"लिनक्स" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक

| भाषा = अनेक

| प्रकार = [[केर्नल]] / गाभा

| संकेतस्थळ = [http://www.kernel.org/ केर्नल.ऑर्ग]

}}

''लिनक्स'' हा एक [[युनिक्स|युनिक्सशी]] साधर्म्य असणार्‍या [[ऑपरेटिंग सिस्टिम]] ([[संचालन प्रणाली]])चा गाभा ([[:en:Kernel (computer science)|Kernel]]) आहे. '''लिनक्स''' ही [[मुक्त सॉफ्टवेअर]] आणि मुक्तस्रोत विकासाचे प्रसिद्ध उदाहरण आहे.

 

लिनक्स सुरुवातीला [[इंटेल-३८६]] [[मायक्रोप्रोसेसर]]वर आधारित व्यक्तिगत संगणकांसाठी लिहिली होती. पण सध्या ती विविध प्रकारच्या [[व्यक्तिगत संगणक]], [[महासंगणक]], तसेच 'एंबेडेड' स्वरूपात इलेक्ट्रॉनिक उपकरणे (उदा. मोबाइल फोन) इत्यादी. मध्ये वापरली जाते.[[गूगल]] कंपनीची 'अँड्रॉइड' मोबाईल फोन प्रणाली ही लिनक्सवर बांधणी केली गेलेली आहे. (प्रत्येक अँड्रॉइड फोन लिनक्सवर चालतो). सुरुवातीला फक्त उत्साही लोकांनी विकसित केलेल्या लिनक्सला आता [[माहिती तंत्रज्ञान]] उद्योगातील अनेक कंपन्या - उदा. [[IBM]] , [[HP]], अधिक विकसित करीत आहेत. [[सेवा संगणक]] क्षेत्रात लिनक्सने मोठा हिस्सा [[विंडोज]] आणि [[युनिक्स]] यांच्यावर मात करून मिळवला आहे. अनेक विश्लेषक लिनक्सच्या यशाचे श्रेय तिच्या स्वस्तपणा, विक्रेत्यापासून मुक्तता आणि सुरक्षितता या गुणांना देतात.

= इतिहास =

 

 

 

[[टक्स]] [[पेंग्विन]] लिनक्सचे प्रतीक आहे.

<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=5IfHm6R5le0 लिनस टोरवाल्ड्सची मुलाखत - उच्चाराबद्दल प्रश्न विचारला असता उत्तर देताना (YouTube.com)]</ref><ref>[http://www.paul.sladen.org/pronunciation/ लिनस टोरवाल्ड्सच्या आवाजात 'लिनक्स'चा उच्चार]</ref> 'लिनक्स' हा उच्चार योग्य आहे. पाश्चिमात्य देशांमध्ये 'लिनक्स' हा उच्चार प्रचलित आहे. मात्र, बर्‍याच वेळा (विशेषतः भारतात) 'लायनक्स' हा उच्चार वापरला जातो.

 

 

काही लोक हा फ्री सॉफ्टवेअर फाउंडेशनचा हेकेवाद आहे व मुक्त सॉफ्टवेअरपेक्षा 'मुक्तस्रोत' (Open Source) हे नाव अधिक लोकप्रिय व गोंधळ टाळणारे आहे असा युक्तिवाद करतात.

 

 

 

= वितरणे =

[[चित्र:Linus distros.png|thumb|250px|right| विविध लिनक्स वितरणे दाखवणारे भित्तिपत्र]]

 

= विकासासाठी कष्ट =

'More Than a Gigabuck: Estimating GNU/Linux's Size' या लेखामध्ये [[रेड हॅट|रेडहॅट लिनक्स ७.१]] या वितरणाच्या अभ्यासात असे दिसून आले की या वितरणामध्ये ३ कोटी ओळींचा स्रोत आहे. हे वितरण जर व्यावसायिक पद्धतीने तयार केले असते तर [[अमेरिकेची संयुक्त संस्थाने|अमेरिकेत]] १०८ कोटी [[अमेरिकन डॉलर|डॉलर]]इतका खर्च आला असता.

 

 

नंतरच्या एका अभ्यासात( 'Counting potatoes: the size of Debian 2.2') [[डेबिअन ऑपरेटिंग सिस्टिम|डेबिअन २.२ ]] या वितरणाच्या विश्लेषणात असे कळाले की त्यात ५.५ कोटी ओळींचा स्रोत आहे आणि हे वितरण जर व्यावसायिक पद्धतीने तयार केले असते तर [[अमेरिकेची संयुक्त संस्थाने|अमेरिकेत]] १९० कोटी [[डॉलर]] इतका खर्च आला असता.

लिनक्स वापरण्याचे अनेक फायदे आहेत.

 

 

२. अनेक [[लिनक्स वितरण|लिनक्स वितरणे]] ही विनामूल्य अथवा अतिशय माफक किंमतीला उपलब्ध आहेत.

<!--

[http://www.paul.sladen.org/pronunciation/ Correct Pronunciation of Linux and Linus Torvolds From Torvalds Himself]

It says "Hello this is Linus Torvolds and I pronounce Linux as Linux"

-->

* [http://www.linux.org लिनक्सचे अधिकृत संकेतस्थळ]

* [http://www.desktoplinux.com डेस्कटॉप लिनक्सचे संकेतस्थळ]

* [http://www.kde.org के डेस्कटॉपचे अधिकृत संकेतस्थळ]

* [http://www.tldp.org लिनक्ससाठीची माहिती आणि कागदपत्रांचे अधिकृत संकेतस्थळ]