→वर्णन
छो (r2.7.2+) (सांगकाम्याने वाढविले: mdf:Уча) |
(→वर्णन) |
||
|
== वर्णन ==
केसाळ व शिंगे असलेला.मेन्धि हि अनेक् वर्ननच्हि अस्ते
माणसानं ज्या अनेक हिंस्र किंवा जंगलात राहणाऱ्या प्राण्यांना यशस्वीपणे माणसाळवलं, त्यांच्यापैकी मेंढी हा एक आहे. माणूस जर पूर्वी जसा फक्त जंगलामध्ये प्राण्यांची शिकार करणं; तसंच कंदमुळं गोळा करणं यावर उपजीविका करत राहिला असता, तर त्याची प्रगती होणं अवघड होतं; पण मेंढीला जसं माणसानं माणसाळवलं तसं मेंढीनंही माणसाला अजूनच माणसाळवलं ("मेंढाळवलं' असं म्हणणं बरोबर वाटत नाही!). अन्न हे फक्त प्राण्यांची हत्या करूनच मिळेल, असं नाही, तर त्यासाठी शेतीसुद्धा करता येईल, ही नवी दृष्टी मेंढीनं माणसाला दिली.
काही जणांना मेंढी आणि शेती यांचा काय संबंध, असा प्रश्‍न पडेल. त्यामुळे यामागची काही महत्त्वाची कारणं तपासली पाहिजेत. पहिलं कारण म्हणजे मेंढ्या जशा माणसाळवल्या गेल्या तसतशा गवतामध्ये एकाच ठिकाणी तासन्‌तास उभं राहून चरत राहायचं, आवडतं काम त्या वारंवार करायला लागल्या. याशिवाय मेंढ्यांची एकटंदुकटं न राहता कळपानं राहायची सवयही माणसाच्या लक्षात आली. त्यामुळं वणवण करत फिरणारा माणूसही एकाच ठिकाणी आणि गटागटानं राहायला लागला. तसंच ज्या ठिकाणी मेंढ्या गवत फस्त करतात तिथल्या जमिनीची त्या आपल्या विष्ठेच्या माध्यमानं मस्तपैकी मशागत करतात. साहजिकच ही जमीन शेतीसाठी एकदम अनुकूल व्हायची दाट शक्‍यता असते. अशा जमिनीतून पिकं घ्यायची कल्पना माणसाला सुचली. याशिवाय मेंढ्यांचं मांस माणसाला शिकार केल्याविनाच मिळायला लागल्यामुळे आपला जीव धोक्‍यात घालून जंगलात कशाला शिकार करायला जायचं, असा विचार माणसाला सुचला. त्यामुळंही माणसाचा शिकारीवरचा भर कमी झाला; तसंच मेंढीचं दूधही माणसाला मिळायला लागलं, आणि त्याच्या अन्नसाखळीमधले जवळपास सगळे घटक बसल्याजागीच प्राप्त होत असल्यामुळं माणसाचं आयुष्य एकदमच बदलून गेलं.
== प्रजाती ==
| |||