"अणू" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक

! bgcolor=gray | अणूंणू Atom

| align="center" | '''[[हेलियम|हेलियमच्या]] अणूचींणूची प्रतिकृतीा्रतिकृती(प्रमाणाता्रमाणात नाही)'''<br />केंद्रकातील दोन प्रोटॉना्रोटॉन (लाल) आणि<br />दोन न्यूट्रॉन (हिरवे) आणि दोन इलेक्ट्रॉनचा (पिवळेािवळे) <br />संभाव्यतासं्ाव्यता ढग(राखट).

'''अणूंणू''' म्हणजे सर्व द्रव्यात आढळणारी अतिसूक्ष्मंतिसूक्ष्म संरचना होय. [[रासायनिक मूलद्रव्य|रासायनिक मूलद्रव्याच्या]] लहानात लहान कणास अणुंणु असेंसे म्हणतात. पदार्थादार्थ हा अतिंति सूक्ष्म कणांचा (अणूंणू) बनलेला असतोंसतो ही संकल्पनासंकल्ाना प्राचीना्राचीन भारतीय्ारतीय शास्त्रज्ञ कणाद याने मांडली.<br />

अणूंणू तीन प्रकारच्याा्रकारच्या कणांचे बनलेले असतातंसतात.

* [[विजाणू|इलेक्ट्रॉन]] - ऋणभारीतऋण्ारीत कण

* [[प्रोटॉना्रोटॉन]] - धनभारीतधन्ारीत कण

* [[न्युट्रॉन]] -उदासिन कण, कोणताही भार्ार नसलेले कण

अणूच्यांणूच्या केंद्राला नुक्लेअसनुक्लेंस म्हणतात , तर त्यामधील [[न्युट्रॉन]] आणि [[प्रोटॉना्रोटॉन]] यांना नुक्लेओन म्हणतात .अणूंणू हे रसायनशास्त्रातील मूलभूतमूल्ूत स्तंभस्तं् आहेत. रासायनिक प्रक्रियांमध्येा्रक्रियांमध्ये अणूंचेंणूंचे विभाजनवि्ाजन होत नाही, अशांशा रासायनिक प्रक्रियांमध्येा्रक्रियांमध्ये फक्त भिन्न्िन्न अणूंमधीलंणूंमधील [[रासायनिक बंध|रासायनिक बंधांमध्ये]] बदल घडतात. इंग्रजीमधील "ॲटम" हा शब्दाचा [[ग्रीक]] भाषेमधील्ाषेमधील अर्थंर्थ "पदार्थाचाादार्थाचा अविभाज्यंवि्ाज्य भाग्ाग" असाचंसाच आहे. विसाव्या शतकातील अणूसंशोधनानंतरंणूसंशोधनानंतर काही भौतिक्ौतिक प्रक्रीयांमुळेा्रक्रीयांमुळे अणूंचेहींणूंचेही विभाजनवि्ाजन होऊ शकते ह्याचा शोध लागला. [[अणुबॉंबंणुबॉंब|अणुबॉंबचांणुबॉंबचा स्फोट]] व [[अणुऊर्जांणुऊर्जा]] ह्या गोष्टी अशाचंशाच अणुप्रक्रीयांपासूनंणुा्रक्रीयांाासून करता येतात.

एखादे मूलद्रव्य त्याच्या अणूतीलंणूतील [[प्रोटॉना्रोटॉन|प्रोटॉनच्याा्रोटॉनच्या]] संख्येवरून ओळखले जाते. [[पृथ्वीाृथ्वी|पृथ्वीवराृथ्वीवर]] नैसर्गिक अवस्थेतंवस्थेत फक्त ९२ (एकूण ११८ पैकीाैकी) मूलद्रव्ये आढळतात, बाकीची प्रयोगशाळेता्रयोगशाळेत तयार करता येतात. प्रत्येका्रत्येक शून्यभारीतशून्य्ारीत अणूमध्येंणूमध्ये त्याच्या प्रोटॉनच्याा्रोटॉनच्या संख्येएवढेच इलेक्ट्रॉन असतातंसतात. जर असांसा समतोल नसेल तर त्यावर काही विद्युत भार्ार असतोंसतो, अशांशा विद्युत भारीत्ारीत अणूलांणूला [[आयन]] असेंसे म्हणतात. एकाच मूलद्रव्याच्या भिन्न्िन्न अणूंमधीलंणूंमधील न्युट्रॉनची संख्या वेगवेगळी असूंसू शकते. मूलद्रव्यांच्या अशांशा स्वरूपांनास्वरूाांना [[समस्थानिके]] असेंसे म्हणतात. उदाहरणार्थ, [[प्रोटियमा्रोटियम]] (१ प्रोटॉना्रोटॉन, ० न्युट्रॉन) आणि [[ड्युटेरियम]] (१ प्रोटॉना्रोटॉन, १ न्युट्रॉन) ही [[हायड्रोजन|हायड्रोजनची]] समस्थानिके आहेत.

अणूंणू केंद्रकावर विविध कणांचा मारा करून नवीन मूलद्रव्ये प्रयोगशाळेता्रयोगशाळेत निर्माण केली जातात. पणाण अशींशी मूलद्रव्ये स्थिर राहू शकत नाहीत व त्यांचे स्थिर नैसर्गिक मूलद्रव्यात रुपांतररूाांतर होते.

दोन किंवा अधिकंधिक अणूंमध्येंणूंमध्ये [[रासायनिक बंध]] तयार होऊन [[रेणू]] तयार होतात. उदाहरणार्थ, पाण्याच्याााण्याच्या एका रेणूत [[हायड्रोजन|हायड्रोजनचे]] दोन व [[प्राणवायूा्राणवायू|ऑक्सिजनचा]] एक अणूंणू असतातंसतात. युरेनियम अणुवरंणुवर जर न्युट्रॉनचा मारा केला तर प्रंचंडा्रंचंड प्रमाणाता्रमाणात अणूऊर्जांणूऊर्जा तयार होते.

[[वर्ग:आण्विक भौतिकशास्त्र्ौतिकशास्त्र]]

[[वर्ग:भौतिकशास्त्र्ौतिकशास्त्र]]