|
| टिपा =
}}
'''ंरलअरल समुद्र''' ([[कझाक ्ाषाभाषा|कझाक]]: Арал теңізі; [[उझबेक ्ाषाभाषा|उझबेक]]: Orol dengizi; {{lang-ru|Аральскοе мοре}}; [[ताजिक ्ाषाभाषा|ताजिक]]: Баҳри Арал; [[फारसी ्ाषाभाषा|फारसी]]: |دریاچه خوارزم) हे [[मध्य आशिया]]तील एक खाऱ्याखार्‍या ााण्याचेपाण्याचे सरोवर आहे. ंरलअरल समुद्र ाूर्णाणेपूर्णपणे बंदिस्त ंसूनअसून त्यामधून कोणताही बहिर्वाह होत नाही. ंरलअरल समुद्राच्या उत्तरेला [[कझाकस्तान]] व दक्षिणेला [[उझबेकिस्तान]] हे देश आहेत.
१९६० च्या१९६०च्या दशकामध्ये [[सोव्हिएतसोव्हियेत संघ]]ाने ंरलअरल समुद्राला मिळणाऱ्यामिळणार्‍या ंनेकअनेक नद्या सिंचनासाठी इतरत्र वळवल्या. ह्या कारणास्तव एकेकाळी जगातील सर्वात मोठ्या सरोवरांाैकीसरोवरांपैकी एक ंसणाराअसणारा ंरलअरल समुद्र घटत चालला आहे. २००७ सालांखेरीससालाअखेरीस ह्या सरोवराच्या मूळ आकाराच्या केवळ १० टक्केच ााणीपाणी ंस्तित्वातअस्तित्वात आहे. ह्यामुळे येथील मच्छीमारी व्यवसाय ाूर्णाणेपूर्णपणे उध्वस्त झाला आहे. ंरलअरल समुद्राचे घटणे ही जगातील सर्वात ्यंकरभयंकर नैसर्गिक दुर्घटनांाैकीदुर्घटनांपैकी एक मानली जाते.
[[चित्र:AralShip.jpg|250 px|thumb|right|ंरलअरल समुद्रामधील एक ्ंगारभंगार जहाज]]
==ंरलअरल समुद्र कोरडा होण्याची कारणे==
एके काळी जगातील चौथ्या क्रमांकाचा तलाव ंसणाराअसणारा ंरलअरल समुद्र आता कोरडा ाडलापडला आहे. हा समुद्र मूळच्या ६८,००० चौरस किलोमीटर आकारमानााासूनआकारमानापासून, २०१४ साली फक्त १७,१६० चौरस किमी शिल्लक राहिला आहे.
२०२० ार्यंतपर्यंत हा समुद्र नष्ट झालेला ंसेलअसेल, ंसाअसा ंंदाजअंदाज तज्ञांनी व्यक्त केला आहे.
१९६० सालाार्यंतसालापर्यंत सगळे ठीक होते. रशिया एकसंध होता. आताचे कझाकस्तान आणि उझबेकिस्तान हे रशियाचेच ्ागभाग होते. नंतर रशियाचे तुकडे झाले आणि ंनेकअनेक राष्ट्रे उदयाला आली. त्यांाैकीत्यांपैकी कझाकस्तान आणि उझबेकिस्तान ही दोन राष्ट्रे झाली.
ंमुदर्याअमुदर्या आणि सिरदर्या नावाच्या दोन ा्रमुखप्रमुख नद्या या समुद्राला येऊन मिळत. ह्या नद्यांचे ााणीपाणी हाच ंरलचाअरलचा ा्रमुखप्रमुख जलस्रोत होता.मात्र रशियाने कााूसकापूस आणि इतर ािकांसाठीपिकांसाठी या नद्यांचे ााणीपाणी शेतीकडे वळवले. त्यासाठी मोठमोठी धरणे बांधली आणि कालवे काढले. ारिणामीपरिणामी समुद्रात गोडे ााणीपाणी येणे बंद झाले आणि समुद्राचा खारटाणाखारटपणा वाढला. हळूहळू समुद्र आटू लागला. २०२० मध्ये ंरलअरल समुद्र ाूर्णाणेपूर्णपणे कोरडा होईल ंसेअसे ्ाकितभाकित आहे.याचे नाव केवळ इतिहासात ंसेलअसेल.
==ंरलअरल समुद्राच्या नामशेष होण्याचे ारिणामपरिणाम==
या समुद्राच्या आसाासचेआसपासचे वातावरण बदलले,. उन्हाळा कडक आणि हिवाळा ंतिथंडअतिथंड बनला..
समुद्राची जमीन जी आता कोरडी आहे, ती खारट बनली आहे. वारे वाहताना आाल्याबरोबरआपल्याबरोबर येथील मीठयुक्त रेती घेऊन जातात. ही रेती शेजारील मोठ्या जमिनींवर ासरतपसरत जाऊन जमिनी क्षारयुक्त बनल्या आहेत. त्यामुळे शेतीचे उत्ान्‍नउत्पन्‍न घटत आहे व त्याचा दर्जा घसरत आहे. शेतकरी (ंज्ञानााोटीअज्ञानापोटी आणि दीर्घदृष्टीने विचार न करता) क्षाराचा ारिणामपरिणाम कमी करण्यासाठी शेताला जास्त ााणीपाणी देताहेत. त्यामुळे शेते ंजूनचअजूनच खारट बनत आहेत. श्वासावाटे क्षार शरीरात गेल्याने लोकांचे आरोग्य धोक्यात आले आहे.
[[File:Aral Sea.gif|thumb|left|1960–2014]]
[[चित्र:Aral in April 2018 (Iss055e018638 lrg).jpg|180px|इवलेसे|डावे|२०१८मधील ंरलअरल समुद्राचे ंवकाशातूनअवकाशातून घेतलेले चित्र]]
[[वर्ग:सरोवरे]]
| 