन रेड्डी उर्फ जगन (तेलुगू: యెదుగూరి సందింటి జగన్మోహన్ రెడ్డి; २१ डिसेंबर १९७२) हे एक भारतीय राजकारणी, माजी लोकसभा सदस्य व आंध्र प्रदेश राज्याचे विद्यमान मुख्यमंत्री आहेत. आंध्र प्रदेशचे दिवंगत मुख्यमंत्री वाय.एस. राजशेखर रेड्डी ह्यांचे पुत्र असलेल्या जगन ह्यांनी २०११ साली काँग्रेसमधून वाय.एस.आर. काँग्रेस पक्षामध्ये प्रवेश केला व ते पक्षाध्यक्ष बनले. २०१९ आंध्र प्रदेश विधानसभा निवडणूकीमध्ये वाय.एस. जगनमोहन रेड्डी ह्यांच्या नेतृत्वाखाली वाय.एस.आर. काँग्रेस पक्षाने १७५ पैकी १५१ जागांवर विजय मिळवून आंध्र प्रदेशमध्ये सत्ता स्थापन केली.
भारतीय राजकारणी  | |||
| माध्यमे अपभारण करा | |||
 विकिपीडिया | |||
| जन्म तारीख | डिसेंबर २१, इ.स. १९७२ Pulivendula | ||
|---|---|---|---|
| नागरिकत्व | |||
| निवासस्थान | |||
| शिक्षण घेतलेली संस्था |
| ||
| व्यवसाय | |||
| राजकीय पक्षाचा सभासद |
| ||
| पद |
| ||
| मातृभाषा | |||
| वडील | |||
| अपत्य |
| ||
| वैवाहिक जोडीदार |
| ||
| |||
 | |||
प्रारंभिक जीवन संपादन
जगन मोहन रेड्डी यांचा जन्म २१ डिसेंबर १९७२ रोजी आंध्र प्रदेशातील कडप्पा जिल्ह्यातील जम्मालामादुगु येथे वाय.एस. राजशेखर रेड्डी आणि वाय.एस. विजयम्मा यांच्या पोटी झाला. हैदराबाद पब्लिक स्कूलमध्ये त्यांनी १२ वी पर्यंत शिक्षण घेतले. त्यांनी वाणिज्य शाखेची पदवी प्राप्त केली. त्यांची एक धाकटी बहीण वाय.एस. शर्मिला आहे, जी एक राजकारणी देखील आहे. त्याचे पालक ख्रिश्चन होते.
रेड्डी यांनी 28 ऑगस्ट 1996 रोजी भारतीशी विवाह केला. या जोडप्याला दोन मुली आहेत, त्यातील मोठ्या मुलींनी लंडनमध्ये पदवीचे शिक्षण घेतले आहे.
त्यांच्या धार्मिक विश्वासांबद्दल, रेड्डी म्हणाले, "मानवता हा माझा धर्म आहे". डिसेंबर 2020 मध्ये, आंध्र प्रदेश उच्च न्यायालयाने रेड्डी विरुद्ध क्वो वॉरंटोची रिट याचिका फेटाळून लावली ज्यात असा दावा केला होता की त्यांनी गैर-हिंदू असूनही तिरुमला व्यंकटेश्वर मंदिराला भेट दिली. न्यायालयाने असे निरीक्षण नोंदवले की याचिकाकर्ता रेकॉर्डवरील कोणताही भौतिक पुरावा दाखवण्यात अयशस्वी ठरला ज्यामुळे रेड्डी हे ख्रिश्चन म्हणून ओळखले जातात. न्यायालयाने पुढे नमूद केले की, एखाद्याला केवळ चर्चमधील प्रार्थनांना उपस्थित राहण्यासाठी ख्रिश्चन मानले जाऊ शकत नाही.
राजकीय कारकीर्द संपादन
रेड्डी यांचे वडील वाय.एस. राजशेखर रेड्डी, जे वायएसआर म्हणून प्रसिद्ध आहेत, ते 2004 ते 2009 या कालावधीत आंध्र प्रदेशचे दोन वेळा मुख्यमंत्री होते. त्यांनी 2004च्या कडप्पा जिल्ह्यातील निवडणुकांदरम्यान भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसच्या प्रचारातून आपली राजकीय कारकीर्द सुरू केली. 2009 मध्ये, ते कडप्पा लोकसभा मतदारसंघातून खासदार म्हणून निवडून आले.
सप्टेंबर 2009 मध्ये वडिलांच्या निधनानंतर त्यांनी वडिलांनी सोडलेला राजकीय वारसा पुढे नेण्यासाठी प्रयत्न सुरू केले. बहुसंख्य आमदारांनी त्यांची मुख्यमंत्रीपदी नियुक्ती करण्यास अनुकूलता दर्शवली, परंतु या निवडिला सोनिया आणि राहुल गांधी यांनी मान्यता दिली नाही.
त्याच्या वडिलांच्या मृत्यूच्या सहा महिन्यांनंतर, त्याने आधी दिलेल्या वचनाप्रमाणे, वडिलांच्या मृत्यूच्या बातमीने आत्महत्या केल्याचा किंवा प्रकृती अस्वास्थ्याने ग्रासल्याचा आरोप असलेल्या लोकांच्या कुटुंबियांना जाऊन भेटण्यासाठी त्याने ओदारपू यात्रा (शोक यात्रा) सुरू केली. काँग्रेस पक्षाच्या केंद्रीय नेतृत्वाने त्यांना त्यांची ओडारपू यात्रा मागे घेण्याचे निर्देश दिले, हा आदेश त्यांनी धुडकावून लावला ज्यामुळे हायकमांड आणि स्वतःमध्ये मतभेद निर्माण झाले. ही वैयक्तिक बाब असल्याचे सांगून त्यांनी यात्रा पुढे नेली.
2010-2014: YSR काँग्रेस पक्षाची स्थापना संपादन
काँग्रेस पक्षाच्या हायकमांडशी झालेल्या मतभेदानंतर, 29 नोव्हेंबर 2010 रोजी त्यांनी कडप्पा लोकसभा मतदारसंघाचा राजीनामा दिला आणि पक्ष सोडला. त्यांची आई विजयम्मा यांनीही पुलिवेंदुला विधानसभा मतदारसंघातून राजीनामा दिला आहे आणि पक्षही सोडला आहे. त्यांनी 7 डिसेंबर 2010 रोजी पुलिवेंडुला येथून घोषणा केली की तो 45 दिवसांत एक नवीन पक्ष सुरू करणार आहे. मार्च 2011 मध्ये, त्यांनी पूर्व गोदावरी जिल्ह्यातील जगगाम्पेटा येथे वायएसआर काँग्रेस पार्टी या नावाने नवीन पक्ष सुरू करणार असल्याची घोषणा केली. नंतर, त्यांच्या पक्षाने कडप्पा जिल्ह्यात पोटनिवडणुकीत प्रवेश घेतला आणि जवळजवळ सर्व जागा प्रचंड बहुमताने जिंकल्या. रेड्डी, YSR काँग्रेसचे अध्यक्ष म्हणून, कडप्पा मतदारसंघातून पोटनिवडणुकीला सामोरे गेले आणि 545,043 मतांच्या मोठ्या फरकाने विजयी झाले. त्यांच्या आईने वाय.एस. विवेकानंद रेड्डी यांच्या विरुद्ध पुलिवेंदुला विधानसभा मतदारसंघात 85,193 मतांनी विजय मिळवला आहे.
गैरव्यवहाराचे आरोप संपादन
27 मे 2012 रोजी, रेड्डी यांना केंद्रीय अन्वेषण ब्युरो (CBI) ने घोटाळ्याच्या आरोपाखाली अटक केली. सीबीआयने आरोप केला आहे की रेड्डी यांनी मुख्यमंत्री असताना त्यांचे वडील वाय.एस. राजशेखर रेड्डी यांचे कार्यालय वापरून बेकायदेशीर मार्गाने मोठी संपत्ती जमा केली आहे. सीबीआयने 58 कंपन्यांवर रेड्डी यांच्या व्यवसायात गुंतवणूक केल्याचा आरोपही केला आहे, त्यांना खाणपट्टे, प्रकल्पांचे वाटप अशा स्वरूपात मिळालेल्या अनुकूलतेसाठी.[17] तपास सुरू असताना त्याची न्यायालयीन कोठडी वारंवार वाढवण्यात आली.
रेड्डी यांची प्रतिमा डागाळण्यासाठी सीबीआयने निवडकपणे प्रेसला माहिती जाहीर केल्याच्या आरोपांचा परिणाम म्हणून, केंद्रीय दक्षता आयुक्तांनी तपास यंत्रणेकडून या प्रकरणाचा अहवाल मागवला. YSR काँग्रेस पक्ष आणि रेड्डीज रेड्डी यांच्या चौकशीमागे राजकीय षडयंत्र असल्याचा आरोप कुटुंबीय करत आहेत. सुशीलकुमार शिंदे किंवा विलासराव देशमुख यांच्यासारख्या आरोप असलेल्या सरकारशी संलग्न राजकारण्यांपेक्षा सीबीआय या प्रकरणाचा अधिक जोमाने पाठपुरावा करत असल्याचे भाजपने नमूद केले आहे.
तुरुंगात असताना, रेड्डी यांनी स्वतंत्र तेलंगणा राज्याच्या निर्मितीला पाठिंबा देण्याच्या संयुक्त पुरोगामी आघाडीच्या निर्णयाला विरोध करत उपोषण सुरू केले. 125 तासांच्या बेमुदत उपोषणानंतर त्यांची साखरेची पातळी आणि रक्तदाब कमी झाला. त्यांना उपचारासाठी उस्मानिया जनरल हॉस्पिटलमध्ये हलवण्यात आले.अधिक चांगल्या स्रोताची आवश्यकता] त्यांची आई, विजयम्मा, तेलंगणाच्या निर्मितीच्या निषेधार्थ उपोषणावरही होत्या. त्याच्या सुटकेनंतर, रेड्डी यांनी तेलंगणाच्या निर्मितीचा निषेध करत 72 तासांच्या बंदची हाक दिली. रेड्डी आणि त्यांची आई या दोघांनीही तेलंगणाच्या निर्मितीच्या बाजूने घेतलेल्या निर्णयाला विरोध करत त्यांच्या आमदारकीचा राजीनामा दिला.
2014-2019: विरोधी पक्षनेते आणि पदयात्रा संपादन
2014 मध्ये, वायएसआर काँग्रेस पक्ष बहुतेक विश्लेषक आणि मनोवैज्ञानिकांमध्ये प्री-पोल फेव्हरेट होता. परंतु, वायएसआरसीपीने 2014च्या निवडणुका गमावल्या आहेत, राज्य विधानसभेच्या 175 पैकी केवळ 67 जागा जिंकल्या आहेत, 45% मतांसह.[34] तेलुगु देसम पक्षाच्या मतांची टक्केवारी 47% पर्यंत गेली आणि 2% अंतरामुळे वायएसआरसीपीचा पराभव झाला.
विधानसभेतील विरोधी पक्षाचे नेते आणि YSR काँग्रेस पक्षाचे अध्यक्ष म्हणून, रेड्डी यांनी कडप्पा जिल्ह्यातील इदुपुलापाया येथे 6 नोव्हेंबर 2017 रोजी प्रजा संकल्प यात्रा या नावाने 3,000 किमी लांबीची वॉकथॉन सुरू केली.[35][36] YSR काँग्रेस पक्षाने "रावली जगन, कावली जगन" (अनुवाद. जगन यावे. आम्हाला जगन हवे आहे.) अशी घोषणा दिली ज्याने त्यांना 430 दिवसांत राज्यभरातील 125 विधानसभा क्षेत्रांत नेले आणि 9 जानेवारी 2019 रोजी संपले. 25 ऑक्टोबर 2018 रोजी विशाखापट्टणम विमानतळाच्या व्हीआयपी लाउंजमध्ये हैदराबादला जाणाऱ्या फ्लाइटमध्ये रेड्डी यांच्यावर चाकूने हल्ला करण्यात आला. त्याच्या खांद्याला दुखापत झाली आणि त्याला शस्त्रक्रिया करावी लागली.
2019-सध्याचे: मुख्यमंत्री संपादन
एप्रिल आणि मे 2019 मध्ये झालेल्या 2019च्या राष्ट्रीय आणि राज्य निवडणुकीत, YSR काँग्रेस पक्षाने निवडणुकीत बाजी मारली आणि आंध्र प्रदेशमधील एकूण 175 विधानसभा जागांपैकी 151 आणि लोकसभेच्या 25 जागांपैकी 22 जागा जिंकल्या. त्यांनी 30 मे 2019 रोजी मुख्यमंत्री म्हणून शपथ घेतली. जगन्ना अम्मा वोदी, नवरत्नालू यांसारख्या अनेक कल्याणकारी योजनांनी त्यांचे मुख्यमंत्रिपद चिन्हांकित केले आहे. जगन्ना अम्मा वोडी दारिद्र्यरेषेखालील माता किंवा पालकांना त्यांच्या मुलांना शिक्षण देण्यासाठी आर्थिक सहाय्य प्रदान करतात. नवरत्नलु हा नऊ कल्याणकारी योजनांचा संग्रह आहे ज्यामध्ये शेतकरी, महिला, वैद्यकीय आणि आरोग्य, शिक्षण आणि विशेष श्रेणीचा दर्जा समाविष्ट आहे.[40] त्यांनी अमरावती येथे नवीन राजधानीची योजना रद्द केली, जी पूर्वीच्या टीडीपी सरकारने प्रस्तावित केली आणि कर्नूल, अमरावती आणि विशाखापट्टणम येथे अनुक्रमे न्यायिक, प्रशासकीय आणि विधिमंडळ शाखांसाठी तीन वेगवेगळ्या राजधान्या प्रस्तावित केल्या. या प्रस्तावामुळे अमरावतीच्या शेतकऱ्यांनी मोठ्या प्रमाणावर विरोध केला.
इतर कामे संपादन
रेड्डी यांनी तेलुगू दैनिक वृत्तपत्र साक्षी आणि दूरदर्शन वाहिनी साक्षी टीव्हीची स्थापना केली. त्यांनी भारती सिमेंट्सचे मुख्य प्रवर्तक म्हणूनही काम केले.