"वृक्षायुर्वेद" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक
Content deleted Content added
छोNo edit summary |
V.narsikar (चर्चा | योगदान) No edit summary |
||
ओळ ८:
==जमिनीची तयारी==
जमीनीतील बीज पेरून फुलल्यावर तिथेच मर्दन करावे. (कापून तिथेच टाकावे व तुडवावे) मऊ [[जमीन]] सर्व वृक्षांना हितकारक.
बीजप्रक्रिया - अंकोल वृक्षाच्या (शास्त्रीय नाव अलँजियम सॅल्व्हिफोलियम) फलकल्काने (रसाने) शंभर वेळा सिंचित किंवा त्याच्या तेलाने शंभर वेळा सिक्त किंवा भोकरीचा रस किंवा तेलाने शंभर वेळा सिक्त करून कोणतेही बी गारांचे [[पाणी]] मिसळलेल्या जमिनीत लावावे. त्याच क्षणी बीजास अंकूर येतात. [[कवठ]] बी, [[कांचन]], [[आवळा]], [[धावडा]], [[अडुळसा]], [[
===त्वरित फलन===
[[भोकर|भोकराचे]] बी - कृत्रिम तुष काढून [[अंकोल|अंकोलयुक्त]] पाण्याने भिजवून वाळवावे. असे ७ दिवस करून [[म्हैस|म्हशीचे]] शेणात चोळावे व त्याच शेणात गारांचे पाणी दिलेल्या मातीत लावावे. एक दिवसात फळ येते. हातास तूप लावून कोणतेही बी दुधाने १० दिवस सिंचित करावे. नंतर गाईचे शेणात चोळावे. नंतर ते भांडय़ात ठेवून त्याला [[डुक्कर]] व [[हरीण|हरिणाचे]] मांसाची धुरी द्यावी. नंतर मासा व डुकराचे चरबीत घोळवून तिळाचे रोप कापून तयार केलेल्या (पहा श्लोक क्र. २ जमिनीची तयारी) जमिनीत लावून त्यावर [[दूध]]-[[पाणी]] शिंपडल्यास त्या बीजास त्वरित फुले येतात.
==रोपप्रक्रिया==
[[तूप]], [[वाळा]], [[तीळ]], [[मध]], [[वावडिंग]], [[दूध]], [[गाय|गाईचे]] शेण यांचा मुळापासून फांद्यांपर्यंत लेप लावून तो वृक्ष अन्य देशी नेऊन लावला तरी जगतो.
==जीवनवर्धके==
जीवनवर्धके झाडांच्या इंद्रियांना कार्यप्रवण करून त्यांना फलदायी बनविणे हा या मिश्रणांचा हेतू आहे. ही मिश्रणे पुढीलप्रमाणे - लेंडी चूर्ण २ आढक (२४ मि. ५७६ ग्रॅ.) + [[तीळ]] चूर्ण १ आढक (१२ कि. २८८ ग्रॅ) + सातू चूर्ण १ प्रस्थ (७६८ ग्रॅ.) + पाणी १ द्रोण (४८१.१५२ लिटर्स) गोमांस (माप नाही) हे मिश्रण ७ रात्री ठेवून केव्हाही फवारावे. सर्व काल फुले फळे येतील. [[तांदुळ|भात]], [[तीळ]], [[उडीद]], [[सातू]] यांचे चूर्ण+
==रोग==
ओळ २२:
लक्षणे - पाने पांढरी पडतात, अंकुर वाढत नाहीत, फांद्या वाळतात.
वृक्षरोग व्रण - व्रणांवर [[वावडिंग]], [[तूप]] व मातीचा चिखल यांचा लेप देऊन त्यावर दूध-पाणी शिंपडावे.
वृक्ष लागवड - लागवडीसंबंधी विस्तृत विवेचन यात दिले आहे. दोन वृक्षांत अंतर
अंतर - २० हात उत्तम, १६ हात मध्यम, १२ हात कनिष्ठ. (१ हात =१.५ फू.)अंतर ठेवण्याची कारणे - लागवड जवळ झाल्यास फांद्या एकमेकास लागतात व मुळे एकमेकांत गुंततात व त्यामुळे फळे मिळत नाहीत.
खड्डा भरणे (कवठासाठी) हातभर लांब व रुंद, २ हात खोल खड्डय़ात दूध-पाणी भरावे. तो कोरडा झाल्यावर भाजून काढावा. नंतर राखेत [[तूप]] व [[मध]] मिसळून त्याचा लेप द्यावा. नंतर [[उडीद]] व [[गहू|यव]] ([[जवस]]) यांचे चूर्ण मातीत मिसळावे (माप नाही) या मातीने खड्डा भरून नंतर मांस व [[मासे]] मिश्रित पाणी घालून माती ठोकून घ्यावी. नंतर संस्कारित कवठाचे बी (पहा बीजप्रक्रिया) ३:३ श्लोक २२-२३) चार बोटे खोल लावून त्यावर मांस व मासे मिश्रित पाणी घालावे. आश्चर्यकारक अंकुर येतील.
लागवड काल - नक्षत्रे, [[उत्तरा]], [[रोहिणी]], [[मृग]], [[रेवती]], [[चित्रा]], [[अनुराधा]], [[मूळ]], [[विशाखा]], [[पुष्य]], [[श्रवण]], [[अश्विनी]], [[हस्त]] या नक्षत्रात लागवड करावी. वर्षां काळात (श्रावण-भाद्रपद) फांद्या फुटलेले वृक्ष लावावे.
ओळ ३१:
==सिंचन==
झाडांना कोणत्या ऋतूत किती [[पाणी]] द्यावे याचा थोडक्यात तपशील दिला आहे. [[ग्रीष्म|ग्रीष्म ऋतु]]त - सकाळ संध्याकाळ पाणी द्यावे. [[
==बाह्य दुवे==
|