"विकिपीडिया:लेखनभाषा संकेत" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक

नमस्कार व्ही.(किंवा तुमच्या लिखाणानुसार वी.)नरसीकर,मला एक नविनच शोध लागलाय तो म्हणजे विदर्भातील लोक बटाट्याला आलु असे म्हणतात, नंतर मला असं लक्षात आलं (इथे तुम्ही आल्याला-अदरक वगैरे म्हणत असाल पण तो हा शब्द नाहिये) कि ह्या लेखात कुणीतरी आलु ह्या हिंदी शब्दास (आता तो हिंदी कि मराठी माहित नाही पण हिंदीच/उत्तरभारतातील असावा असे वाटते) पुनर्निर्देशीत करुनकरून मराठीतील सर्वसाधारण वापरातील (प्रमाण शब्द)" बटाटा" कडे वळविले आहे.माझ्या माहितीनुसार मला इतके दिवस वाटत होते कि "बटाटा" हाच मराठी शब्द आहे पण त्यास मराठीत आलु (?) म्हणतात हे आपल्यामुळे कळले त्याबद्दल धन्यवाद .(माझा आणि विदर्भाचा फारसा संब्ंध नाही किंवा तिकडे जाणे येणे नाही, मी आपला पुण्यामुंबईत राहणारा मराठी माणूस त्यामुळे शेव बटाटा पुरी,बटाटा वडा,कांदे-बटाटे पोहे,अळूभजी,अळुवडी इ.(आलुभजी नाही) शब्दांशी परिचीत असणारा तसेच दक्षिणेकडे काही दिवस राहिल्याने हिंदी शब्दांची माझी ओळख तशी कमीच,असो.).कदाचीत काही दिवसांनी आणखी नवनविन शब्दांची त्यात भर पडेलही पण एक प्रमाण शब्द म्हणून आणि विकिपीडियाचा दर्जा राखण्यासाठी आपण सोपा आणि सुटसूटीत ज्ञानकोश निर्माण करू शकलो तर सर्व मराठी भाषकांस ते उपयुक्त होईल पर्यायाने सर्व मराठी जनमाणसात एकसारखीच प्रमाण बोलीभाषा निर्माण होण्यास मदत होईल असे मला वाटते.जसे इंग्रजी विकिपीडिया किंवा इंग्रजी भाषेत जो शब्द योग्य असतो तोच बहूदा उल्लेखीत असतो इतर जर्मॅनीक किंवा रोमान्स (हे दोन मुख्य भाषांचे गट/प्रकार आहेत) भाषेतील शब्दप्रयोगांचा उल्लेख नसतो तसेच काहीसे मराठी (भाषा आणि विकिपीडिया) बद्दल करता आले तर बरे होईल नाहीतर मराठी शब्दकोशा ऐवजी तो सर्वभाषांचा (बहूदा भारतातील) सामाईक शब्दकोश/ज्ञानकोश व्हायचा.माझ्यामते विकिपीडियावर फक्त प्रमाण भाषा असावी आणि जिथे जिथे आवश्यक असेल तिथे त्या त्या भागातील शब्दप्रयोगाविषयी टिपा त्याही लेखात कुठेतरी समाविष्ट केलेल्या असाव्यात.माझ्या पहाणीत मराठी विकिपीडियावर हिंदी (किंवा इतर देवनागरी भाषांतील शब्दप्रयोग) शब्दांची रेलचेल अधिक प्रमाणात आढळते ते कदाचीत लिपीसाधर्म्यामुळे असावे किंवा मग रोजच्या व्यवहारात लुप्त होत जाणार्‍या मराठी शब्दांविषयी अनास्था असल्यामुळे होत असावे.आपण विकिपीडियन्स ने ह्याविषयी जागरूकता दाखवून (लेखांविषयी,शब्दप्रयोग,भाषाप्रयोग इ.) एक उत्तम दर्जाचा मराठी भाषेतील ज्ञानकोश निर्माण करून मराठी शब्दांचे स्थान अबाधीत राखले पाहिजे आणि जमेल तसे माध्यमांना सूचना करुनकरून योग्य शब्दांची आठवण करून द्यायला हवी त्याने इतर भाषांतील शब्द तर त्यांच्या ठिकाणी राहतीलच शिवाय मराठी राज्यात मराठी शब्द आणि भाषेचे वैशिष्ट्य टिकून राहिल.(आपण एक जबाबदार नागरीक आणि विकिपीडियावरील संपादक ह्यानात्याने प्रमाण मराठी शब्दांचा प्रसार करू शकतो आणि त्याद्वारे भाषेची सेवाच होईल असे मला वाटते,भविष्यात हळूहळू अनेक बोली नाहिशा होऊन (जे आता होतच आहे) एक सामाईक प्रमाण बोली आस्तित्त्वात येण्यास त्याद्वारे मदतच होईल.विशेषत: मराठीचे महाराष्ट्रातील स्थान पाहता,तीला ह्या गोष्टींची अधिक आवश्यकता आहे.)

:मला इथे विवक्षीत 'आलु' या शब्दा बद्दलची चर्चा करावयाची नाहीतर माझे सर्व साधारण मत मांडावयाचे आहे. व्यक्तीशः "मी मराठी शब्द जमेल तेथे बनवा आणि वापरा पण संस्कृत हिंदी इंग्रजी अशी कोणताही वरचष्मा नको." या गटात मोडतो. प्रमाण भाषेच्या आग्रहा स्वरूपाबाबत मी नेहमी साशंक रहात आलो आहे. प्रमाण भाषेची व्याख्या व्यासपिठीय मराठी अशी करून व्यासपिठावरील सद्य मराठी खरोखर पडताळणी आणि जोखून तीचातिचा स्विकार करावयास हरकत नाही.

:माझे हिन्दीवर प्रेम नाही, मी हिन्दी चित्रपट आणि गाणि पण पहात नाही.तरीपण हिन्दी भाषेशी नाते मिळणार्‍या किंवा गनमावलेल्या नौकर्‍र्यांच्या पलिकडे जाऊन भाषा शास्त्राच्या चष्म्तातून पहाणे गरजेचे आहे. कोणत्या हिन्दी शब्दांना कुठे पर्यंत स्विकारायचे हाही एक महत्वाचामहत्त्वाचा प्रश्न आहे. तो केवळ पश्चिम महाराष्ट्रीय चष्म्याने पाहून सूटणारा नाही.विदर्भातील मुख्य शहर नागपूर मोठा काळ पर्यंत हिन्दी भाषी मध्यप्रदेशाच्या राजधानीचे शहर होते.त्यांचे व्यापारनिमीत्ताने हिन्दी भाषी भागांशी संपर्क मोठे आणि पुरातन असणे आणि म्हणून हिन्दी शब्द वैदर्भीय लोकांच्या , कन्नाड शब्द बेळगावींच्या आणि गुजराथी शब्द धुळे नंदुरबारच्या मराठी लोकांच्या वापरात आपसुक पणे होणे स्वाभाविकच आहे.या दृष्टीने हिन्दी शब्द कुठेपर्यंत आणि किती स्विकारावेत न स्विकारावेत याची चर्चा भावनिक अंगाने न होता भाषाशास्त्रीय दृष्टीने होणे गरजेचे आहे.आणि अशा चर्चा होणे निश्चित गरजेचे आहे.

(<-आपल्याला विकिपीडियातच ते पहावयास मिळेल) काही शतके मागे गेलो (शिवाजी महाराजांचा काळ)तर असे वाटेल हा शब्द मराठी आहे?? आणि त्याही मागे गेलो ज्ञानेश्वरांच्या काळात (७०० वर्ष)तर म्हणाल आहो हि कोणची मराठी ??इतका बदल (फरक) मराठी भाषेत झपाट्याने होत आहे,भविष्यात तर कुणी हा दावा करेन कि मराठी हि हिंदीचीच एक बोली आहे, कारण जवळपास ९०% हून अधिक शब्द सारखे आहेत, हेच कशाला मराठीच्या व्याकरणात्मक वाक्यरचना ह्या हिंदीपेक्षा कितीतरी भिन्न असून सुद्धाअसूनसुद्धा आज जी मराठी बोलली जाते ती निव्वळ हिंदी वाक्यात मराठी शब्द कोंबून तयार केलेले मराठी वाक्य वाटते.उदा. तूम आराम करो. हेच आजकाल मराठीत तुम्ही आराम करा (not do rest-take rest).हेच काही काळापूर्वी तुम्ही विश्रांती घ्या (घेणे to take, not to do).असे होते. अजून एक प्रकार.आप बहोत मेहनत करते हो. (सध्या) तुम्ही खूप मेहनत करतात. (पूर्वी) तुम्ही खूप परिश्रम/कष्ट घेतात.असे होते..अशी असंख्य उदाहरणे मी देऊ शकतो ज्यात असे सिद्ध होते कि काळानुरूप मराठी भाषकांनी स्वत:ला हिंदी भाषेनुसार बदलून घेतले आहे.प्रसारमाध्यमांतून (सर्वच स्तरावर,रेडिओ,दूरचित्रवाणी,संभाषण,जाहिराती,शिक्षण,पत्रव्यवहार इ.) होणारी भाषेची झीज आणि जनमाणसांत असणारी अनास्था ह्या कारणांमुळे जगातील कोणतीही भाषा लयास जाते किंवा स्वतंत्र आस्तित्त्व गमावून इतर भाषेत विलीन होते असे भाषाशास्त्र सांगते (Read=Erosion Of Language/Extinct Langugae).त्याउलट तुम्हाला अधिक माहिती म्हणून सांगतो कि तमिळनाडुत तंजावूरमध्ये राहणार्या मराठी लोकांची आजही शब्दसंपत्ती १६ व्या शतकातील आहे,तीथे लिपीसाधर्म्यनसल्याने स्थानिक भाषेचा परिणाम तितकासा झाला नाही,(कदाचित आजच्या पिढीत हळू हळू झालेला जाणवेलही कारण जागतीकिकरणाच्या प्रवाहात भाषेविषयीची जागरूकता अभावानेच आढळते.) जितका महाराष्ट्रातील बोलीवर होतो,म्हणजे आजही तिथे कवाड, ताटी (ज्याला आपण दार,किंवा दरवाजा असे शब्द वापरतो) ,मूल झाले कि बाळ,बाल,बालक असे न संबोधता लेकरू असे संबोधतात,आजही त्यांच्यात किंमत,किमत,असे शब्दप्रयोग न होता मोल हा शब्दप्रयोग आस्तित्वात आहे,सुरुवात,शुरुआत च्या ऐवजी आरंभ हाच शब्द प्रचलीत आहे.त्यांच्या मते महाराष्ट्रातील मराठी खरी नसून त्यांची भाषा खरी आहे असे सांगण्यात येते.

'''भारतेंदू हरिश्चंद्र''' ('''आधुनिक हिंदी साहित्याचे जनक''')(साहित्य हरिश्चंद्र ),1885 ह्या विद्वान साहित्यीकाने आपल्या मातृभाषेविषयी काय म्हटले आहे ते अवश्य वाचावे.अधिक माहिती करीतामाहितीकरिता इंग्रजी विकिपीडीयावर भारतेंदू हरिश्चंद्र ह्या लेखाचा शोध घ्यावा.