|
[[सिद्दि]], [[कोच्ची]]
|लिपी = [[देवनागरी लिपी|देवनागरी]](प्रमाणिक), [[रोमन लिपी]], [[कन्नड भाषा|कानडी] लिपी], [[मल्याळम भाषा|मल्याळी लिपी]], [[अरबी लिपी]]
|भाषिक_लोकसंख्या = ७६ लाख
|भाषिक_लोकसंख्येनुसार_क्रमांक = १२३
}}
'''कोंकणी''' ही [[भारत|भारताच्या]] पश्चिम किनार्‍यावरील [[कोकण]] पट्ट्यात बोलली जाणारी एक [[इंडो-युरोपीय भाषासमूह|इंडो-युरोपीय]] भाषा आहे. [[महाराष्ट्र]], [[कर्नाटक|कर्नाटकाचा]] किनारपट्टीचा भाग आणि [[गोवा]] येथे ती प्रामुख्याने बोलली जाते. कोकणी लिहिण्यासाठी, कर्नाटकात [[कन्नड भाषा|कानडी]] तर [[गोवा]] आणि [[महाराष्ट्र|महाराष्ट्रात]] [[देवनागरी लिपी]] लिपीचाचा वापर होतो. गोव्यात [[रोमन लिपी|रोमन लिपीसुद्धा]] वापरतात. [[केरळ|केरळातील]] कोकणी लोक [[मल्याळम भाषा|मल्याळी लिपी]] वापरतात व [[कोकणी मुसलमान]] [[अरबी लिपी]] वापरतात. गोव्यात कोकणी भाषेला राज्यभाषा म्हणून मान्यता आहे.
कोकणी(macrolanguage) एकएकसंध भाषा नसून त्याततिच्यात दोन भाषाएकूण आठ प्रकार (individual languages) मोजल्यागणले जातात. कोकणी भाषा म्हणजे गोव्यात बोलली जाणारी '''गोव्याची कोंकणी''' ही त्यापैकीत्यांयापैकी एक असून महाराष्ट्राच्यतिच्यात ख्रिश्चनांची कोंकणी व हिंदूंची कोंकणी असे दोन प्रकार आहेत. ख्रिश्चनांच्या कोंकणीवर पोर्तुगीज भाषेचा असर आहे.महाराष्ट्राच्या कोकण क्षेत्रात बोलली जाणारी '''कोकणी'''ही दुसरीवेगळी आहे. दोन्हीशिवाय बोलीमालवणी, चित्तपावनी, वारली, काणकोणी, डांगी वगैरे अन्य बोलीभाषा कोंकणीच्या उपभाषा आहेत. या सर्व बोलीभाषा बोलणार्‍यांची लोकसंख्या एकूण लोकसंख्या सुमारे ७६ लाखलाखांहून अधिक आहे.
इंडो-आर्यन भाष्यांतभाषांत ही सर्वांत दक्षिणिदक्षिणी भाषा आहे. त्याचातिचे नातानाते मराठी आनीआणि गुजराती बरोबरगुजरातीशी आहे, आनी त्यातआणि तिच्यात थोडा हिंदीचा प्रभावसुद्धा आहे. केरळमध्ये आणि कर्नाटकात बोलल्या जाणार्‍या कोंकणी भाषेत द्रविड भाषांत्लेभाषांतले खूपचअनेक मूलमूळ शब्धशब्द आहेत<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत |दुवा=http://ccat.sas.upenn.edu/~fsouth/DravidianElement.pdf |शीर्षक=Prehistoric Implications of the Dravidian element in the NIA lexicon, with special attention to Marathi |लेखक=F.C. Southwort |प्रकाशक=University of Pennsylvania, USA}}</ref>.
== Features ==
कोंकणी भाषेतभाषेचे व्याकरण अन्य भारतीय भाष्यांभाषांसारखेच सार्खे S-O-V व्याकरण वापर्तातआहे. कोंकणी मधेकोंकणीमध्ये (दीर्घ स्वर सोडून) १६ स्वर आणि ३६ व्यंजनव्यंजने आहेत. प्रत्येक स्वराचास्वर नाकसुरनाकात आहेउच्चारला जातो.
=== स्वर ===
कोंकणी भाषेचे एक वैशिष्ट्य असे आहे कि कोंकणित वापरलाकी जाणाराकोंकणीतला '''अ'''चा अक्षरचाउच्चार स्वर, मराठीत आणि हिंदिमधिलमराठीतल्या अ स्वराचाच्या उच्चारउच्चारापेक्षा वेगळा आहे. मराठीत वापर्लेलावापरतात अत्या अक्षरचा’अ’साठी IPA चिन्ह आहे '''{{IPA|ə}}''' (unrounded mid vowel), जेव्हातर कोंकणीतकोंकणीतला ह्याचा स्वर आहे:’अ’ '''{{IPA|ɵ}}'''(rounded Close-mid central vowel) ने दाखवतात.
कोंकणीत ’ए’ या स्वराचे तीन उच्चार आहेत. :'''{{IPA|e}}''', '''{{IPA|ɛ}}''' आणि '''{{IPA|æ}}.'''
दुसर्या आर्य भाष्यांत '''ए''' अक्षर फक्त अक स्वर वापरले जाते (IPA:'''{{IPA|e}}'''). पण कोंकणीत ह्या अक्ष्राला तीन स्वर आहेत:'''{{IPA|e}}''', '''{{IPA|ɛ}}''' and '''{{IPA|æ}}.'''
कोंकणीत वापरलेलवापरला जाणारा '''{{IPA|æ}}''' स्वर IPA च्यच्या {{IPA|æ}} (Near-open front unrounded vowel) प्रामाणिकया प्रमाण स्वरापासून वेगळवेगळा आहे. कोंकणीत वापरलेलवापरतात जाणारतो स्वारस्वर {{IPA|ɛ}} आणि {{IPA|æ}} च्यायांच्या मधेच स्थितमधला आहे, आणि प्रामाणिकप्रमाण {{IPA|æ}} पेक्षा लांब आहे. प्रामाणिकप्रमाण {{IPA|æ}} फक्त युरोपियुरोपियन भाषेतुनभाषांतून आलेल्या ऋण-तत्सम शब्दांसाठी वापरला गेला जातेजातो.
<div style="background:transparent">
| 