"न्यायिक पुनरावलोकन" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक

Content deleted Content added
छो शुद्धलेखन — इंग्रजी colon चा मराठी विसर्ग (अधिक माहिती)
छो शुद्धलेखन, replaced: स्त्रोत → स्रोत using AWB
ओळ १:
'''न्यायिक पुनरावलोकन''' ही एक प्रक्रिया असते ज्या अंतर्गत कार्यकारी, विधायी आणि प्रशासकीय कृती न्यायपालिकेद्वारे पुनरावलोकनाच्या अधीन असतात.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=http://site.ebrary.com/id/10276033|title=The constitutional foundations of judicial review|last=Elliott|first=Mark|date=2001|publisher=Hart Pub.|isbn=978-1-84731-051-4|location=Oxford [England]; Portland, Or.|language=English|oclc=191746889}}</ref>
[[चित्र:High_Court_of_Australia_(6769096715).jpg|इवलेसे|[[ऑस्ट्रेलिया]] उच्च न्यायालय. ऑस्ट्रेलियाच्या राज्यघटनेनुसार, न्यायपालिका अधिकारांच्या पृथक्करणाचा एक भाग बनवते, न्यायपालिकेद्वारे पुनरावलोकनाच्या अधीन असलेल्या कार्यकारी किंवा कायदेविषयक कृती. कायदे, कायदे आणि सरकारी कृती जे उच्च प्राधिकरणाशी विसंगत आहेत (उदा. राज्यघटना) त्यांचे पुनरावलोकन केले जाऊ शकते आणि ते रद्द केले जाऊ शकते.]]
न्यायिक पुनरावलोकनासाठी अधिकार असलेले न्यायालय हे उच्च अधिकाऱ्यांशी विसंगत असलेले कायदे, कृत्ये आणि सरकारी कृती अवैध ठरवू शकतात. तसेच कार्यकारी निर्णय बेकायदेशीर असल्याबद्दल अवैध केला जाऊ शकतो किंवा संविधानाच्या अटींचे उल्लंघन केल्याबद्दल कायदा अवैध केला जाऊ शकतो. न्यायिक पुनरावलोकन हे अधिकारांचे पृथक्करण असते: जेव्हा अधिकार ओलांडले जातात तेव्हा विधायी आणि कार्यकारी शाखांवर देखरेख करण्याची न्यायपालिकेची शक्ती म्हणून न्यायिक पुनरावलोकन केले जाते.
 
अधिकार क्षेत्रांमध्ये सिद्धांत बदलतो, म्हणून न्यायिक पुनरावलोकनाची प्रक्रिया आणि व्याप्ती देशांमध्ये आणि देशांत भिन्न असू शकते.
 
== सामान्य तत्वे ==
न्यायिक पुनरावलोकन दोन भिन्न-परंतु समांतर-कायदेशीर प्रणाली, नागरी कायदा आणि समान कायदा, तसेच विधिमंडळाच्या तत्त्वे आणि सिद्धांतांच्या संदर्भात सरकार कोणत्या पद्धतीने आयोजित केले जावे याबद्दल लोकशाहीच्या दोन भिन्न सिद्धांतांद्वारे समजले जाऊ शकते.
 
प्रथमतः नागरी कायदा आणि समान कायदा या दोन भिन्न कायदेशीर प्रणाली असून न्यायिक पुनरावलोकनाबद्दल त्यांची ,भिन्न मते आहेत. सामान्य-कायदा न्यायाधीशांना कायद्याचे स्त्रोतस्रोत म्हणून पाहिले जाते, नवीन कायदेशीर तत्त्वे तयार करण्यास सक्षम आणि यापुढे वैध नसलेली कायदेशीर तत्त्वे नाकारण्यास सक्षम आहेषत. नागरी-कायद्याच्या परंपरेत, न्यायमूर्तींना कायदेशीर तत्त्वे तयार करण्याची (किंवा नष्ट करण्याची) शक्ती नसलेले, कायदा लागू करणारे म्हणून पाहिले जाते.
 
== प्रकार ==